Lokalna samouprava opštine Ulcinj, njeni stanovnici i ribari moći će zajednički da doprinesu zaštiti biodiverziteta i održivom korišćenju morskih i obalnih resursa putem mobilne aplikacije GisPort i WebGis platforme.
Riječ je o dva veoma značajna proizvoda projekta Blue Land, finansiranog u okviru IPA Interreg prekograničnog programa saradnje tri zemlje, Italije, Albanije i Crne Gore, za period 2014-2020.
Rukovodilac projekta sa Instituta za biologiju mora Univerziteta Crne Gore, dr Ana Pešić kaže da su i Web-GIS platforma i GisPORT aplikacija besplatne, te da se mogu slobodno preuzeti sa web stranice BLUE LAND projekta (https://blueland.italy-albania-montenegro.eu/outputs).
„GisPORT je aplikacija za pametne telefone, razvijena na engleskom i tri lokalna jezika, sa ciljem da javnost, lokalno stanovništvo i turisti budu obaviješteni o glavnim karakteristikama tri BLUE LAND područja. Putem GisPORT aplikacije podržava se i razvija pristup “građanska nauka” (citizen science), kojim se angažuju građani, studenti i lokalne zajednice u aktivnostima monitoringa i prikupljanja podataka. Time se stimuliše i osjećaj vlasništva nad BLUE LAND područjem i povećava svijest o značaju i očuvanju lokalnog biodiverziteta i ekoloških pitanja, kao što su zagađenje, pojava novih vrsta, itd“, objašnjava dr Pešić.
Transnacionalna Web-GIS platforma objedinjuje sve postojeće i podatke prikupljene kroz ovaj projekat, za BLUE LAND područja sve tri zemlje kako za kopneni tako i za morski dio, za fizičke, ekološke karakteristike, administrativne granice, georeferencirane su pojave ciljnih vrsta, mape ekosistema i ekosistemskih servisa, kao i određeni socio-ekonomski podaci.
„Platforma je javno dostupna i besplatna, jednostavna je za korišćenje i biće distribuirana svim relevantnim institucijama i zainteresovanim stranama u Crnoj Gori. Podaci dostupni na Web-GIS platformi mogu se koristiti za mnoge svrhe, za naučna istraživanja, za buduće upravljanje područjem, planiranje prostora, za promociju BLUE LAND modela, za podizanje javne svijesti, itd“, dodaje dr Pešić.
BLUE LAND projekat je trenutno u završnoj fazi implementacije. Opšti cilj projekta je definisanje, razvoj i implementacija zajedničkog modela upravljanja i alata usmjerenih na zaštitu biodiverziteta i održivo korišćenje morskih i obalnih resursa putem aktivnosti zajedničkog upravljanja. Planirana je primjena tzv. „bottom-up“ pristupa koji podrazumijeva realizaciju projekta kroz aktivno uključivanje lokalne samouprave opštine Ulcinj, stanovništva i lokalnih ribara i svih ostalih zainteresovanih strana.
U Crnoj Gori kao pilot područje za jedan ovakav model upravljanja odabrano je ušće rijeke Bojane, područje Velike plaže kao značajan ekosistem koji je pod velikim uticajem antropogenih aktivnosti, koje predstavlja značajno turističko mjesto, gdje je prisutna velika izgradnja, značajan obim ribolovnih aktivnosti, a dodatni razlog je i postojanje mreža kalimera koje su od skoro dobile status zaštićenog kulturnog dobra.
