Institut za biologiju mora Kotor Univerziteta Crne Gore učestvovao je su na međunarodnom sastanku partnera u okviru projekta MedSeaRise – Podrška prilagođavanju na porast nivoa mora na Mediteranu, koji je održan 2. i 3. oktobra 2025. godine u Barseloni, u organizaciji jednog od projektnih partnera- Privredne komore Barselone.
Projekat MedSeaRise ima za cilj jačanje otpornosti obalnih područja Mediterana na posledice klimatskih promjena, kroz primjenu pristupa zasnovanih na ekosistemima i očuvanju prirodne i kulturne baštine, te matematičkim proračunima baziranim na dostupnim meteorološkim podacima s ciljem prilagođavanja na moguće scenarijume promjena do 2100.godine. Poseban fokus je stavljen na lokalne studije slučaja koje će poslužiti kao osnova za razvoj efikasnih strategija prilagođavanja porastu nivoa mora.
Predstavnice Instituta za biologiju mora iz Kotora u Barseloni prezentovale napredak u realizaciji dvije studije slučaja koje se sprovode na području Boke Kotorske – Solila u Tivtu, kao posebni rezervoar prirode zbog svoje ekološke vrijednosti, i Kotorsko-risanskog basena, koji karakteriše visoka ranjivost na uticaje klimatskih promjena, posebno na kulturnu baštinu u obalnoj zoni.
Naše naučnice imale su priliku da predstave dosadašnje rezultate studija, čiji je generalni zaključak da će u slučaju umjerenog scenarijuma- porasta nivoa mora za 17,5 centimetara do 2100.godine uticaj na baštinu i antropogene aktivnosti u na obalama Boke Kotorske biti izazov koji će zahtijevati prilagođavanje, dok ovakve promjene neće značajno uticati na biodiverzitet rezervata prirode Solila, koji je adaptivan na ovaj nivo promjena.
Infrastruktura koja je pod rizikom usled porasta nivoa mora u Bokokotorskom zalivu uključuju javne plaže, male marine, luku Kotor, Luku Risan, Stari grad Kotor, Tivatska solila, kao i obalne ulice uz more. Iako su neke plaže veštački uzdignute više iznad trenutnog nivoa mora i time privremeno zaštićene, u scenariju većeg porasta nivoa mora od 39,8 cm mogle bi biti povremeno potopljene tokom plime i ekstremnih vremenskih uslova. Takve situacije bi umanjile njihovu funkcionalnost i zahtijevale infrastrukturne prilagodbe, poput podizanja ili ojačavanja plažnih struktura. S obzirom na značaj javnih plaža za lokalnu zajednicu i turizam, od presudne je važnosti kontinuirano praćenje promjene nivoa mora i sprovođenje adaptivnih mjera radi očuvanja njihove upotrebljivosti i ekonomske vrednosti.
Na dvodnevnom sastanku razmatran je napredak u implementaciji projektnih aktivnosti, status i izazovi u sprovođenju studija slučaja, kao i organizacija završnih radionica sa lokalnim stekholderima. Dr Joksimović, koja je i koordinatorka završne sesije sastanka, naglasila je značaj uključivanja lokalnih zajednica i donosilaca odluka u proces razumevanja primenjene metodologije I mogucih scenarija, sa posebnim naglaskom na vaznost kreiranja politika prilagođavanja klimatskim promjenama, zasnovanih na naučnim podacima i praćenju stanja u realnom vremenu.
Učesnici sastanka su istakli važnost sinergije između naučnih i partnerskih institucija, kao i zahvalnost lokalnim stekholderima, kako bi se obezbijedila održiva i dugoročna rješenja za zaštitu mediteranskih obala.
Projekat MedSeaRise finansira se iz Interreg Euro-MED programa, a okuplja institucije iz više mediteranskih zemalja koje zajednički rade na razvijanju metodologije za adaptaciju na klimatske rizike i ublažavanje njihovih posljedica.
