Izložba slika i ikona Marka Krstovog Gregovića, priređena povodom 150 godina od njegovog rođenja (1867-2017) i 30 godina postojanja i rada Spomen doma “Crvena komuna” u Petrovcu na Moru, otvorena je u subotu 25.novembra u galeriji “Marko K. Gregović”, upravo u Spomen domu “Crvena komuna”.
Na početku programa, u ime Ustanove, prisutne je pozdravio poslovni sekretar Dušan Medin, koji je i vodio program. Medin je ukazao na određene biografske detalje iz zanimljive, ali nedovoljno poznate biografije Marka Krstovog Gregovića (Kastel Lastva, 1867. – Beograd, 1941): „rođen je u Kastel Lastvi u uglednoj i dobrostojećoj familiji Krsta Mitrova Gregovića. Otac Krsto i stric Jovo stekli su imetak u Carigradu, gdje su posjedovali kamenolome, a po povrtaku u rodni kraj sagradili su veliku i lijepu kuću, bogato opemljenu, na mjestu nekadašnjeg hotela „Sutjeska“. Bili su u dobrim privatnim odnosima sa crnogorskom vladarskom kućom Petrović.
Osnovno obrazovanje Marko Gregović stekao je u rodnom mjestu, a kako je pokazivao slikarski talenat, upisao je školske 1884/5. i uspješno pohađao slikarsku Akademiju u Beču. Nakon studija vraća se u zavičaj, gdje nastavlja da se bavi svojim slikarstvom. Zanimljivo je da je godine 1896. u Vuletićevoj gostioni na Cetinju imao prvu samostalnu izložbu slika koju je neki umjetnik imao u ondašnjoj Crnoj Gori.“
Direktorica JU Muzeji i galerije Budve, mr Lucija Đurašković, sinoć je podsjetila da je ova godina za Ustanovu od posebnog značaja i da se, osim obilježavanja jubileja od rođenja Marka Krstovog Gregovića i 30 godina petrovačkog Spomen doma „Crvena komun“, slavi i 45 godina Moderne galerije u Budvi koja je tokom aktuelne godine priredila niz bogatih izložbenih i drugih programa, koji su krunisani samostalnom izložbom nedavno preminulog Jovana Jova Ivanovića, slikara i likovnog pedagoga iz Budve, osnivača ove Galerije. Između ostalog, Đurašković je kazala: „Stvaralaštvo Marka Krstovog Gregovića nesumljivo je uticalo na razvoj crnogorskog modernog slikarstva i ikonopisa krajem 19. i s početka 20. stoljeća. Na osnovu nevelikog broja sačuvanih djela, cjelokupan njegov opus možemo podijeliti na tri tematske cjeline: portreti, pejzaži i sakralne teme. Njegovo slikarstvo odlikuje se akademskim realizmom, gdje preovladava precizno tretiranje crteža, upotreba tamne game i duboka likovna promišljenost u stvaranju kompozicije. Radio je ikonostate za pravoslavne crkve: svete Trojice u budvanskom Starom gradu, Sv. Arhiđakona Stefana na Svetom Stefanu, Sv. Trojice u manastiru Reževići, a, prema stilskim karakteristikama, moguće i ikonostase u crkvama Uspenje Bogorodice u Boretima i grobljanske crkve Sv. Arhanđela Mihaila u Budvi. Poznato je da je svojevremeno uradio i ikonostas Saborne crkve u Mostaru, koji je uništen. Njegove slike i ikone čuvaju se u našim manastirima, crkvama, muzejima u i privatnim kolekcijama.
Za potrebe realizacije ove izložbe ljubazno zahvaljujemo vlasnicima slika i ikona, koji su nam ih ustupili: JU Narodni muzej Crne Gore, parohiji budvanskoj, manastirima Praskvica i Gradište, crkve Sv. Tome u Žukovići, gospođi Nevenke Medin Gregović iz Petrovca, posebno gospođi Dragani Ivanović, koja je, uz gospođu Mariju Mihaliček, među rijetkim istoričarima umjetnosti koji su osvjetlili Gregovićevo stvaralaštvo“.
Izložbu je otvorio predsjednik opštine Budva, Dragan Krapović, sljedećim riječima: „Osjećam zahvalnost i izuzetno zadovoljstvo što ove nedjelje otvaram čak tri izložbe koje je JU Muzeji i galerije Budve, povodom Dana naše opštine, uspješno priredila, bogateći kulturni prostor Budve i Petrovca djelima naših renominarnih umjetnika i stvaralaca. Kao dostojni čuvari sjećanja na lik i djelo Marka Gregovića, dužni smo da afirmišemo njegovu umjetnost i njome se naučno i stručno i bavimo, kao i da povremeno organizujemo izložbe njegovih djela i da putem njih ostvarujemo, svako na svoj način, direktan susret i doživljaj sa Gregovićevim stvaralaštvom. Smatram velikim uspjehom za naš grad,ali i šire prostore, napore ove ustanove, prije svega njene direktorice mr Lucije Đurašković, kao i stručnog tima zaduženog za organizaciju ove izložbe, da uopšte i dođe do ovakvog kulturnog događaja visokog umjetničkog nivoa, na čemu bi nam mogle pozavidjeti i mnogo veće sredine sa dužom tradicijom naklonjenosti kulturi i umjetnosti. U ime ovih značajnih jubileja, sa ciljem održavanja kontinuiteta reprezentativnog likovnog stvaralaštva na našim prostorima, čemu je čvrste temelje postavio još krajem 19. vijeka Marko Krstov Gregović, sa posebnim zadovoljstvom proglašavam večerašnju izložu otvorenom i od sveg srca čestitam“.
U muzičkom dijelu programa nastupili su violončelista Igor Novak i gitarista Aleksandar Bubanja iz Bara i izveli kompoziciju „Playera“ Pabla de Sarasete.
Otvaranju izložbe prisustvovao je veliki broj posjetilaca, uglavnom mještana, kojima je interesovanje pobudilo upravo to što se u njihovom gradu, nakon više decenija (tačnije od 1996) ponovo priređuje samostalna izložba Gregovićevog opusa. Posjetioci će tokom trajanja ove izložbe, u dvije sale Spomen doma „Crvena komuna“ moći da pogledaju postavke ikona iz budvanskih i paštrovskih crkava i manastira, dok je u trećoj sali izloženo, pored ostalog, najreprezentativnije poznato Gregovićevo dopojasno portretno slikarstvo, gdje se ističe čuveli portret mitropolita Visariona Ljubiše, ministra prosvjete u doba Knjaževine Crne Gore.
Organizatori izložbe, u ime Spomen doma „Crvena komuna“ su mr Milijana Istijanović i Dušan Medin, a postavku je koncipirao mr Dragan Mijač Brile.
Izložbu prati reprezentativan i bogato opremljen katalog, većeg formata i obima, sa tekstovima Dragane Ivanović, istoričarke umjetnosti, koja se dosad više puta stručno bavila stvaralaštvom Marka Krstovog Gregovića. U cilju dodatnog ilustrovanja Gregovićevog života, objavljen je i zapis o njemu iz neobjavljenog rukopisa o znamenitim Paštrovićima XIX i XX vijeka, koji je sredinom prošlog stoljeća sastavio ugledni Petrovčanin Niko Lukin Perazić.
Izložba je otvorena do 1. februara 2018. godine.
