Višeminutni aplauz i ovacije publike u prepunoj velikoj dvorani Centra za kulturu Tivat pozdravili su sinoćno izvođenje nesvakidašnje, građansko-aktivističke pozorišne predstave „KoTo(R) o Kotoru“, projekta koji je uz sufinansiranje iz posebnih programa EU, napravila kotorska NVO „Expeditio“. Pozorišnu grupu kojom je „upravljao“ reditelj Petar Pejaković čine sami građani Kotora – 18 prepoznatljivih javnih ili ličnosti iz sfere kulture, građanskog aktivizma i pučkih fešti.
Predstava koja bukvalno do suza nasmijava publiku, istovremeno je i veoma opora i gorka storija o aktuelnom, nimalo svijetlom trenutku drevnog Kotora kome, zbog svega što su lokalne i državne vlasti uradile u proteklih 20-tak godina, prijeti izbacivanje sa liste svjetske kulturne baštine pod patronatom UNESCO-a. Snagom umjetnosti, humora i satire Kotorani –akteri predstave, hrabro su udarili na sve ono što davi i uništava biser Boke i Crne Gore, razarajući kako fizički integritet, tako i specifični kulturni i građanski kod ove sredine. Nemilosrdno i scenski efektno, glumci i naratori suočili su se sa urbanističkom i ambijentalnom devastacijom Kotora i njegovog okruženja, nesposobnom i korumpiranom lokalnom i državnom vlasti, krimilanim klanovima, investitorima „valorizatorima“, svojevrsnim skrivenim fašizmom kroz formu prenaglašenog lokalpatriotizma, ali i sa građanskim kukavičlukom, dvojnim moralom, iskrivljenom sistemu vrijednosti, raspadom moderne porodice, te slabim karakterom samih sebe – građana koji većinom ćute o svemu lošem što se Kotoru dešava, ili jedni drugima, čim im se pogledi mimoiđu, „zabijaju nož u leđa“.
Kroz nekoliko upečatljivih scena, KoTo(R) o Kotoru podiže ljestviccu društvene angažovanosti i aktuelizma za sve ostale teatarske porijekte u Crnoj Gori, što je samo po sebi, za jednu građansku, amatersku i aktivističku predstavu, uspjeh vrijedan divljenja. Način na koji su njeni akteri tekstom i glumom bukvalno „iz gaća istresli“ neke aktuelne i li dojučerašnje „autoritete“ poput bivše gradonačečnice a sada poslanice Marije Ćatović ili direktorke Uprave za zaštitu kulturnih dobara mr Anastazije Miranović, svojevrsna je teatraska varijanta modusa operandi nekada po sjajnoj satiri poznatog lokalnog lista „Karampana“, ili onoga kao to danas radi „Ćakulona“. Uz sve to, citiranje riječi samih funkcionerki, pogotovo besmislenih pisanih i kvaziintelektualnih prenemaganja sa sajta samog Ministarstva kulture, kao dodatnog katalizatora za scene u predstavi koje ilustruju devastaciju Kotora i njegove kulturno-istorijske baštine, sjajno su umjetničko dostignuće i potvrda građanske hrabrosti aktera ove brilijantne predstave. Stoga nije ni čudo da se u Kotoru gdje je ova predstava premijerno izvedena prošlog ljeta za nju uvijek traži karta više, iako je lokalni Kulturni centar i vođstvo kotorskog DPS pokušavaju na sve načine sabotorati, kao ni to što je predstava naišla na sjajan prijem publike u Podgorici, Cetinju, Tivtu i Dubrovniku gdje je do sada igrana.
