Nakon više hiljada godina međusobne otimačine i izrabljivanja, privilegija je živjeti u vijeku opšteg altruizma i iskrene brige bogatih društava za ona uboga, koja jedva krpe kraj sa krajem. Umjesto kolonizacije vojno inferiornih država i eksploatacije njihovih prirodnih, ljudskih i privrednih resursa, razvijeni svijet se odlučuje na civilizacijski iskorak i stvaranje slobodnih tržita sa nesmetanim protokom roba, usluga, rada i kapitala. Tako se, recimo, crnogorskoj privredi otvara mogućnost da svojim proizvodima slobodno preplavi njemačko tržište, a kako takav privredni rast podrazumijeva i povećane potrebe za radnom snagom, to znači da će crnogorsko tržište rada moći slobodno da usisa kvalifikovanu radnu snagu iz Austrije, Francuske ili Italije.
Da se ne bi desio obrnut proces, razvijene države su osigurale pristupne i strukturne bespovratne fondove sa ciljem da se ojačaju administrativni i infrastrukturni kapaciteti manje razvijenih članica i kandidata za članstvo EU. Crna Gora već nekih 15-tak godina intezivno koristi bespovratnu finansijsku podršku EU i drugih razvijenih država i efekti su zaista izvanredni. Teško je odlučiti na kojem polju smo više napredovali – od kvaliteta političke elite koja je prevazišla teme vjersko-nacionalnih nadgornjavanja, privrede koja se toliko uzdigla da sada mi, u svojstvu stranih investitora, koristimo suficit kapitala za kupovinu resursa širom svijeta, superiornog obrazovnog sistema u koji hrle nadareni studenti iz Indije i Kine, efikasnog zdravstvenog sistema u koji ne dolaze samo oni pacijenti koji nemaju drugog izbora, opšteg nivoa kulture gdje je nezamislivo vidjeti smeće uz magistralni put itd.
Ironiju na stranu, možda se sve promijeni momentom našeg učlanjenja u EU. Članstvo u EU se postavlja kao krajnji cilj našeg bivstvovanja i većina političara i intelektualca iskreno vjeruje da će taj događaj, poput magičnog štapića, riješiti sve naše probleme. Zalud iskustva drugih istočnoevropskih država, od kojih je najsvježije iskustvo RH koja je od učlanjenja u EU izgubila gotovo 10% svoje najvrijednije aktive – najpreduzimljivijih građana.
Premda je aktuelni političko-privredni okvir sigurna garancija da neće doći do promjene kursa na putu ka opštem progresu i blagostanju, radikalno podmladjivanje političke elite – u pravilu sa nimalo ili jako malo profesionalnog iskustva – dodatna je garancija da će se bajke o evropskom putu konzumirati bez trunke sumnje ili, ne daj bože, lokalnih ličnih ugradnji koje su možda bile svojstvene starijoj političkoj ekipi.
Preostaje nam samo čista ljubav prema EU božanstvu i besprizorna politička borba oko naklonosti božijih poslanika.
/Darko Kasalica/
