Tekst na posebnoj koverti, koju je u čast jubileja – 100 godina pobune mornara sa austro-ugarskih ratnih brodova u Boki Kotorskoj 1918. izdala Pošta Crne Gore, pogrešan je.
To su primijetile mnoge visoke zvanice na svečanoj akademiji koja je u četvrtak uveče održana u hercegnovskoj Dvorani “Park” gdje je javnost prvi put imala priliku da vidi novi filatelistički materijal.
Pošta je preuzela dio programa, obilježavanja jubileja, kome je Vlada dala veliki politički i kulturološki značaj jer je riječ o događaju sa internacionalnom dimenzijom. Za ovu priliku Pošta je izdala posebnu kovertu i poštansku markicu iz serije “Pomorstvo”, posvećene oklopnom krstašu SMS “Sankt Georg” na kome je 1. februara 1918. počela pobuna.
“Iako je pobuna ugušena a brodovi “Sankt Georg” i “Gea” potopljeni, ostaje nesporna činjenica da je ona bila nagovještaj oslobađanja naroda i stvaranja novih država”, pisalo je između ostalog na koverti.
Međutim, istorijski podaci pokazuju da brodovi “Sankt Georg” i “Gea”, kao nijedan drugi od ukupno 30-ak brodova čije su se posade pobunile u februaru 1918, nisu potopljeni.
“Sankt Georg” i “Gea” preživjeli su Prvi svjetski rat, pa je “Sankt Georg” 1920. ustupljen kao ratni plijen Velikoj Britaniji koja ga je prodala italijanskim rezilištima, gdje je izrezan naredne godine.
Pomoćni brod “Gea” takođe je preživio rat, ustupljen je Italiji gdje je do 1924. kada je izrezan u staro željezo, plovio pod novim imenom “San Giusto”.
Nije tačan ni podatak sa koverte da je “pobuna koja je izbila 1. februara ugušena već sljedećeg dana”.
Naime, oko 6.000 mornara 11 različitih nacionalnosti iz gotovo cijele srednje Evrope koji su u njoj učestvovali, uspjeli su da tri dana pružaju otpor. Sve do dolaska III eskadre bojnih brodova Ratne mornarice Austro-Ugarske iz Pule, koji su 3. februara u poslijepodnevnim časovima ugušili protest.
U roku od 24 sata nakon gušenja pobune, uhapšeno je oko 800 mornara, a pred prijeki vojni sud izvedeno je 40, koji su se smatrali organizatorima. Na smrt strijeljanjem, koje je izvršeno 11. februara u Škaljarima pored Kotora, osuđeni su František Raš iz Slovačke, te Anton Grabar, Jerko Šišgorić i Mate Brničević iz Hrvatske.
Iz Pošte Crne Gore nisu odgovorili na pitanja upućene u petak – kako je moguće da se na posebnom filatelističkom materijalu nađu potpuno netačni istorijski podaci i ko je zbog toga ogovoran.
Inače, crtež “Sankt Georg” koji je Pošta Crne Gre iskoristila na svojoj markici djelo je poznatog italijanskog umjetnika – mariniste Alda Cherinia.
Ostalo je nepoznato da li je Pošta dobila dozvolu autora da koristi njegov rad na markici koju je, kako se navodi na sajtu ove državne ustanove, u formi idjenog rješenja napravio Zoran Popović, grafički dizajner iz Podgorice.
Iz kabineta ministra za evropske poslove Aleksandra Andrije Pejovića, koji je predsjednik Organizacionog odbora za proslavu jubileja 100. godišnjice pobune mornara u Boki, odgovoreno da on kao predsjednik koordiniše aktivnosti.
Za sadržaj aktivnosti, kako je objašnjeno, odgovara onaj ko je sprovodi. To znači Pošta CG i Opština Hercg Novi. Jer, kao dio scenografije u pozorišnoj jednočinki “Pobuna” autora Stevana Koprivice, koja je izvedena pošle nedjelje na svečanoj akademiji u Novom, koriste se fotografije ratnih brodova i personala Kraljevske mornarice Jugoslavije u Boki, snimljene od pet do 15 godina nakon pobune u austro-ugarskoj Mornarici i koje sa tim događajem, nemaju nikakve istorijske veze.
