Poslije 115 godina, Tripo Tomas ponovo “ide” u Beč sa svojom kompozicijom “Bokeljska noć”, uz svoj vjerni orkestar Gradske muzike Kotor, pod vođstvom dirigenta Daria Krivokapića, kaže Ivan Tomas
Prvi put u istoriji Gradske muzike Kotor na jednom koncertu “susreli su se” dvojica Tomasa, prađed i praunuk – prilikom nastupa Orkestra Gradske muzike Kotor na Pjaci ispred Katedrale sv. Tripuna izvedena je Uvertira “Bokeljska noć” koju je komponovao Tripo Tomas, kotorski “Meštar od Muzike”, kao i Koračnica “Gradska muzika Kotor 1842”, autora Ivana Tomasa, kompozitora i profesora Sofeđa u Umjetničkoj školi za muziku i balet “Vasa Pavić” u Podgorici. Koračnica posvećena najstarijem orkestru u Boki izvedena je premijerno, dok je pitke melodije “Bokeljske noći” publika imala priliku da prvi put čuje prije tri godine u izvedbi Gradske muzike, a krajem jula čuće je i publika u prestižnoj Zlatnoj dvorani Bečkog muzičkog zavoda.
-Pod velikim sam emocijama nakon ovog premjernog izvođenja, teško je sad naći prave riječi. Zato sam i napisao govor, da bih mogao da čitam pred publikom. Nisam htio da prisustvujem probama Gradske muzike, nego sam baš htio na ovom mjestu da upijem sve tonove, tako da sam izuzetno zadovoljan. Vjerovao sam i vjerujem u dirigenta Darija Krivokapića i njegov orkestar – maestralno su izveli moju koračnicu, kaže Ivan Tomas za Boka News, uzbuđen nakon tradicionalnog Ljetnjeg koncerta Gradske muzike.
Njegov prađed je napisao preko stotinu kompozicija, a on je jedan dio iz šireg opusa pretočio u digitalnu formu. Planira da osmisli jedno tematsko veće posvećeno stvaralaštvu Tripa Tomasa.
Sve što mu je bilo važno, Tripo pretočio u note
-Prađed je svojim plodnim stvaralaštvom mnogo toga obuhvatao – istorijske događaje, prirodne ljepote, poznate ličnosti, udruženja. Da navedem neke naslove: Riviera, Jugooceanija, Primorac, KUD Nikola Đurković, Starodrevnom gradu Perastu, Admiral Tripković, Dabčević, Đunio, Radoničić, De Sarno, Jadranska straža, Pozdrav Egiptu, Viteškim bokeljskim pomorcima, Pozdrav Cetinju, Peraški i Kotorski vatrogasci, Jadranski val, Pogled s Velebita, Lijepa Bokeljka, Lindbergov let, Pozdrav Splitu, Od kad je elektrika, Nehote zbog kiše… Sve što je bilo bitno u Kotoru i u Boki, on je to opisao. I što je manje bitno, a što je njemu možda bitno bilo, on je to pretočio u note. Bio je kompozitor, i dirigent i multi-instrumentalista, ističe praunuk čuvenog Tomasa.
Svečano i otmeno djelo, dostojno muzičke tradicije
Istražujući njegovo djelo, primijetio je da “fali još jedan naslov u slavu Orkestra, njegovih članova i dirigenata”, što je smatrao jako važnim. Tako je nastala Koračnica “Gradska muzika Kotor 1842.”, koju je uz podršku porodice i prijatelja počeo da piše u januaru.
-Vodio sam se idejom da mora zvučati svečano i otmeno, da u sebi nosi veseli bokeljski duh, raspjevanu melodiju, i jedan poseban detalj kojiu je prepoznatljiv za ovaj prostor – motiv koji sam nježno provukao je dio motiva Kola Svetog Tripuna, kojeg je u mnogim kompozicijama ponosno koristio i moj prađed, kazao je Ivan obrativši se publici na Trgu ispred Katedrale Sv. Tripuna. Tokom stvaranja je osjećao veliku odgovornost, znajući da su orkestrom GM dirigovali Dionizije de Sarno San Đorđo, Erminije Bagatela, Tripo Tomas, Antun Homen, Tripo Đurašević, Nikola Čučić, Nikola Gregović, donedavno Vladimir Begović, Petar Bukilica i sada Dario Krivokapić.
Ivan Tomas objašnjava da je Uvertira “Bokeljska noć”, nastala 1948. godine, kada je Tripa na putu od Dobrote ka Kotoru zatekla jaka bura, te je, nadahnut tom prirodnom pojavom, počeo da piše ovo djelo. To je jedna od njegovih devet uvertira.
Tripo ponovo ide u Beč
Najavljujući da će upravo “Bokeljska noć” njegovog prađeda biti izvedena 26. jula u čuvenoj Zlatnoj dvorani Bečkog muzičkog zavoda, Ivan Tomas je istakao koliko mu to znači.
-Porodica Tomas posjeduje fotografiju iz 1910. godine, na kojoj je Tripo upravo u Beču sa svojim ocem Antunom. A sada poslije 115 godina, Tripo ponovo “ide” u Beč – sa svojom kompozicijom, uz svoj vjerni orkestar pod vođstvom dirigenta Krivokapića, kazao je Tomas i dodao da je njegov prađed svojevremeno dobio ponudu da se preseli u Beč i da postane član Bečke Opere, što je on bez mnogo razmišljanja odbio.
-I zato, Tripo je i dalje ovdje – u Kotoru, kao i njegov praunuk koji je rođen u Podgorici, ali čija duša, kao i Tripova, vječno pripada Kotoru, poručio je Ivan Tomas, koji je dugi niz godina pjevao u klapi “Assa Voce”, učestvujući tako i na Međunarodnoim festival klapa u Perastu.
Da “krv nije voda” , te da je i kao kompozitor pošao đedovim stopama dokazao je i drugom nagradom (prve nagrade nije bilo) za novu kompoziciju na ovom Festivalu prije nedelju dana, dok je ženska klapa Incanto sa kompozicijom “Kapetanov san”, za koju je muziku komponovao Ivan, a tekst napisala Sandra Pasković, osvojila prvu nagradu publike.
Falio omiljeni tenor-hornista
-Nadamo se da nam je uspjela ova “generalna proba” za naše gostovanje od 23. do 26. jula u Beču. Malo nas je poremetio ovaj vjetar da bude onaj potpuni ugođaj u onome što smo cijelo vrijeme spremali, ali, po reakcijama publike, mislim da smo uspjeli. Treba još da se malo slegnu utisci, da poradimo malo na detaljima, da čujemo snimke što smo i kako smo svirali, što treba da doradimo i da se prezentujemo publici u Beču. Do večeras smo imali 43 probe, što je za jedan amaterski orkestar baš veliki broj proba, pogotovo što sada vježbamo tri puta sedmično, plus nastupi, pa bukvalno smo svaki dan u muzici, kaže dirigent Dario Krivokapić za BN, sa žaljenjem dodajući da im je na ljetnjem koncertu falio jedan važan član Orkestra.
-Tako mi je krivo što se u posljednjem momentu pred nastup razbolio naš najstariji član Slobodan Čelanović, tenor-hornista, koji, evo za 21 godinu, koliko sam ja u Muzici, niti jedan koncert nije preskočio. On je jedan jedini u hiljadu. Želimo mu brz oporavak, faliće nam, jer nemamo zamjenu za njega, kaže Krivokapić.
Pored Uvertire Bokeljska noć –Tripa Tomasa, Gradska muzika Kotor će u okviru Festivala svjetskih orkestara u Beču, na više lokacija, od kojih izdvajamo „Zlatnu dvoranu“ Musikverein-a, Salu Bečkih Dječaka i Bečku Gradsku Vijećnicu, izvesti „Marš Dobrota“ Antona Kopitovića, Uvertiru “Laka konjica” Franca Supea, “Špansku uvertiru“ od Ljano-a, Slovenski ples br. 8“ Antonjina Dvoržaka, te „Egipatski marš, op. 335”, Johana Štrausa Mlađeg, dok “u rezervi” imaju i Kolo Bokeljske mornarice (Sv. Tripuna).
Meštar o muzike
Rođen 14. januara 1885. godine u porodici koja potiče iz Kaštel–Lukšića, Tripo je muzičku osnovu i vještinu sviranja violine stekao uz kotorske kapelnike Anicetto Toffolettija, Urlicha i Viteka, kasnije se neprestano samostalno muzički nadograđujući i usavršavajući. Po profesiji je bio zanatlija-brijač, ali je cijeli svoj život posvetio muzičkom izvođaštvu i stvaralaštvu, ostavljajući za sobom oko 100 djela, većinom za duvače, od kojih je 80 autorski zaštitio kroz Udruženje jugoslavenskih muzičkih autora (UJMA) čiji je član od 1935. god.
Kapelnik “Hrvatske bokeljske glazbe” Tripo Tomas je postao 1913. godine, a poslije Prvog svjetskog rata učestvovao je u osnivanju i radu “Radničke muzike”. U okviru škaljarskog društva “Hrvatski sastanak”, od 1921. do 1924. godine Tomas radi na obuci tamburaša i pjevačkog zbora. Kratki period (1924.–1928.) radi u Puhačkom orkestru Ratne mornarice u Tivtu, a od 1929. do 1934. godine je kapelnik “Gradske muzike” u Kotoru, sa kojom gostuje u Splitu. Od radnika, zanatlija i seljaka iz Škaljara 1934. godine je osnovao “Seosku glazbu”, sa kojom sve do okupacije 1941. godine, gostuje od Petrovca do Dubrovnika. U vrijeme NOB-e raspušta orkestre I povlači se, a poslije rata, od 17 radnika Arsenala formira Puhački orkestar za Komandu južnog Jadrana. Penzionisao se 1949. godine, ali je do kraja života ostao aktivni član KUD “Nikola Đurković” i Gradskog duvačkog orkestra.
I kraj života Tripa Tomasa vezan je za muziku – već 90-godišnji muzički stvaralac je pješice krenuo na koncert u Kotor, da bi stradao u saobraćajnoj nesreći na putu do koncertne dvorane Muzičke škole. Sahranjen je u Škaljarima 14. maja 1975. godine.
Ostaje upamćen kao kompozitor pjesama kao što su ”Šjora Mare, štramacera”, ”Vozi, vozi” i drugima, koje su toliko prihvaćene da se smatraju “narodnima”.
Novinar i publicista pok. Tomislav Grgurević u svojoj knjizi „Kotorski oriđinali – škerci i galioti“, opisuje plemenitu i blagu narav Tripa Tomasa, koga naziva “Meštrom od Muzike”.
/M.D.P./
