Ukoliko Vlada po trenutno važećim zakonskim riješenjima u Crnoj Gori realizuje dugonajavljivani projekat davanja u koncesiju aerodroma, finansijski efekti od tog aranžmana za samu državu gotovo da neće biti uopšte veći od onih koje ona ubira sada, kao isključivi vlasnik državnog preduzeća Aerodromi Crne Gore koje upravlja vazdušnim lukama.
Najveći finansijski benefit, potpuno neočekivano, zapravo će izvući dvije opštine na čijim se teritorijama nalaze ova dva resursa koje država daje u zakup – gradovi Tivat i Podgorica, iako to niko od zvaničnika Ministarstva saobraćaja i pomorstva i Vlade Crne Gore do sada nije zvanično javno priznao.
Evropska Komisija upozorila je Vladu da buduće koncesije za aerodrome treba da budu u saglasnosti sa novom regulativom o javno-privatnom partnerstvu i koncesijama koji tek treba da budu donijeti. Uprkos tome, kabinet premijera Duška Markovića (DPS) kome finansijski „gori pod nogama“ jer hronično praznoj državnoj kasi ubrzo stižu na naplatu na desetine miliona eura vrijedne rate kineskog kredita za komadić autoputa od Podgorice do Mateševa, odlučio je da „zbrza posao“ i koncesiju za aerodrome uradi po važećoj legislativi. Stoga će država, umjesto da sama uzme „najmanje 100 miliona eura“ koliko je ministar saobraćaja i pomorstva Osman Nurković (BS) odredio da će iznositi minimalna tzv. jednokratkna koncesiona naknada koju će budući koncesionar platiti Vladi kada uskoro preuzme upravljanje aerodromima u Tivtu i Podgoorici, dobiti samo pola od te sume, dok će preostalih 50 miliona između sebe podijeliti opština Tivat i glavni grad Podgorica.
Takva su naime, riješenja iz važećeg Zakona o koncesijama Crne Gore koji propisuje da je koncesiona naknada za koncesije koje daje Vlada prihod budžeta Crne Gore, ali da se dio te naknade „usmjerava opštini na čijoj teritoriji se nalazi predmet koncesije, u skladu sa zakonom kojim se uređuje način finansiranja jedinica lokalne samouprave.” (član 59).
Po najnovijem Zakonu o finansiranju lokalne samouprave uiz marta ove godine, 70% prihoda koje država ostvari davanjem u koncesiju nekog dobra od opšteg interesa, ustupa se opštini na čijoj je teritoriji to dobro nalazi. Jedini izuzetak su luke kod čijeg davanja u koncesiju 50% prihoda države se ustupa opštini u kojoj se nalazi luka koja je predmet koncesije. Član 13. Zakona o finansiranju lokalne samuprave pored ovoga, jasno propisuje da su kao dobra od opšteg interesa smatraju i aerodromi koji su dobro u opštoj upotrebi, pa je stoga sasvim jasno da će država polovinu od svih svojih prihoda od budućeg koncesionara vazdušnih luka u Tivtu i Podgorici, morati dan ustupi Opštini Tivat, odnosno Glavnom gradu Podgorica.
Na ovaj način ove dvije lokalne samouprave postaju najveći finansijski dobitnici od budućeg koncesionog aranžanžmana, jer su aktuelni prihodi gradova Tivat i Podgorica od vazdušnih luka na njihovim teritorijama, gotovo simbolični u situaciji kada aerodromima gazduje državno preduzeće ACG. ACG naime, svu svoju dobit usmjerava ili u razvoj aerodroma ili u državni budžet, dok opštine naplaćuju samo nešto malo novca na ime poreza na napokretnosti i prireza porezu zarada zaposlenh u vazdušnim lukama. Tivat uz to, trpi i direktnu ogromnu finansijsku štetu jer mu je država administrativnim putem, bukvalno otela oko 50 miliona eura vrijednosti opštinksih nekretnina u i oko kompleksa ovdašnjeg aerodroma.
Stoga bi dva grada ukoliko Vlada istraje na aktuelnom modelu koncesije za koji je dala “zeleno svjetlo” na sjednici prije dvije nedjelje, mogle postati najveći dobitnicio, ali i najveći zagovornici koncesije. Pored minimum 50 miliona eura koliko će Tivat i Podgorica podijeliti kao svoju polovinu od “jednokratne koncesione naknade” koju Vlada naplati kada potpiše koncesioni ugovor, država će im morati svake godine ustupati i po pola od iznosa godišnje (varijabilne koncesione naknade) koje joj budući zakupac aerodroma bude mora davati od svih svojih godišnjih prihoda. Budući da ta varijabilna koncesiona naknada iznosi najmanje 10% svih prihoda, to znači da će Tivat i Podgorica direktno dobijati po 2,5% svih godišnjih prihoda aerodroma u režimu privatnog zakupa, što je drastično vuiše nego što ta dva grada trenutno imaju finansijske koristi od aerodrome na njihovim teritorijama.
Imajući u vidi ovakvo faktičko i legislativno stanje, u vodu pada računica Ministarstva saobraćaja i pomorstva čiji su konsultanti iz IFC-a, poredeći aktuelno stanje sa upravljanjem aerodromima od strane državnog prerduzeća ACG u odnosu na izdavanje aerodrome u koncesiju, procijenili da koncesija u narednih 30 godina, donosi 106 miliona eura veći prihod državi od zadržavanja ACG kao upravljača nad aerodromima.
“Projektovana ukupna neto sadašnja vrijednost (NSV) neto dobiti (jednokratne koncesione naknade, plaćanja godišnjeg udjela prihoda, prihodi od poreza i troškovi povezani sa koncesijom) za Vladu CG iznose 296,9 miliona eura. Projektovana neto sadašnja vrijednost (NPV) koristi od upravljanja eerodromima od strane državne kompanije za Vladu Crbne Gore je EUR 190,6 miliona. VfM analiza (“vrijednost za novac”), zaključuje da u scenariju koncesije postoji neto sadašnja vrijednost 106,00 miliona eura u odnosu na model državnog upravljanja.”- stioji pored ostaloga u dokumentu MInistrarstva saobraćaja “Pokazatelji da planiurana koncesija obezbjeđuje odgovarajuću vrijednost za novac” iz jula ove godine, a koji je prateći dio Koncesionog akta, usvojenog prije dvioje nedjelje na sjendici Vlade.
U dokumnetu piše i da je cost benefit analiza pokazala da je “ukupna neto dobit sa projektom veća – iznosi 138 mil €, dok „bez projekta“ koncesije neto dobit iznosi 74 mil €” zbog čega njeni autori smatraju da je “koncesija ekonomski održiv projekat koji rezultira većom neto dobiti u odnosu na opciju zadržavanja postojećeg stanja.”
Gorepomenuta zakonska riješenja međutim, pokazuju da su Nurkovićevi konsultanti pogrešno računali ili je ministar namjernmo pogrešno te rezulate predstavio javnosti jer država ne da neće dobiti stotinjak miliona eura više kroz konceisju za aerodrome u ondosu na ono što bi imala da zadrži ACG kao upravljača, već će morati da se tih dodatnih prihoda gotovo u potpunosti odrekne u korist gradova Tivat i Podgorica.
