U povodu obilježavanja Dana opštine Budva u srijedu je prigodnim programomobilježeno 155 godina trajanja Narodne biblioteke Budve. Svečanost je otvorio predsjednik Opštine Budva Marko Carević a uvodnu riječ imala je Mila Baljević, direktorica JU Narodne biblioteke Budve. Uokruglom stolu u povodu jubileja učestvovali su: dr Miroslav Luketić, mr Božena Jelušić i dr Predrag Zenović, a prikazan je i film o Biblioteci. U muzičkom dijelu programa nastupile su članice Ženske vokalne grupe Harmonija.
Predsjednik Opštine Budva Marko Carević je otvarajući svećanost istakao da je nemoguće zamisliti istoriju grada a ne uzeti u obzir mjesto koje u toj istoriji zauzima budvanska Biblioteka, da je na području naše opštine nastao prvi srpski bukvar Inoka Save, štampan u Veneciji krajem 16. vijeka, te da je Budva dala velika književna imena kao što su Krsto Ivanović, Zanovići, Antun Kojović, Stefan M. Ljubiša čija djela čuva zavičajna zbirka Biblioteke. Govoreći o sadašnjem trenutku, predsjednik Carević je istakao da Narodna biblioteka Budve ima bogat knjižni fond čime se svrstava među najbogatije biblioteke u Crnoj Gori i šire, a takođe je kao značajne segmente rada istakao digitalizaciju građe i izdavačku djelatnost. „Ovo je institucija od nemjerljivog značaja za naš grad i zaslužuje da u njemu ima svoj dom. Tomo i Stana Luketić, veliki budvanski dobrotvori, ostavili su zemljište u centru grada za izgradnju biblioteke i školovanje budvanske i paštrovske omladine i istrajaćemo na tome da se njihova želja ostvari. Projekat multifunkcionalne zgrade biblioteke i kulturnog centra već je urađen, a nadamo se da ćemo brzo vratiti dom Biblioteci u samom srcu grada. Opština Budva, kao osnivač JU Narodna biblioteka Budve, nastaviće da pomaže i na druge načine rad Biblioteke“ – zaključio je Carević čestitajući jubilej direktorici Biblioteke, zaposlenima i Savjetu ove ustanove.
Uvodnu riječ imala je direktorica Biblioteke Mila Baljević. Ona je istakla da Biblioteka, o kojoj prvi pisani trag postoji od 1864. godine, na skroman način obilježava jublej „kako priliči jednom podstanaru“. „Naša Biblioteka je kroz svoje dugo trajanje rasla sa svojim gradom i njenim građanima, osluškujući njihove kulturne potrebe. Osluškivanje tih potreba i njihova realizacija je primarni zadatak Narodne biblioteke Budve, čija je svrha njegovanje kulturnog duha i očuvanje civlizacijskih temelja. U skladu sa tim, ostvarili smo blisku saradnju sa kulturnim institucijama, sa prosvjetnim ustanovama, sa NVO udruženjima, i pojedincima što je poboljšalo rad naše Ustanove. U ovoj godini smo organizovali preko 100 kulturnih programa koje je posjetilo око 8 000 građana. Biblioteka je organizator 4 festivala: Festival pisaca SO I MORE u saradnji sa pojedincima, Festival ĆIRILICOM organizujemo u saradnji sa Udruženjem izdavača i knjižara Crne Gore, Festival za djecu “Male morske pjesme i priče” u suorganizaciji sa NVO Dramskim studiom iz Budve i Festival “Stripovanje” u saradnji sa NVO Linija. Pokrenuli smo tokom ljeta manifestaciju „Književna komuna“ u Biblioteci Stefan Mitrov Ljubiša u Petrovcu i na taj način Petrovčanima omogućili da prisustvuju brojnim književnim večerima mladih afirmisanih autora iz Crne Gore i regiona. U paštrovskoj biblioteci su se tokom ove godine odvijale 4 radionice, koje je pohađalo 90 učenika od I-IX razreda.“ Baljević je istakla dabiblioteka konstantno radi na obogaćivanju fonda i nabavci aktuelnih naslova za čitaoce, te da je za godinu fond uvećan za 4300 knjiga koje su stručno obrađene u elektronskom katalogu, a koji je onlajn dostupan građanima na sajtu Biblioteke. Danas Biblioteka zajedno sa područnim odjeljenjem biblioteke „Stefan Mitrov Ljubiša“ u Petrovcu raspolaže fondom koji broji više od 100.000 monografskih publikacija, a od 2017, kada je pokrenuta izdavačka djelatnost, objavljeno je 29 publikacija. „Izdavačka djelatnost Biblioteke zasniva se na zavičajnom principu, što u osnovi znači da prednost imaju autori i njihova djela koji su rodom iz budvanske opštine ili dugi niz godina žive i rade na ovom području , a svojim stvaralaštvom utiču na razvoj i afirmaciju lokalne zajednice, kao i djela koja su tematski vezana za budvanski kraj. U ovoj godini objavljeno je 12 monografskih publikacija. Svjesna svoje uloge u kulturnom životu grada i svojih dužnosti da građane motiviše i uključuje u mrežu kulturnih dešavanja koju stvara, JU Narodna biblioteka Budve, neprestano organizuje čitav niz raznovrsnih radionica koje su za polaznike besplatne.Posjećenost ovih radionica i više je nego izvrsna i to nije samo rezultat saradnje sa školama i vrtićima, koje su već uspostavljene kao standard, već i realnog osluškivanja potreba stanovništva. Tako je u ovoj godini Narodna biblioteka Budve organizovala čak 14 radionica koje je pohađalo preko 400 polaznika na sedmičnom nivou od februara do novembra 2019. godine. Polaznici ovih radionica različitog su uzrasta i interesovanja, od djece predškolskog uzrasta do građana u poznim godinama.“Biblioteka je prošle godine izgradila vizuelni identitet i svoj sajt, a ove godine postavljena je i platformu za digitalnu biblioteku, koja broji 533 jedinice sa preko 15 000 digitalnih stranica u raznim formatima.“Pored sopstvenog materijala, u Digitalnoj biblioteci se nalazi i zavičajna građa čije su digitalne kopije dobijene zahvaljujući saradnji sa drugim bibliotekama i baštinskim ustanovama u zemlji i inostranstvu. Još davne 2004. godine, na stotu godišnjicu postojanja, otpočeli smo digitalizaciju 5500 stranica “Primorskih novina”, a ove godine je digitalizovan i list “Montenegroturist” sa 1500 stranica. Obje serijske publikacije su svojevrsna istorija Budve za period u kojem su izlazile, a građanima su onlajn dostupni na našoj digitalnoj biblioteci. Posebnu cjelinu Digitalne biblioteke čini tematska kolekcija posvećena Кrstu Ivanoviću. Namjera nam je da našu digitalnu biblioteku izgrađujemo prikupljajući sa svih strana svijeta zavičajnu građu koju nemamo u svom posjedu.“
Na okruglom stolu u povodu jubileja govorili su dr Miroslav Luketić, mr Božena Jelušić i dr Predrag Zenović.
Dr Miroslav Luketić, istoričar, istoriograf, bibliograf, čestitajući Biblioteci jubilej istakao je da 1972. godine kada je sa Cetinja prešao da radi u Budvu, knjiga u Biblioteci nije bilo mnogo: „Pošto sam došao iz Centralne biblioteke gdje sam radio više od 12 godina, prvo što sam počeo bilo je da se sredi budvanska biblioteka. Tada se nalazila u zgradi Zeta filma i nabavili smo knjige, preuredili smo čitaonicu i svečano otvorili Biblioteku. Tada je došao poznati naučnik i direktor Centralne biblioteke Niko S. Martinović od koga sam i sam učio. Uz pomoć Opštine napravili smo jednu, za ono vrijeme, dobru biblioteku. Želim da kažem što je važno za sve institucije kulture – važan je čovjek, rukovodilac, koji umije, zna i želi da unaprijedi djelatnost. Za današnju Biblioteku i ovakav uspjeh koji bilježi, kaoi za uspjeh u afirmaciji Budve ne samo u republici nego i šire, zaslužni su zaposleni u Biblioteci, u prvom redu direktorica, viši bibliotekar Mila Baljević i tu se vidi koliko je važan čovjek koji želi, zna i umije da program ostvaruje i da sarađuje sa drugima.“
Mr Božena Jelušić je govoreći o trajanju Biblioteke istakla da je Narodna Biblioteka Budve uvijek bila reprezentativna institucija kulture, te da su fond knjiga i brigu o njegovom uvećanju i raznolikosti za poštovanje. „Nakon zemljotresa, međutim, Biblioteka nikada nije dobila zaista adekvatan prostor. Ipak, dobro je koristila pogodnosti onoga što je imala. Sama njena pozicija je bila najljepša i najviše je privlačila građane i čitaoce kada se nalazila u zgradi buvšeg Zeta filma, iako joj kvadratura tog prostora nije bila dovoljna. Ono što se događalo u godinama tranzicije je svojevrsni znak koliko je u buci i bijesu gradnje bilo beznačajno gdje se nalazi i kako čuva svoj depo najstarija insitucija kulture u gradu. Nezamislivo je da u takvom vrtlogu gradnje nije iskorišćen već postojeći prostor na legatu Luketića. Nadamo se da će u narednom periodu grad smoći snage da se izgradi Biblioteka sa pratećim sadržajima, koji će Budvi vratiti brojne sadržaje koje je imala sedamdesetih i osamdesetih godina. Ipak, ono što je meni posebno značajno kada se proslavlja 155 godina trajanja JU Narodna biblioteka Budve je spremnost da se njeni sadržaji, pristup poslu i potrebama građana prilagođavaju novom vremenu. Širom svijeta biblioteke više nisu iste. Govori se o smrti knjige, pa ipak ona ne umire, jer se i sve što nalazimo na interentu zapisuje, kao uknjizi. Međutim, mijenjaju se oblici pristupa, drugačije su potrebe građana, posebno mladih, i bibloteke nastoje da idu ukorak sa vremenom.One postaju mjesta gdje se knjigama pritupa i u skriptivnoj i u digitalnoj formi, gdje se vodi računa o repozitorijumima radova, jer je za njima naprosto nemoguće tragati da nije novog pristupa obradi informacija. Tako i ova Biblioteka sve više postaje mjesto susreta, obuka i radionica, a ne mjesto na kojem se samo iznajmljuju i čuvaju prašnjava izdanja. Sve to iziskuje određena sredstva, svakako daleko manja od onih koje je zajednica vrlo često spremna da plati za trivijlane sadražaje i potrebe. Da je drugačije, i da je više spremnosti, Biblioteka bi još snažnije razgranala svoju djelatnost“- zaključuje profesorica Božena Jelušić.
Predsjednik Savjeta JU Narodna Biblioteka Budve, dr Predrag Zenovićistakao je da je 155 godina ogromno trajanje i kontinuitet jedne institucije koja je institucija pamćenja, a da zapravo pamćenje čovjeka čini čovjekom i daje sliku njegovog trajanja, trajanja grada i vremena, pa Biblioteka u tom smislu ima veliki značaj. „Biblioteka je i institucija pisane kulture i posebno na ovom našem prostoru koji baštini epsku, usmenu kulturu, mislim da je ovakva jedna ustanova vrlo važna i da osnaživati sve one kapacitete koji čine biblioteku i svu njenu aktivnost koja spada u ono što zovemo bibliotečkom djelatnošću, čuvanje, prezentacija knjige kao jednog vanserijskog civilizacijskog otkrića, mislim da je za našgrad jako važno. Nama, kao Savjetu, nije bio veliki problem da radimo zajedno sa direktoricom Biblioteke upravo zbog te ogromne motivacije koju ona svakodnevno unosi u ovu ustanovu i saglasan sam sastavom da instituciju čine ljudi i ova ustanova je imala tu sreću da je čine stručni ljudi i da njenu istoriju obilježe oni koji su bili zaljubljeni u knjigu i znali značaj ovakve ustanove za razvoj grada i mladih i uopšte za razvoj cijele jedne zajednice. Ono što mi u Savjetu prepoznajemo kao nekakve buduće smjernice razvoja Biblioteke u svakom slučaju jeste rješavanje pitanja prostora, posebno diferencijacija Dječijeg odjeljenja koje je nužno, zatim Zavičajne zbirke, takođe i rad na stranoj knjizi, dakle da te sve jedinice koje postoje u okviru Narodne biblioteke postanu izdvojene i da mogu u punom kapacitetu, svaka za sebe, da rade. Tu je naravno i pitanje biblioteke u Petrovcu koja je nastala nešto malo kasnije u odnosu na budvansku i da situacija petrovačke Biblioteke treba da nam bude alarm i jeste zabrinjavajuća i vjerujem da ćemo dati sve od sebe da i građani Petrovca imaju biblioteku kakvu zaslužuju i kakva priliči. Važan je i razvoj ljudskih resursa, jer bez ljudi nema institucije, u prvom redu edukacija bibliotekara. Kad je u pitanju izdavačka djelatnost, mislim da smo ušli u kategoriju srednjeg izdavača, što je za jednu malu, gradsku biblioteku vrlo pohvalno, ali vjerujem da tu treba da idemo još dalje da postavljamo još više standarde posebno kada su u pitanju određene edicije Biblioteke, naći možda urednike određenih edicija i tako na neki način profilisati izdavačku djelatnost. Ja vjerujem damožemo ići i u pravcu izdavanja audio-knjiga, posebno kada su u pitanju naši zavičajni autori. Kada je digitalizacija u pitanju, mislim da smo tu predvodnici jednog dobrog kursa, dobrog pravca. I konačno ono što je ključno i zbog čega se ova Biblioteka možda jedina s pravom zove narodna jeste to da je stvarno narodna u vremenu kada je malo što ostalo narodno, kad je sve uzeto i otuđeno, i malo što je ostalo da bude baš narodno, a ova Bibloteka to zaista jeste i u ove protekle tri godine otvorila je svoja vrata za sve građane ovog grada i pružila im programe koje zaslužuju. Mislim da i tu moramo ići korak dalje posebno kada se radi o socijalnoj inkluziji, o onim građanima koji su posebno socijalno ugroženi, takođe o starima, zatim o romskoj populaciji, osobama sa invaliditetom, dakle to su neki slojevi društva kojima se mi kao Biblioteka i u buduće moramo obraćati. I konačno funkcionalna pismenost, posebno mladih, medijska pismenost , rad na računaru, uopšte informatički svijet koji biblioteka mora da usvoji i uvede.“
Po završetku okruglog stola u povodu jubileja 155 godina trajanja Narodne biblioteke Budve, prikazana je radna verzija filma o Biblioteci koji je radila glavna urednica RTV Budva Iva Bajković.
