Oficir Mornarice VCG, kapetan korvete Branislav Gloginja, uspješno je završio jednogodišnje specijalističko školovanje u SAD – postdiplomske studije iz hidrografije na Univerzitetu Southern Mississippi (USM), koji se nalazi u okviru NASA Stennis svemirskog centra blizu grada Nju Orleans, u američkoj saveznoj državi Misisipi.
Ovaj studij hidrografije važi za najbolji i najkompletniji u Sjevernoj Americi i jedan od najboljih u svijetu. Osim njega postoji još samo jedan studij u Sjevernoj Americi pri Univerzitetu Nju Hempšajr. Do sada je ovaj studij na USM od njegovog ustanovljenja 1999., prošlo oko 200 kandidata iz SAD i drugih 28 država svijeta.
Gloginja je tako postao prvi crnogorski magistar hidrografskih nauka i stekao diplomu hidrografa „A“ kategorije – najvišeg zvanja koje dodjeluje Međunarodna hidrografska organizacija IHO, a koja je i akreditovala studije hidrografije na USM po svom standardu S5A.
Pored Gloginje, u ovogodišnjoj, 19. po redu generaciji diplomaca ovog studija na USM su bila i petorica studenata iz SAD, te po jedan iz Rumunije, Ugande i Nigerije. Pri tome Gloginja, kandidatkinja iz Rumunije i dvoje diplomaca iz Amerike su aktivni mornarički oficiri, jer obuku na USM pored ostalih, koristi i Hidrografska služba Ratne mornarice SAD (NAVOCEANO) i njihovi specijalni tzv. Fleet Survey timovi – logističke ekipe za brze intervencije koje obezbjeđuju neophodne hidrografske podatke za eventualno angažovanje američke Ratne mornarice u dalekim područjima, odnosno pomažu civilnim instutucijama drugih država u sakupljanju i obradi podataka od značaja za bezbjednost plovidbe u njihovim vodama. Gloginja se u SAD školovao na osnovu sporazuma Ministarstva odbrane Crne Gore i Kancelarije za odbrambenu saradnju SAD-a u Podgorici, a kompletne troškove obuke prvog crnogorskog magistra hidrografije od oko 100.000 dolara, pokrila je Vlada SAD. Hidrografija je inače, grana primjenjenih nauka koja se bavi mjerenjem i opisom fizičkih karakteristika okeana, mora, obalnih područja, jezera i rijeka sa primarnim ciljem sigurnosti plovidbe. U Crnoj Gori ovlašćena i nadležna institucija koja vrši ove poslove je Sektor za hidrografiju i okeanografiju Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju CG. Sektor za hidrografiju i okeanografiju ZHMS u kojem je angažovan kapetan korvete Gloginja, čini mješoviti civilno-vojni sastav koji uspješno vrši hidrografske premjere na moru, jezerima i rijekama za potrebe državnih i privrednih subjekata, kao i specijalne vojne premjere zajedno sa Mornaricom VCG.
Branislav Gloginja inače, prije skoro četiri godine je završio šestomjesečnu obuku za hidrografa „B“ kategorije u SAD-u, ali je novo jednogodišnje specijalističko školovanje bilo mnogo detaljnije, napornije i izazovnije.
„Tokom tri semestra imali smo 15 predmeta – od klasičnih poput matematike i nautičkih nauka, preko akustike, batimetrije, do primijenjenih i specijalističkih poput geodezije, mareografije, LiDAR i satelitske batimetrije. Radili smo sa najsavremenijom specijalnom tehničkom opremom jer USM raspolaže sa najnovijom generacijom višesnopnih ultrazvučnih dubinomjera (multibima), GNSS sistema za pozicioniranje, radara za praćenje plime i oseke, daljinski vođenih ronilica (ROV) i hidrografskog čamca (Z-boat) za geofizička i batimetrijska snimanja, autonomnih podvodnih vozila (AUV), LiDAR sistema, topografskih laser scanner sistema, okeanografskom opremom, kao i sa nekoliko specijalno opremeljenih hidrografskih i istraživačkih plovila.”- kaže kapetan korvete Gloginja, sumirajući utiske sa školovanja u SAD sa kojeg se nedavno vratio na dužnost u SHO i Mornarici VCG gdje svojom ekspertizom on pomaže mornaričkom Timu za podvodna protivminska dejstva.
Sam magistarski rad kandidati ove generacije diplomaca specijalističkih studija hidrografije na USM, spremali su 40 dana, podijeljeni u dva tima, koji su imali zadatak da pripreme i urade sve za hidrografski premjer određenog dijela akvatorijuma priobalja države Misispi u Meksičkom zalivu – od pronalaženje klijenta za čije će potrebe na komercijalnim osnovama izraditi tu novu nautičku kartu, preko cost-benefit analize, određivanja neophodne opreme, budžeta, tehničkih sredstava i IHO standarda premjera koji će se primjenjivati, do konkretnog rada na istraživačkom brodu na moru, obrade prikupljenih podataka i pripreme tzv. georeferenciranog PDF data sheet-a kao i ažuriranje postojeće ENC – elektronske navigacione karte dotičnog područja, a čiju ispravnost kasnije verifikuje i izrađuje američka Nacionalna administracije za okeane i atmosferu (NOAA).
“Mi smo dobili i pokazalo se uspješno, odradili zadatak snimanja i kartiranja marine u Bayou Caddy-ju, i kompletnog njenog prilaznog kanala.To je inače, navigacijski vrlo izazovno područje jer su dubine vrlo male, more je plitko, dno većinom pjeskovito i muljevito, a njegova konfiguracija je podložna promjenama pod uticajem jakih struja i plimnih talasa od uragana koji često pogađaju ovaj dio američke obale.”- ističe Gloginja. Za njega i ostale kolege posebno interesantna i vrijedna je bila prilika da kao članovi tima USM, učestvuju u pretrazi ušća i delte rijeke Mobil, u blizini istoimenog grada i luke u Alabami, u potrazi za olupinom drvene škune “Clotilda”, posljednjeg tzv.broda robova. Ovaj jedrenjak je u ljeto 1860. protivno svim zakonima koji su tada već preko 50 godina bili na snazi u SAD, ovdje doveo posljednju grupu robova – crnaca iz Afrike. Potomci tih 110 robova kidnapovanih sa prostora današnje afričke države Benin, žive i danas u Alabami, u gradiću Afrikataun, nedaleko od Mobila. Oni, zajedno sa Istorijskim društvom Alabame, TV kanalom National Geographic i čuvenim američkim pomorskim arheologom Džejmsom Delgadom, pokrenuli su akciju traganja za olupinom broda što je njihove pretke na silu doveo u Ameriku, jer se ni do danas pouzdano ne zna posljednje počivalište “Clotilde” koju su njeni vlasnici, nakon što su iskrcali robove, da bi prikrili tragove svoje prljave I nelegalne rabote, namjerno zapalili potopili. Ekipa USM u kojoj je bio i Gloginja, svojim sonarima, magnetnim detektorima i sab-botom profajlerima pretražila je akvatorijum u kome se sumnja da leže ostaci dvojarbolne škune dugačke 26 metara, i našla ono za što se sa velikim stepenom vjerovatnoće smatra da je „Clotillda“, potopljeno u delti rijeke, u blizini Ostrva Dvanaest milja.
MITROVIĆ: SAD PODRŽAVAJU CRNOGORSKU HIDROGRAFIJU
Zahvaljujući se Kancelariji vojnog atašea SAD u Podgorici na školovanju Gloginje, direktor Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore mr Luka Mitrović, kazao nam je kazao da je saradnja te ustanove sa Ministarstvom odbrane i Mornaricom VCG odlična.
„Posredstvom američke Kancelarije za odbrambenu saradnju od 2013. do danas smo mi kao ZHMS i Mornarica VCG dobili preko milion dolara donacija u modernoj opremi i sredstvima za hidrografske premjere i djelovanje Tima za protivminska dejstva MVCG. Značajno smo podigli i našu kadrovsku bazu, jer je pored završenih magistarskih studija hidrografa Gloginje u SAD, preko saradnje sa Hidrografskim institutom Norveške, trenutno magistar geodezije Luka Ćalić na školovanju za hidrografa „B“ kategorije u Holandiji, a pomoćnik direktora i rukovodilac Sektora za hidrografiju i okeanografiju i Sektora za seizmologiju, magistar geodezije Radovan Kandić je nakon završetka školovanja u Velikoj Britaniji, postao prvi marinski kartograf „B“ kategorije u Crnoj Gori.“- istakao je Mitrović.
Kandić će voditi i novi IPA projekat prekogranične saradnje sa Hrvatskom koji ZHMS priprema u partnerstvu sa Hrvatskim hidrografskim institutom iz Splita. Projekat čija je izrada budžeta u toku, vezan je za ekologiju i praćenje zagađenja mora na osnovu parametara kretanja morskih struja i valova, sa akcentom na uticaj rijeke Bojane i poplava u njenom slivnom području.
ZAVRŠILI PREMJERE NOVIH MARINA, AŽURIRALI POMORSKU KARTU BOKE
Tokom ove godine SHO ZHMS je izvršio batimetrijske premjere akvatorijuma novih marina na Crnogorskom primorju – Luštica Bay i Portonovi, a snimljeno je i batimetrijsko stanje desnog rukavca i ušća Bojane prije i poslije radova na njegovom produbljivanju i uklanjanju nanosa pijeska. Izrađene su nove dvije ENC ćelije za marine Luštica Bay i Portonovi, i ažurirane postojeće, tako da SHO sada raspolaže sa ukupno 10 ENC ćelija djelova akvatorijuma na Crnogorskom primorju.
„Ažurirana je i papirna pomorska karta Boke Kotorske koju smo uradili prije par godina, a u saradnji sa Upravom za ugljovodonike Crne Gore, pripadnici SHO na italijanskim istraživačkim brodovima uradili su i batimetrijska snimanja i mjerenja akvatorijuma južnog Jadrana, vezano za aktuelna seizmička istraživanja mogućeg prisustva nafte i plina na dnu mora u tom području.“- istakao je Mitrović. Istakao je da ga posebno raduje zadovoljstvo koje su na račun aktivnosti i rezultata SHO i njenoj ulozi hidrografske službe u sistemu sigurnosti na moru po SOLAS konvenciji, iskazali revizori Evropske agenciije za pomorsku sigurnost EMSA koji su nedavno boravili u inspekcijskoj posjeti pomorskim vlastima Crne Gore.
BEZ HIDROGRAFA BESPOMOĆNA I NAJMOĆNIJA MORNARICA SVIJETA
„Mogućnosti u hidrografskoj nauci su neograničene. Hidrografi su najtraženije zanimanje u globalnoj off shore industriji. Sve što koristimo u životu – od mobilnih telefona, odjeće, hrane, automobila, sve se to uvozi i prevozi teretnim brodovima preko okeana i mora. Vaša istraživanja i sakupljeni podaci su temelj svakodnevnog života kakav ljudi širom svijeta poznaju.“- riječi Maksa Van Nordena, koordinatora Master studija hidrografije na USM, na ceremoniji uručenja diploma pripadnicima 19.klase među kojima je bio i Branislav Gloginja, možda i najbolje opisuju ulogu te naučne grane u svjetskoj ekonomiji.
Dekanica USM dr Karen Koats kazala je na svečanosti da će rad diplomaca u njihovoj budućoj profesionalnoj karijeri značiti puno „jer će vaš uspjeh poboljšati, ali vjerovatno i spašavati ljudske živote na moru“.
„Hidrografija je ključna za to da Mornarica SAD bude globalna pomorska sila. Osnov za svaku misiju Mornarice bukvalno je kartiran od strane hidrografa. Podaci koje mi sakupljamo utiču na kompletan spektar svih operacija Mornarice, Ono što ćete vi svakodnevno raditi ima direktan uticaj na sigurnost i bezbjednost miliona ljudi na planeti.“ – poručio je diplomcima kapetan bojnog broda Ronald Šou iz Mornarice SAD, jedan od nekadašnjih studenata USM.
