Vrhovni sud Crne Gore donio je novi “načelni pravni stav” kojim je priznao postojanje private imovine u pojasu morskog dobra i dozvolio njenim vlasnicima da je uživaju bez prethodnog sklapanja ugovora sa JP “Morsko dobro”. To je danas na svom facebook profilu objavila poslanica SNP Snežana Jonica čija se partija proteklih mjeseci značajno agažovala na pomoći primorcima da od namjera Vlade da im je oduzme, sačuvaju svoju atrakativnu privatnu svojinu na obali.
„Još jedan uspjeh SNP u borbi za ispravljanje nepravde !!! Promijenjen Pravni stav Vrhovnog suda koji se odnosio na korišćenje imovine u zahvatu morskog dobra !”- napisala je na facebook-u Jonica, citirajući novi “načelni pravni stav” vrha sudske vlasti, a koji glasi:
“Vlasnici zemljišta na morskom dobru koje je stečeno na pravno valjan način do dana stupanja na snagu Zakona o morskom dobru i upisano u zemljišne ili druge knjige o evidenciji nepokretnosti kao privatna svojina, imaju zakonsko pravo korišćenja morskog dobra, pod istim uslovima, u skladu sa prostornim, odnosno urbanističkim planom, sve do njegovog izuzimanja, pa nijesu dužni da sa javnim preduzećem koje upravlja morskim dobrom zaključe ugovor o korišćenju morskog dobra.”
Ovaj stav koji potpisuje predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica taj sud je donio na opštoj sjednici održanoj 27.maja. Time je vrhovna sudska vlast praktično poništila kontroverzni “opšti pravni stav” svog Građanskog odjeljenja koje je 7.oktobra 2013 poručilo da „pravo korišćenja zemljišta koje predstavlja morsko dobro, pripada ranijim vlasnicima samo zaključenjem ugovora sa javnim preduzećem koje upravlja morskim dobrom“, kao i da „obale i morsko dobro predstavljaju dobro u opštoj upotrebi koje niko ne može imati u posjedu“.
Ovo je bio uvod u čitav niz aktivnosti Vlade da primorcima-starosjediocima koji na obali mora vjekovima imaju svoje kuće, dvorišta, ponte i mandraće i koje im nikada nije osporavala niti jedna vlast, praktično bez naknade oduzme djedovinu i upiše je na sebe, pozivajući se na Zakon o morskom dobru.
Da je takav postupak izvršne vlasti bio nezakonit i bez osnova, vidi se i iz obrazloženja najnovijeg „načelnog pravnog stava“ Vrhovnog suda gdje se stoji da svojinsko-pravni režim na obali ne uređuje Zakon o morskom dobru, već Zakon o svojinsko-pravnim odnosima i Zakon o državnoj imovini koji predviđaju da dobra od opšteg interse među koje spada i morsko dobro, izuzetno „mogu biti objekat privatne svojine i drugih stvarnih prava”.
„Analizom svih navedenih zakona može se zaključiti da sticanje prava privatne sovojine na morskom dobru nije moguće osim izuzetaka koji zakonom nijesu definisani. Takođe se može zaključiti da na precizan i jasan način nije regulisano pitanje zakonito stečenih prava na morskom dobru, što je suština spornog pravnog pitanja. Međutim, činjenica je da su na morskom dobru postojala valjano stečena stvarna prava. Na to ukazuju prelazne i završne odredbe sada važećeg Zakona o morskom dobru…… Nelogično je da vlasnici zemljišta koje je stečeno na pravno valjan način i upisano u knjige o evidenciji nepokretnosti, plaćaju naknadu za korišćenje morskog dobra prije nego što se sprovede postupak izuzimanja. Stečena prava se u savremenim sistemima vladavine prava moraju poštovati. Pravo na imovinu garantovano je Ustavom Crne Gore i Protokolom 1 uz Evropsku konvenciju o ljudskim pravima.”- stoji u obrazloženju novog načelnog stave Vrhovnog suda o ovoj vrućoj problematici, koja može poremetiti već viđene aktivnosti Vlade da primorcima u korist “državnog interesa”, bez naknade oduzima djedovinu i “valorizuje” je u partnerstvu sa stranim investitorima.
