„Dodir vatre – priča o staklu iz muzejskih zbirki Crne Gore” naziv je izložbe autora arheologa Miloša Živanovića i Dragana Radovića, koja je otvorena u petak u Galeriji solidarnosti u Kotoru.
Autori izložbe su sažeto obradili kompleksnu istoriju staklarstva od antike do novog vijeka kroz tehniku izrade, alate, radionice, staklarske centre, trgovinu, trgovačke puteve i arheološka nalazišta stakla, kazala je kustosica Marija Mihaliček, koja se zahvalila Kotorskoj biskupiji i don Antonu Belanu koji je za ovu priliku ustupio, artifakte, kolekciju srednjovjekovnog stakla, inače izloženog u zbirci sakralne umjetnosti u katedrali Svetog Tripuna.
Izložbu je otvorila arhitektica i konzervatorka mr Zorica Čubrović koja se osvrnula na okolnosti u kojima su otkriveni brojni fragmenti predmeta od stakla nađeni na prostoru katedrale Svetog Tripuna u toku arheoloških istraživanja obavljanih u periodu od 1987. do 1989. godine.
“Tema izložbe je proizašla iz izražene svijesti o značaju i vrijednostima predmeta od stakla iznesenih na svjetlost dana zahvaljujući pomno obavljenim arheološkim istraživanjima antičkih, srednjovjekovnih i novovjekovnih lokaliteta u Crnoj Gori. Među njima su istraživanja Duklje, Pljevalja, Budve, Risna, Lužca kod Berana, Šipkove glavice kod Danilovgrada, Starog Bara, Ulcinja, Kotora, Herceg Novog i drugih lokaliteta. Bogatstvo vrsta i kvalitet izrade najvećeg broja ovih predmeta ukazuje na oblike života u prošlosti, prostora koji predstavlja današnja Crna Gora” – kazala je Čubrović.
Ona je istakla da su prilikom arheloških istraživanja prvobitne crkve Svetog Tripuna u bunaru koji se nalazi uz jugoistočni stuba crkve, koji je od 15. vijeka bio van funkcije nađeni ulomci stakla od kojih su izdvojena 163 predmeta.
Među njima posebno se izdvajaju vizantijsko staklo i staklo pod jakim islamskim uticajem.
„Najbrojnije su boce od kojih je izdvojeno sedam tipova, a datovane su od 12, do 16. vijeka. Čaše se javljaju u tri varijante, a datuju se od 13 do 15 vijeka. Od predmeta za osvjetljavanje crkve nađena su dva tipa kandila – zvonolika i kandila bikoničnog tipa. Stakleni predmeti su izrađivani od plavog, purpurnog, mliječno bijelog, crnog, zelenog neprovidnog i prozirnog, tirkiznog, žutog i bezbojnog stakla. Ukrasi su takođe raznovrsni – u vidu perja, pozlate, apliciranih kapi i niti, zatim reljefnih ukrasa i faseta. Predmeti potiču iz vizantijskih odnosno levantinskih i muranskih radionica” – kazala je Čubrović.
Arheolog Miloš Živanović Jedan od autora izložbe, istakao je da je staklo u Crnoj Gori izuzetno arheološko blago, ne samo po bogatstvo već i po tome što je rijetko.
“Ova izložba je napravljena hronološki, dakle, od početka, u helenističkom vremenu kada su nađeni prvi ostaci staklenih predmeta do novog vijeka i svaki taj period nosi nešto specifično u oblasti staklarske proizvodnje, industrije te u sferi umjetnosti stakla. U helenizmu ćete tako na primjer vidjeti male bočice iz Budve, potom u antici prelijepe primjerke budvanskog i dukljanskog stakla, a u kasnijoj antici imamo lijepih primjeraka i u Pljevljima. To su bukvalno primjerci svjetskog renomea. U srednjem vijeku je značajan upravo ovaj kotorski nalaz, a onda u kasnom srednjem vijeku dolazi do, da tako kažem, prevlasti barskog i ulcinjskog stakla. U novom vijeku se to nastavlja pa imamo jedan od najljepših primjera venecijanskog stakla. Na panoima su i primjeri iz svijeta, upravo zato što smo imali namjeru da uporedite i vidite kako Crna Gora ne zaostaje za svjetskim primjercima staklenih predmeta” – kazao je Živanović.
Posjetioce je pozdravio Sead Đokaj direktor Javne ustanove “Muzeji i galerije Podgorice, koja je u saradnji sa OJU “Muzeji Kotor” realizovala izložbu.
