MZ Gornji Grbalj traži od CEDIS-a da prihvate njihov prijedlog da se trasa izgradnje novog dalekovoda 110 kv Lastva-Kotor izmjesti sjeverno od naseljenog dijela Gornjeg Grblja, tačnije da se trasa planira počev od trafostanice u Lastva – Gorovići, pa uz trasu postojećih 400 kV dalekovoda izvede u pravcu sjevera i odatle krene ka zapadu u pravcu Kotora, a sve dijelom koje nije naseljeno i koje je daleko od kuća mještana Gornjeg Grblja. Naglašavaju, da je ovaj predlog dat na jednom od sastanaka kojem su prisutvovali i predstavnici Opštine Kotor,a koji su podržali ovaj prijedlog.
Predsjednik MZ Gornji Grbalj Ljubo Nikaljević u dopisu CEDIS-u, a koji je dostavio i medijima, navodi da ta kompanija u svom tehničkom izvještaju navodi da je štetan uticaj dalekovoda na sela i mještane minoran ili ga uopšte nema.
-U izvještaju se navodi da je izbor trase određen prostorno – planskim preduslovima, odnosno da se vodite urbanističko – tehničkim uslovima, koje je izdalo Ministarstvo održivog razvoja i turizma. Takođe se navodi da je položaj trase dalekovoda unutar predviđenog koridora optimalan i da ispunjava norme i standarde u pogledu zaštite životne sredine. Citiramo „pri planiranju su uzeti u obzir brojni faktori: trenutno stanje i položaj postojećih objekata u elektroenergetskom sistemu (uključujući trafostanice i postojeće dalekovode), kao i planirane proizvodne i prenosne objekte EES-a, konfiguraciju terena, položaj naselja, prirodne i kulturne vrijednosti, potencijalni turistički značaj pojedinih lokaliteta, položaj naselja, prirodne i kulturne vrijednosti, potencijalni turistički značaj pojedinih lokaliteta,, kao i udaljenost od stambenih objekata.“
Što se tiče vizuelnog uticaja pominje se da će biti manji u odnosu na uticaj obližnjih dalekovoda od 400 kV Lastva – Čevo – Pljevlja (zar treba vizuelni uticaj da bude isti ili možda veći??). Takođe se navodi da bi za izmiještanje ove trase bilo neophodno tražiti nove saglasnosti vlasnika parcela. Moramo Vas podsjetiti da ni za ovu trasu nijesu tražene saglasnosti vlasnika zemljišta, već je jednom broju vlasnika zemlje (ne svima) iz Uprave za nekretnine, Područna jedinica Kotor dostavljeno jednoobrazno rješenje kojim se obavještava da će biti izuzeta određena kvadratura za stope dalekovoda i za pristupne puteve, uz objašnjenje da u bližoj okolini nije dozvoljeno duže zadržavanje.Naveli ste da se vaša kompanija ne bavi izradom prostornih planova, te tako ne može trasirati vodove po slobodnoj volji, ali se itekako može u dogovoru sa Opštinom Kotor uraditi izmjena PUP-a Kotor i uraditi posebna LSL koja bi se odnosila samo na prihvatljivu trasu ovog dalekovoda. Isto tako se pozivate na činjenicu da se ne bavite izgradnjom saobraćajnica, što nam je potpuno jasno, ali se pitamo da li u ovoj zemlji svako radi svoj dio posla samo onako kako je njemu najlakše, bez konsultacije i saradnje sa ostalim institucijama (u ovom slučaju Direktorat za državne puteve, Uprave za saobraćaj i drugih), kako bi se došlo do što boljeg rješenja za kompletno stanovništvo Crne Gore- navodi se u dopisu Nikaljevića.
Nikaljević tvrdi da izvještaj sadrži niz informacija koje zapravo ukazuju da prostor Gornjeg Grblja i njegovi mještani neće imati nikakve štete od izgradnje istog.
-Ustvari činjenice su potpuno drugačije, jer je jasno da jedino čime ste se vodili u ovom izvještaju su trenutno stanje i položaj postojećih objekata u elektroenergetskom sistemu (uključujući trafostanice i postojeće dalekovode), kao i planirane proizvodne i prenosne objekte EES-a, što za Crnogorski elektroprenosni sistem predstavlja najjednostavniju i najjeftiniju trasu, a kao pokriće su navedeni planski dokumenti u kojima je planirana pomenuta trasa.Naime, ni jedan planski dokument nije „crveno slovo na papiru“ i itekako su podložni izmjeni, koja bi omogućila izmiještanje planirane trase. Smatramo da je sasvim dovoljno uništen ovaj krajolik izgradnjom postojećeg 110 kV dalekovoda Lastva – Tivat, zatim izgradnjom elektroprenosnog sistema A2A u Lastvi i u neposrednoj blizini izgradnjom velike trafostanice u Gorovićima, odakle električnu enrgiju država izvozi za Italiju uključujući trasu dalekovoda od 400 kV Lastva – Čevo – Pljevlja. Pri planiranju nijesu uzeti u obzir sledeći faktori: položaj naselja, prirodne i kulturne vrijednosti, potencijalni turistički značaj pojedinih lokaliteta, kao i udaljenost od stambenih objekata. Jer da je navedeno razmatrano, prvo bi se radila izmjena ili nova izrada planskih dokumenata, koja bi obezbijedila izmiještanje trase iz naseljenog područja. Navodi se da je uzet u obzir „potencijalni turistički značaj pojedinih lokaliteta“, a zapravo nije tako. Duž cijelog Gornjeg Grblja nijesu pojedini lokaliteti ti koji imaju potencijalni turistički značaj, već cijelo područje ima veoma značajan turistički potencijal i to iz više razloga- saopštio je Nikaljević.
Naglašava da je je veliki broj sakralnih objekata na prostoru Gornjeg Grblja i to preko 20 crkava, od kojih su dvije Saborne crkve u Gorovićima i Pelinovu.
-Naravno da crkve nisu jedini kulturološki fenomeni na prostoru Gornjeg Grblja, već se tamo nalaze i četiri stare škole (škola u Pelinovu iz 1830. godine), dva Omladinska doma. Uz trasu nekadašnjeg Austro-ugarskog puta, koji se proteže kroz Gornji Grbalj postoji veliki broj primjera postojeće kulturne baštine, kao i one koja čeka buduća otkrivanja i valorizaciju. U knjizi Save Nakićenovića iz 1913. godine pominje se ime Krstin grad u Pelinovu.Uz nekadašnji stari put nalazi se preko 100 živih izvora (S. Nakićenović, „Boka“), koji čine izvor života u ovom sve naseljenijem području Boke, koja bi ovom trasom bila ugrožena. S obzirom da je Gornji Grbalj sačinjen dominantno od kraškog terena, većim intervencijama bilo koje vrste (bušenjem terena za postavljanje stubova) došlo bi do gubljenja vodoizvorišta, sa kojih se snabdijeva cijeli Gornji Grbalj i dijelom Kotor.Intervencije svake vrste bi dovele do oštećenja i na konstrukcijama crkava, groblja, vodoizvorišta, kao i privatnih objekata, jer je u pitanju kraški teren sa visokim stepenom seizmike. Ovo područje je od izuzetnog značaja, jer se prostire između Budve (metropole crnogorskog turizma) na jednoj strani i Kotora i Tivta na drugoj strani, što ga čini dijelom u kojem pravcu će se širiti pomenuti gradovi.
Problem je što je ova trasa dalekovoda planirana preko seoskih jezgara, gdje ima i starih i novih stambenih objekata u kojima živi veliki broj domaćinstava i na taj način ih presijeca i ugrožava kako sociološki, ekološki, vizuelno, tako i na svaki drugi način devastira prirodnu, društvenu, i kulturno-istorijsku cjelinu ovog dijela Boke, jedinog gotovo rijetko netaknutog dijela našeg Primorja, koje ima veliki prirodni potencijal za razvoj, ali na način da se očuva autentičnost ovog kraja.
Sve ovo čini izuzetnu predispoziciju za razvoj Gornjeg Grblja kao jedne atraktivne turističke destinacije sa ciljem razvoja ruralnog turizma. A najvažnije od svega je da su ovo izuzetno živa sela sa tendencijom rasta.Kako vidimo sa devastacijom se nije stalo nego se planira i izgradnja ovog novog 110 kV dalekovoda Lastva – Kotor. I nije korektno reći da je u pitanju samo ova trasa dalekovoda, jer već postoji kao što smo naveli izgrađena trasa 110 kV dalekovoda Lastva – Tivat, zatim elektroprenosni sistem A2A u Lastvi i u neposrednoj blizini velika trafostanica u Gorovićima, uključujući trasu dalekovoda od 400 kV Lastva – Čevo – Pljevlja, u izgradnji je bulevar, a planirana je izgradnja brze saobraćajnice.Nije ovo Vojvodina nego samo dio Gornjeg Grblja- poručuje Nikaljević.
On pita „ koji je konačan plan za ovo područje Gornjeg Grblja i koliku devastaciju treba da očekuju na ovom našem malom, a dragocjenom prostoru na kojem živimo vjekovima, opet sve to na našu štetu, a u nečiju korist.“
-I da li da odmah sada počnemo sa planiranjem iseljenja svih mještana iz naših sela, ukoliko mislite da ovo područje pretvorite u jednu veliku elektranu i elektrodistributivni sistem, a sve u cilju jednostavnijeg i jeftinijeg rješenja napajanja električnom energijom gradova Kotor, Tivat, pa dalje Herceg Novi i povezivanja sa Trebinjem?
Iskreno se nadamo da ćete i Vi shvatiti težinu ovoga što predlažete i da ćete prihvati naš prvobitni predlog da se pomenuta trasa izmjesti sjeverno od naseljenog dijela Gornjeg Grblja, tačnije da se trasa planira počevši od trafostanice u Lastva – Gorovići, pa uz trasu postojećih 400 kV dalekovoda izvede u pravcu sjevera i odatle krene ka zapadu u pravcu Kotora, a sve dijelom koje nije naseljeno i koje je daleko od kuća mještana Gornjeg Grblja. Naglašavamo, ovaj predlog je dat na jednom od sastanaka gdje su bili prisutni i predstavnici Opštine Kotor, koji su se izjasnili da podržavaju naš predlog. Da je ovaj naš zahtjev opravdan i održiv potvrdili su nam i stručnjači elektro struke, koje smo i mi konsultovali- kaže Nikaljević. Ngalašava da nijesu protiv dalekovoda, poboljšanog i savremenog načina elektrifikacije, ali ne nikako na ovaj način, ne na način da područje Gornjeg Grblja i mještani budu žrtvovani za komforniji život ostalog stanovništva i ekonomske interese CGES-a ili/i pojedinaca.“
Nikaljević se nada da će u CEDIS-u ipak razmotriti i prihvatiti njihov prijedlog kao rješenje, na obostrano zadovoljstvo, jer trenutnu trasu mještani Gornjeg Grblja i MZ Gornji Grbalj apsolutno ne prihvataju.
– U slučaju da ne prihvatite naš predlog podstaknut ćete nas da na svaki mogući način branimo našu imovinu, kao što smo to radili vjekovima unazad braneći se od stranih osvajača, te tako branili i odbranili. Nadamo se da nas nećete dovesti u situaciju da se moramo i od vas braniti počevši tako što ćemo protiv odgovornih lica i samog CGES-a podnijeti krivične prijave i nastaviti dalje svim zakonski rapoloživim sredstvima. Ukoliko ni to ne urodi plodom golim životima ćemo braniti naša sela i budućnost naše djece na ovom području- zaključuje Nikaljević u dopisu.
