Međunarodna konferencija “Konzervacija i restauracija – Od tradicije do savremenosti” održana 7. i 8. novembra u Kotoru, okupila je u Pomorskom muzeju Crne Gore- Palati Grgurina učesnike iz svih institucija kulture koje se bave zaštitom kulturne baštine u Crnoj Gori i iz regionalnih centara iz Srbije i iz Hrvatske. Među učesnicima prva konferencije ovoga tipa u Crnoj Gori, koju je pokrenula uprava Pomorskog muzeja u Kotoru, su i studenti prve generacije Interdisciplinarnog studijskog programa Konzervacija i restauracija sa Fakulteta likovnih umjetnosti na Cetinju, kao i studenti sa Dubrovačkog sveučilišta, koji su izložili svoje poster-prezentacije.
Dvodnevni program obuhvatio je izlaganja radova na temu arheologije, keramike, freskoslikarstva, konzervacije metala, papira, tekstila, drvene građe, edukacije i preventivne zaštite samih predmeta Tema Konferencije su pristupi u konzervatorsko-restauratorkom radu, kako tradicionalna znanja i doprinosi starih metoda, tako i savremeni tokovi u okviru zaštite kulturne baštine. Kroz pojedinačna izlaganja ili poster-prezentacije učesnici su iznijeli bitne projekte koji su realizovani sa potpunim uvidom u metodologiju rada, tehnološke, istraživačke i konzervatorsko-restauratorske aspekte.
Savremeni metodološki pristupi u konzervaciji za širi krug ljudi
Među autorskim radovima prednjače arheolozi, koji istovremeno uz pomoć konzervatora- restauratora na licu mjesta koriste nove metode, instrumente i nove mogućnosti istraživanja – digitalne, laserske, fizičko-hemijske metode itd.
– Ono što je zajedničko svim oblastima zaštite je da se prilikom ovih konferencija široki krug ljudi iz struke zaštite kulturne baštine upoznaje sa savremenim metodološkim pristupima u konzervaciji-restauraciji različite tipologije materijala, novim instrumentima koji se uvode u rad, sa novim pravcima razvoja struke, po više osnova i zbog toga je ova konferencija od izuzetnog značaja, ističe profesorka Nataša Đurović, rukovoditeljka Interdisciplinarnog studijskog programa Konzervacija i restauracija na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju.
S obzirom da je u Crnoj Gori profesija zaštitara kulturnih dobara u deficitu, pored razmjene iskustava u branši, ova konferencija je prilika da se ona popularizuje i vrednuje, te da se učvrste profesionalne veze i saradnja konzervatora-restauratora u regionu.
Mladi stručnjaci uče uz starije i polako preuzimaju “kormilo”
Interdisciplinarni program Konzervacija i restauracija pri FLU Cetinje u okviru Univerziteta Crne Gore, koji je otpočeo sa radom prije 2021. godine, izveo je prvu generacija studenata od osam studenata (ograničen broj), koji su stekli svoje bečelor diplome i startovali sa prvom godinom master-studija. Neki od njih su i zaposleni.
-Glavni razlog zašto je osnovan ovaj studijski program je upravo problem kadrovskih kapaciteta u toj struci, kao i u svim domenima očuvanja baštine – u strukama istoričara umjetnosti, arheologa, etnologa, antropologa u Crnoj Gori. Specifična je situacija kad su u pitanju konzervatori-restauratori, kojih u sistemu zaštite kod nas ima najviše, a to je dobro nasljeđe Kulturološkog fakulteta, koji je od 1981. do 1988. godine izgradio sve ove kadrove. Imamo period od 30-ak godina, kada se nisu formirali novi kadrovi, a konzervatori i rastauratori koji su zaposleni i danas jako kvalitetno rade u institucijama, za par godina će uglavnom svi da idu u penziju. To je sad prirodna smjena generacija, i bilo je potrebno da se hitno formira studijski program, objašnjava nam prof. prof. Nataša Đurović, uključena u organizaciju Konferencije.
Ona ističe značaj Ministarstva kulture Crne Gore u osnivanju ovog studijskog programa prije tri godine, kao i doprinos poslenika nacionalnih institucija- Centra za konzervaciju i arheologiju i Narodnog muzeja na Cetinju koji su baza za ovaj studijski program, kroz praktičnu nastavu.
-To je promišljen koncept da se izvrši jedna kontinuirano, prirodno prenošenje struke sa starijih generacija na mlađe generacije. Kroz nastavu na studijskom programu mladi kadrovi su već uveliko u procesu, jer imamo jako puno stručne prakse, 30 posto nastave se odvija u nacionalnim institucijama kulture, a ljudi iz starije generacije su aktivno uključeni kao stručni saradnici I oni su sastavni dio nastave. Fino smo se umrežili, a Ministarstvo kulture je stalo iza ovog projekta, jer, da to nije urađeno, desio bi se taj “vakuum”, koji bi bio poguban po institucije kulture i po kulturnu baštinu u Crnoj Gori, kaže Đurović za BN.
Sarađuju sa studijskim programima u Hrvatskoj i u Srbiji
-Koleginice Sanja Serhatlić i Kristina Kojan-Goluža sa Dubrovačkog sveučilišta, sa njihovog Odjela za umjetnost i restauraciju, učestvovale su u samom akreditacionom procesu pri osnivanju studijskog programa u Crnoj Gori, a sada imamo i zvaničnu saradnju sa Dubrovačkim sveučilištem. Već imamo razvijenu studentsku i profesorsku mobilnost, tako da smo se uvezali na jedan jako kvalitetan način. Svaki novi korak nam je bitan, a njihovi studenti i profesori su prisutni na konferenciji, ,tako da je na pravi način zaživjela ta saradnja, ističe Đurović.
Direktorka Pomorskog muzeja mr Maja Uskoković, po struci konzervator-restaurator papirne građe, ponosna je što se Konferencija dešava u Pomorskom muzeju, veoma je zadovoljna učešćem poslenika konzervatorsko-restauratorske branše, kao i studenata i mentora iz Dubrovnika I studenata koji su završili osnovne studije na Cetinju i sada su na magistarskim studijama. Njenu ideju o konferenciji svi su od početka podržali.
Cjeloživotno učenje
– Nije dovoljno samo završiti fakultet, nego i nakon toga konzervatori treba da se edukuju, upoznaju kolege, to je cjeloživotno učenje i nikad ne prestaje. Za studente je ovo veliki korak. Neophodno je da imamo više ovakvih konferencija, da raspravljamo o raznim problemima sa kojima se svakodnevno susrećemo, kazala je za BN Uskoković i dodala da će do kraja godine biti objavljen i zbornik radova.
Organizatori Konferencije su Pomorski muzej Crne Gore Kotor u saradnji sa Ministarstvom kulture i medija, Centrom za konzervaciju i arheologiju CG, Opštinom Kotor, Univerzitetom Crne Gore, Fakultetom likovnih umjetnosti Cetinje, Sveučilištem u Dubrovniku.
BOKS: Od ranog bronzanog doba do Starog zatvora
Pored izlagača stručnih radova iz Muzeja grada Beograda, Tehnološkog fakulteta u Novom Sadu i Univerziteta u Beogradu, najviše radova predstavili su poslenici Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore Cetinje: projekat “Rano bronzano doba Crne Gore- kneževski grobovi” sa osvrtom na arheološko istraživanje tumula Kneževića glavica u Zeti”, “Sanacija i očuvanje kulturnog nasljeđa: Studija slučaja Crkve Sv. Ilije na Čevu”, “Valorizacija podvodnih arheoloških lokaliteta”, “Sanacija kulturnog dobra Most knjaza Danila na Mrtvici”, “Praistorijsko nalazište Vrbička pećina kod Nikšića”, “Kompleksno arheološko nalazište Brskovo, sedam godina na Bjelasici”, “Mikroskopska istraživanja freskopisa Crkve Sv. Nikole u Pelinovu”, Gornji Grbalj, “Analiza konzervatorsko-restauratorskih praksi na području Kotora na primjerima zidnih i štafelajnih slika u kontekstu novih preporuka, pristupa i konzervatorsko-restauratorskih tehnika”. Projekat “Izvođenje konzevatorsko-restauratorskih radova na zgradi Starog zatvora u Kotoru za potrebe Kreativnog HUB-a sa industrijama” predstavili su djelatnici KOTO d.o.o. i Privrednog društva za izgradnju, obnavljanje i rekonstrukciju građevinskih objekata (Srbija-Crna Gora), a zanimljivu prezentaciju Rekonstrukcije utvrđenja Mamula na ostrvu Lastavica, Herceg Novi, održala je arhitekta Katarina Nikolić Krasan.
Konferenciju su, pored Maje Uskoković, otvorili mr Dobrila Vlahović, ditrektorka Direktorata za kulturnu baštinu Ministarstva kulture i mr Željko Kalezić, direktor Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore.
/M.D.P./
