Hiljade Čeha izašle su na Staromnjestski trg u centru Praga da pred redovne parlamentarne izbore 3. i 4. oktobra kažu glasno NE ekstremistima, bilo desnice ili ljevice, izlasku iz Evropske unije i NATO i približavanju Rusiji.
Jučerašnji miting je kulminacija kampanje gradjanske inicijative “Milion trenutaka za demokratiju” koja poziva Čehe da svojim glasom u sljedeći petak i subotu spriječe da radikalni nacionalisti i nereformisani komunisti eventualno uđu u buduću češku vladu.
Peticiju uz kampanju mobilizacije za izbore pod parolom “NE vladi ekstremista” potpisalo je do sada preko 43.000 ljudi.
“Želimo da pokažemo da postoji pozitivno rodoljublje koje kaže ne ekstremistima”, kazao je demonstrantima osnivač Milion trenutaka za demokratiju Mikulaš Minarž.
Demonstrantima se obratila i direktorka slovačke nevladine organizacije VIA IURIS, Katarina Batkova i upozorila Čehe da sa populističkom vladom koja bi zavisila od desnih ili lijevih ekstremista može da im se desi isto što i Slovacima sa premijerom Robertom Ficom – gušenje nezavisnih medija, kulture i napadi na opoziciju.
Prema najnovijim anketama ubjedljivi favorit predstojećih izbora u Češkoj je lider opozicione stranke ANO, tajkun agrara i hemijske industrije, bivši premijer Andrej Babiš, kome posljednji izborni model daje 29,3 odsto glasova dok je koalicija Zajedno na čelu sa Građanskom demokratskom strankom sadašnjeg premijera Petra Fijale druga sa 20,5 odsto glasova.
Ipak, Babišov san o sastavljanju vlade uz podršku krajnje desnice i ljevice sve više blijedi – morao bi uključiti i radikalnu nacionalističku stranku Sloboda i direktna demokratija (SPD) Tomija Okamure, koja trenutno može da računa na 13,4% podrške.
Za razliku od najmanjih ekstremističkih stranaka Okamurini radikali insistiraju da uđu u vladu i dobiju neke od ključnih resora, recimo spoljnih poslova i unutrašnjih poslova a podršku Babišovim populistima uslovljavaju time da se organizuje referendum o izlasku Češke iz EU i NATO, što Babiš, kao ni sadašnja vlada ni po koju cijenu ne žele.
“Smiješno je koliko nas optužuju da smo proruski. Mi smo protjerali 18 ruskih diplomata, naša orijentacija je jasna”, ponavlja ovih dana Babiš na mitinzima svojih pristalica širom Češke u završnici predizborne kampanje.
“Ako Rusija nastavi da provocira u vazdušnom prostoru NATO onda treba taj avion da obore. Kao što je uradio turski predsednik Erdogan. Kad je Rus upao tamo lovcem iz Sirije upozorio ga je “marš napolje”, kad se nije povukao onda ga je oborio”, kazao je Babiš šta treba zapadni saveznici da rade u slučaju ruskih provokacija kao što je bio nedavni upad dronova u Poljsku ili ruskih migova u vazdušni prostor Estonije.
U subotu su demonstrirale ispred predsjedničkog zamka Hradčani u Pragu stotine pristalica radikalnih i ekstremističkih stranaka pod parolom “Predsjedniče poštujte izbore”.
“Poštujte kakvu vladu žele da imaju gradjani”, poručila je jedna od vođa nereformisane komunističke stranke koja se udružila sa ostacima Češke socijaldemokratske stranke u krajnje ljevičarsku, prorusku stranku DOSTA.
Predsjednik Češke Petr Pavel najavio je da će naravno poštovati volju birača ali da želi da čuje kako će eventualni budući premijer Babiš kao vlasnik koncerna Agrofert poštovati češke i evropske zakone o sukobu interesa.
Predsjednik Pavel je takođe rekao da bi imao problem da imenuje neke od ministara ako bi Babiš eventualno u vladu uveo radikale ili ekstremiste koji traže izlazak Češke iz EU i NATO.
I Babiš i drugi iz rukovodstva ANO ponavljaju u kampanji i poručuju predsjedniku da to neće dozvoliti i da takvih ministara neće biti u njihovoj vladi.
“To odbijamo zato što to za nas ne bi bilo uopšte korisno. Nikada to nećemo dopustiti”, kazao je Babiš u jednom od predizbornih intervjua o referendumu o izlasku iz EU i NATO.
