Projekat:„Media for All“
Aerodrom Tivat trebalo bi da bude u vlasništvu grada Tivta koji njime treba i da upravlja. To je stav 90% ispitanika u anketi „Zašto država Crna Gora ne želi da na pravedan način riješi pitanje restitucije imovine na Aerodromu Tivat“, a koju je naš portal sproveo u sklopu projekta „Boka News za čitaoce – čitaoci za Boka News“.
Samo 10% anketiranih ne slaže se sa stavom da Opština Tivat treba da bude vlasnik i upravlja ovdašnjim aerodromom, iako takvih uspješnih primjera ima da su gradovi na čijoj se teritoriji vazdušne luke nalaze, većinski ili skoro isključivi vlasnici i upravljaju aerodromom, u regionu i Evropi. Najbliži takvi veoma uspješni primjeri su aerodromi Dubrovnik i Split.
Odgovarajući na pitanje smatraju li da aktuelno rukovodstvio Opštine Tivat može da tivatski aerodrom vrati u ruke grada, 44% anketiranih je odgovorilo negativno, dok 38% ispitanika smatra da aktuela tivatska lokalna vlast to može da uradi. Većina anketiranih – njih 47%, smatra da privatni vlasnici imovine u kompleksu ovdašnje zračne luke i Opština Tivat, zaslužuju da budu pravedno obeštećeni za tu imovinu u slučaju da država namjerava da je zadrži i dalje u svojim rukama, kao što je to sada slučaj, jer država u katastru trenutno figurira kao jedini sopstvenik ovih nekretnina.
Četvrtina ispitanika smatra da država ne treba da pravedno obešteti ranije vlasnike ove imovine.
Na pitanje zašto država ne želi da na pravedan način riješi pitanje restitucije imovine u kompleksu tivatskog aerodroma, učesnici ankete su dali mnoge zanimljive odgovore od kojih je možda najupečatljiviji sljedeći:
„Zato što Crna Gora nije država, već provizorijum koji svojim građanima i svojim gradovima ne garatuje ni neotuđivost imovine. Osnovno ljudsko pravo na nepovredivost imovine ovdje se tradicionalno ne poštuje već decenijama, a nova Vlada CG ne pokazuje snagu ni volju da tu praksu promijeni.”
Anketirani naglašavaju i da je “Aerodrom Tivat sagrađen na zemlji koju su Tivćani darovali ili dali u bescjenje, ali ne državi SFRJ, ili ne daj Bože državi Crnoj Gori, već svom gradu za njegov budući razvoj”, odnosno da “Tivćani i tivatska uprava moraju insistirati na ovom pitanju po cijenu rušenja apostolata zvanog Vlada CG – jer što je dosta, previše je.”
Inače, bivša DPS-om predvođena Vlada Crne Gore je Tivtu u proteklih nekoliko godina, pod kontrovertnim okolnostima, prepisujući na državu kao vlasnika nekretnine koje je u svojini do tada imala lokalna samouprava, u i oko kompleksa tivatskog aerodroma, pričinila direktnu štetu od preko 70 miliona eura. Naime, prije stupanja na snagu aktuelnog katastra, na Opštinu Tivat se prema dokumentaciji tadašnje Direkcije za nekretnine Crne Gore, u isključivom vlasništvu ili suvlasništvu sa privatnim licima, kao svojina vodilo oko 45% od ukupno oko milion kvadrata površine aerodroma Tivat sa zaštitnim pojasom. Sve je to, u međuvremenu, postepeno, administrativnim putem, sa Opštine prepisano na državu koja se pritom samo pozivala na Zakon o državnoj svojini, ali nikada Opštini nije isplatila nikakvu nadoknadu za imovinu koju joj je oduzela. Imajući u vidu procjene sudskih vještaka u parnicama koje privatna lica još vode za povraćaj ili obeštećenje za njihovu imovinu na aerodromu, a koje iznose 109 eura po kvadratu, ispada da je država tako volšebno Opštini Tivat otela imovinu vrijednu najmanje oko 50 miliona eura.
Država se godinama sudi sa više građana Tivta – prvenstveno mještanima Gradiošnice, Mrčevca i Krtola kojima nikada nije isplaćena zemlja svojevremeno im oduzeta za potrebe izgradnje aerodroma. Njima se kao kompenzacija sada nude mizerne cijene od po 37 centi za kvadrat zemlje koja se nalazi ispod same piste ili stajanke aerodroma, iako je npr. Vlada prošle godine, posrnuloj poljoprivrednoj kompaniji “Montepranzo Bokaprodukt” ekspropriisala dio njenog zemljišta preko puta aerodroma, sa istočne strane magistrale, procjenjujući vrijednost metra kvadratnog tog neizgrađenog i u korov zaraslog zemljišta, na 31 euro. Prije desetak godina kada se rekonstruisala tzv. kotorska raskrinica na magistrali i gradio aktuelni kružni tok, mještanima je zemljište potrebno za gradnju te infrastructure, ekspropriisano po cijeni od 109 eura za kvadrat.
Podaci iz evidencije Uprave za državnu imovinu i katastrar pokazuju da su gotovo sve nekretnine na kojima se nalazi aerodrom Tivat opterećene brojnim zabilježbama pokrenutih sudskih postupaka za utvrđivanje prava svojine, a većina okolnih parcela na koje je po Državnoj studiji lokacije predviđeno širenje kapaciteta tivatske vazdušne luke, nisu u državnoj, već svojini privatnih lica, kompanija i Opštine Tivat. Vlada se do sada nije obazirala na tu činjenicu već je za vrijeme mandata bivše DPS-om predvođene vlasti u Podgorici, sve ove nekretnine fomalno, prepisala na sebe kao jedinog vlansika, a čime je tobože, riješila imovinska pitanja kako bi mogla nastaviti sa postupkom izdavanja aerodroma Tivat u 30-godišnju koncesiju. Sada su sve nepokretnosti evidentirane u LN 16 KO Mrčevac, upisane na državu Crnu Goru kao vlasnika, pravo raspolaganja ima Vlada, a korisnik je preduzeće Aerodromi Crne Gore. Kao osnov sticanja ove imovine navodi se „odluka državnog organa“, ali je iz podataka o upisanim teretima jasno da će država imati pune ruke posla da raščivija ko je zapravo pravi vlasnik. Iz državnog budžeta će se odliti veliki iznosi na ime plaćanja praktično već ekspropriisane imovine građana, preduzeća i institucija kakva je Opština Tivat.
Ogromna imovina koju je Opština Tivat sve do prije nekoliko godina imala upisanu kao svoje vlasništvo u kompleksu aerodroma, volšebno je isparila u vrijeme kada je direktor tadašnje Uprave za nekretnine bio Dragan Kovačević (SD). Kovačević koji je, u međuvremenu, hapšen zbog sopstvenih mahinacija sa državnom imovinom u pojasu morskog dobra na obali Tivta i koji je trenutno u bjekstvu od pravde, u avgustu 2017. je kao direktor UZN, najavio da će sve zemljišne parcele u obuhvatu aerodroma i njegove najbliže okoline ubrzo i zvanično biti upisane na državu Crnu Goru kao jedinog vlasnika.
„Aerodromi su u vlasništvu države Crne Gore sa pravom upravljanja preduzeća „Aerodromi Crne Gore“. Opština kao vlasnik zemljišta na aerodromu Tivat nikada nije bila”, kazao je tada Kovačević.
Njega međutim, demantuje dokument koji je prije 21 godinu izdao isti organ kojem je Kovačević do lani bio na čelu – tadašnja Direkcija za nekretnine, a sada Uprava za državnu imovinu i katastar. Riječ je o dokumentu broj 467-121-77, od 20. aprila 2000. koji Boka News posjeduje, a sa njime raspolaže i Opština Tivat.
„Od ukupne površine po starom premjeru, na Opštinu Tivat vodila se površina od 41 hektara 58 ari i 81 metar kvadratni. Suvlasništvo Opštine i privatnih lica je u ukupnoj površini od 4 hektara 46 ari i 99 metara kvadratnih. U privatnom posjedu je ukupna površina od 9 hektara 32 ara i 59 kvadratnih metara“, navedeno je u tom dokumentu kojeg je na odbornička pitanja dobio tadašnji odbornik Petar Samardžić (SNP).
To znači da je Opština bila vlasnik oko 45% od ukupno, nešto preko milion kvadrata, što obuhvata aerodrom sa svojim zaštitnim pojasom i tzv. eksproprijacioni pojas magistrale koja prolazi pored vazdušne luke.
žUkupno je Opština Tivat administrativnim akrobacijama u katastru, u međuvremenu prvo ostala bez svojih 486 hiljada kvadrata zemlje na aerodromu i još 44.700 kvadata na kojima je Opština bila suvlasnik sa privatnim licima. Sve je to prepisano na državu. Bivša tivatska lokalna uprava koju su činili DPS, SD i HGI je prije tri godine potvrdila da je Opština izbrisana iz vlasničkog kompleksa na samom aerodromu, objašnjavajući da je to, navodno, tako moralo biti prema Zakonu o državnoj svojini. Opozicija je tražila pokretanje sudskog spora, ali je lokalna DPS-SD-HGI vlast odlučila da se ne zamjera Vladi.
Opština je u međuvremenu volšebno – pukim prepisivanjem sa nje na državu, pored ove, ostala i bez druge svoje značajne imovine u dijelu zemljišnih parcela van aktuelne ograde aerodromskog kompleksa. Bivša DPS-om predvođena Vlada je, pripremajući se za izdavanje ACG u koncesiju, a što ipak nije uspjela ostvariti do kraja svog mandata, 2019. godine bez poštovanja zakonom predviđene procedure, na državu sa Opštine Tivat prepisala i pravo raspolaganja nad još oko 225 hiljada kvadrata zemljišnih parcela u neposrednom susjedstvu aktuelnog kompleksa aerodroma. Te nekretnine vrijede još najmanje dvadesetak miliona eura. . Lokalna vlast je prethodno dio ove imovine izdavala Aerodromima Crne Gore i od toga ubirala značajne prihode.
Iako je bio obavezan zaključkom Vlade i članom 35 Zakona o državnoj imovini, bivši ministar saobraćaja i pomorstva Osman Nurković (BS) nikada nije uputiio formalni zahtjev Opštini Tivat da ova na Vladu prenese svoje pravo raspolaganja nad nepokretnostima koje je Vlada procijenila da su joj potrebne “za ostvarivanje državnog interesa” (davanja aerodroma u konceisju – prim.aut.) Da je to učinjeno, Opština bi po tom članu zakona bila dužna da te nepokretnosti “na zahtjev Vlade vrati na raspolaganje Crnoj Gori”. To međutim, nikada nije zatraženo od Opštine, ali je Nurković uz pomoć Ministarstva finansija koje je tada vodio Darko Radunović (DPS) a u čijoj je nadležnosti bila Uprava za nekretnine Crne Gore sa Draganom Kovačevićem (SD) na čelu, uspio da i pored neispunjenja zakonske procedure, i tih nekoliko stotina hiljada kvadrata opštinskih nekretnina oko aerodroma, prepiše na državu kao isključivog vlasnika i nosioca prava raspolaganja. Takvo i prijašnje postupanje države koja je administrativnim putem i izmjenama podataka u katastru, Tivtu bez naknade oduzela imovinu koju je ta Opština legalno sticala prije skoro 70 godina kada je građen aerodrom kupovinom, eksproprijacijom ili poklonom vlastitih građana. Nije,međutim, ni tada, ni do sada, izazvala nikakvu reakciju državnog tužilaštva.
Za aktuelno Ministarstvo kapitalnih investicija u čijoj su nadležnosti aerodromi, ovakva od strane države sprovedena otimačina vrijednih nekretnina u i oko kompleksa aerodroma Tivat, izgleda da nije problematična. Resor koji vodi ministar Mladen Bojanić, naime, nije direktno odgovorio na naše pitanje koliko, prema podacima MKI u zoni DSL Aerodrom Tivat koja je još uvijek zvanično predviđena za davanje u koncesiju, prema aktuelnom stanju ima nepokretnosti na koje pretenduju Opština Tivat, odnosno druga pravna i fizička lica koja polažu vlasnička prava nad tim nekretninama. MKI smo pitali i koliko će državu prema njihovim procjenama, koštati rješavanje svih spornih imovinsko-pravnih odnosa nad nepokretnostima u ovom kompleksu, Pitali smo i da li država namjerava da Opštini vrati njenu imovinu, u i oko kompleksa ovdašnjeg aerodroma, koju je Vlada proteklih godina prepisala na sebe, odnosno ako to neće da uradi, zašto je to tako.
„Stav Ministarstva kapitalnih investicija je pošten i transparentan odnos prema svim subjektima. Ukoliko nadležne institucije utvrde nezakonitu uknjižbu bilo koje imovine na prostoru opštine Tivat, nemamo dilemu da tu imovinu treba vratiti, i vjerujemo da će Vlada Crne Gore odnosno Ministarstvo finansija i socijalnog staranja u čijoj nadležnosti se nalazi upravljanje državnom imovinom, postupiti po zakonu.“- bilo je sve što je na tu temu Boka News-u rečeno iz resora ministra Mladena Bojanića.
Građani koji su učestvovali u anketi našeg portala na pitanje zbog čega je država imovinu u i oko kompksa Aerodroma Tivat prepisala isključivo na sebe, odgovorili su da je to urađeno „zbog nemanja pravde“, „pohlepe“, „zarade pojedinaca“ i „da bi se neko iz vlasti ugradio u proviziju“.
„Kolaps je – država nema para, a stranac – koncesionar neće uzeti nečistu stvar i hoće jasne papire.“- smatra jedan od anketiranih, dok drugi dodaje da je “tivatska vlast to dopustila i nije se ništa pitala.”
TUŽILAŠTVO SE „PRAVI MRTVO“
Tužilaštvo koje je lani direktora tadašnje Uprave za nekretnine Dragana Kovačevića uhapsilo zbog sumje da je na sličan način, neosnovano, sa države na privatna lica prepisivao mnogo manje zemljišne komplekse drastično manje vrijednosti od ovih Opštine Tivat na i oko aerodroma, već godinama nijemo posmatra ovu kontroverzno sprovedenu pravu pljačku grada Tivta od strane bivše Vlade, i štetu nanesenu Opštini od preko 70 miliona eura. Sve to Tužilaštvo čini iako je svjesno da je promjena prava svojine i raspolaganja nad ovim nekretninama u katastarskoj evidenciji izvršena, bez obzira što država Opštini nije dala nikakvu naknadu za faktički joj ekspropriisane nekretnine.
Promjena je urađena administrativnim putem, uprkos činjenicama koje zna i svaki brucoš Pravnog fakulteta – da Opština i država nisu ista pravna lica, odnosno da je Opština Tivat, a ne tadašnja SR Crna Gora, odnosno država SFRJ, bila kupac, poklonoprimac ili korisnik eksproprijacije kada je lokalna uprava pedesetih i šezdesetih godina prošlog vijeka, sticala tu zemlju od dotadašnjih njenih privatnih vlasnika, a sve sa namjerom da se ovdje izgradi aerodrom. Zbog toga Opština i nije mogla tek tako – dekretom i bez plaćana naknade, ostati bez ove svoje legitimno stečne imovine jer i Ustav Crne Gore propisuje da “niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes, uz pravičnu naknadu”. Takvu naknadu Opština Tivat nikada nije dobila od države za praktično joj otetih 70 miliona eura nekretnina na i oko ovdašnjeg aerodroma.
JEDINO DPS NIJE BIO PROTIV POHARE TIVTA
Interesantno je napomenuti da je kompletna aktuelna tivatska vlast koju sada čine građanske liste NP, BF i GB, te SDP koji im daje podršku u parlamentu, 2018. bila odlučno protiv ovakve volšebne administartivne pljačke gradske imovine od strane tadašnje Vlade premijera Duška Markovića (DPS). Njihov stav dijelio je i dio tadašnje lokalne i državne vlasti, odnosno SD i HGI kao koalicioni partneri DPS-a jer su i te dvije partije tražile da se raspravlja o načinu na koji je Vlada na državu prepisala nekoliko desetina miliona eura vrijedne nekretnine Opštine Tivat.
„Desila se, blago rečeno, otimačina i nezakonito prebacivanje na Vladu imovine grada Tivta, a mi se o tome ništa nismo pitali.“- kazao je odbornik SD Igor Petković na sjednici SO 20. avgusta 2018, zatraživši da lokalni parlament usvoji zaključak da se preispita prenos prava raspolaganja nad više stotina hiljada kvadrata opštinske zemlje na i oko aerodroma, bez naknade na Vladu i da tadašnji gradonačelnik Siniša Kusovac (DPS) o tome pribavi i odbornicima pokaže svu relevantnu dokumentaciju. Glasovima 17 odbornika DPS, to je, međutim, odbijeno.
OPŠTINA NA PAPIRU USPJELA DA VRATI DIO SVOJE IMOVINE, A SUŠTINSKI NIJE
Iz Opštine Tivat su Boka News-u kazali da je tokom juna i jula 2019. godine, Uprava za nekretnine PJ Tivat, postupajući po zahtjevu Uprave za imovinu, donijela četiri rješenja kojima se na nizu katastarskih parcela u KO Mrčevac “vrši promjena upisa, na način što se upis svojine Crne Gore sa pravom raspolaganja Opštine Tivat sve u obimu 1/1 dijela, mijenja na način da se upisuje svojina Crne Gore sa pravom raspolaganja Vlade sve u obimu 1/1 dijela.” Na sva ova rješenja je Direkcija za imovinu Opštine Tivat u zakonskom roku izjavila žalbu i sve žalbe su od strane tadašnjeg Ministarstva finansija odbijene.
“Protiv rješenja Ministarstva finansija podnijete su u zakonskom roku tužbe Upravnom sudu Crne Gore i isti je u tri predmeta usvojio tužbe i poništio rješenja Ministarstva finansija, a u jednom predmetu je odbio tužbu (UPI-1725). U predmetu u kom je tužba odbijena podnijet je u zakonskom roku zahtjev Vrhovnom sudu Crne Gore za ispitivanje odluke Upravnog suda. Odluku u predmetnoj stvari još nismo dobili. U dva predmeta Ministarstvo finansija, odnosno Ministarstvo finansija i socijalnog staranja je postupajući po odluci Upravnog suda, donijelo rješenja kojima se uvažavaju žalbe Opštine, poništavaju rješenja PJ Tivat ( br.UPI-1630 i UPI-1856) i predmeti vraćaju na ponovni postupak i odlučivanje, a u jednom predmetu odluka još nije donijeta (UPI-1643) odnosno nije još dostavljena Opštini Tivat.”- rečenio je Boka News-u iz Direkcije za imovinu Opštine Tivat.
Ističu, međutim, da prvostepeni organ nije sproveo ponovni postupak, niti je nakon što su rješenja poništena, vratio raniji upis, što znači da se sporna vrijedna imovina i dalje zvanično vodi na državu kao jedinog vlasnika. Stoga je Opština podnijela zahtjev da se, “s obzirom na činjenicu da je poništenjem rješenja poništeno i pravno dejstvo koje su ista proizvela, izvrši vraćanje ranijeg upisa prava raspolaganja Opštine Tivat.”
“Važno je napomenuti da je na najvećem broju parcela koje su predmet pomenutih rješenja, bio evidentiran teret zabrane otuđenja i opterećenja, a isti je u postupku izlaganja novog katastarskog premjera bio upisan na svim nepokretnostima na kojima nisu dokazana stvarna prava – zemljište nije obilježeno, vlasnici ga nisu potraživali. S obzirom da u novom katastarskom operatu nije postojala mogućnost da se u vlasničkom listu („B“ list lista nepokretnosti) upiše „nepoznati vlasnik“, takva imovina je knjižena u korist Opštine, ali sa navedenim teretom, čime se i Opštini onemogućilo da raspolaže istom, osim u slučaju da u postupku (upravnom ili sudskom) dokaže prava. Isti postupak se odnosi i na fizička ili pravna lica koja su eventualni zemljišnoknjižni vlasnici”- kazali su za Boka News iz lokalne uprave Tivta.
*Projekat „Boka News za čitaoce, čitaoci za Boka News“ je dio projekta „Media for All“.
Projekat realizujemo uz finansijsku podršku Britanskog Savjeta zajedno sa partnerskim organizacijama BIRN, INTRAC i Thomson fondacijom.
*Prikupljeni sadržaj i izneseni stavovi predstavljaju izričitu odgovornost autora – Boka News-a
