Povodom Dana oslobođenja Herceg Novog, 28. oktobra, i na početku mjeseca posvećenom oslobođenju grada od fašističke okupacije, u centru grada postavljena je izložba ‘Osvajanje slobode’, nastala u saradnji Herceg festa, gradskog muzeja ‘Mirko Komnenić’ i hercegnovskog Arhiva.
Hercegnovljani i gosti će se kroz ovu istoriografsku postavku moći podsjetiti Mirka Matkovića i Gliga Mandića, pet Danica, ali i Ivana Gorana Kovačića, Nikole Đurkovica, Stjepa Šarenca, Daša Pavičića i drugih ličnosti koje su hrabro stajale na braniku grada i zemlje.
Herceg Novi je oslobođen 28. oktobra 1944. godine. Združene jedinice Desete hercegovačke brigade, Druge dalmatinske brigade i Prve bokeljske brigade u okviru šire ofanzivne kampanje natjerale su vojne formacije Vermahta na povlačenje i predaju.
Osvajanje slobode i antišašistička borba naroda hercegnovskog kraja otpočelo je neposredno po opštenarodnom ustanku 13. jula 1941. godine, isprva sporadičnim akcijama, a u novembru je osnovan Orjenski partizanski bataljon čije su borbe postale neizostavni simboli antifašističkog pokreta naroda Boke Kotorske i Crne Gore. Po rasformiranju bataljona, 1942.godine, mnogi borci nastavljaju svoj ratni put u drugim partizanskim odredima Crne Gore, proleterskim brigadama širom zemlje, a u Herceg Novom otpor se nastavlja snažnim ilegalnim djelovanjem uprkos drakonskim represalijama okupatora i kvislinga, hapšenjima, strijeljanjima, koncetracionom logoru na Mamuli.
Kapitulacija fašističke Italije u septembru 1943.godine Heceg Novom dovodi novog okupatora, nacisitičku Njemačku. Konačnom porazu nacizma i fašizma svoj herojski doprinos dali su borci našeg grada ratujući širom porobljene zemlje, učestvujući u bitkama na Sutjesci i Neretvi koje evropska istorija dvadesetog vijeka označava kao kodna mjesta heroizma i stradalništva u ime pobjede nad fašizmom.
28. oktobar 1944, datum kada je poslije višednevnih borbi Herceg Novi osvojio slobodu, obilježava se kao Dan grada.
Za nezaborav.
(tekst je preuzet sa izložbenog plakata)
