Najstariji Ginko (Ginkgo biloba) u Hrvatskoj koji se nalazi u Daruvaru, ispred Dvorca grofa Jankovića, između šesnaest kandidata, osvojio je drugo mjesto na ovogodišnjem takmičenju Evropsko stablo 2020. Muški primjerak Ginkga bilobe, star 243 godine, građani još nazivaju i Adam, a on svojom raskošnom krošnjom i obimom debla većim od sedam metara uživa zaštitu kao hortikultuni spomenik kao pojedinačno stablo. U njegovoj sjeni raste i ženski primjerak stabla ginka po imenu Eva. Zahvaljujući njihovoj zajedničko jistoriji , nastala je priča o zaljubljenom ginku.
I u Herceg Novom raste jedan raskošan primjerak Ginka, ali mu je “tek” devedeseta godina. Raste u dvorištu porodične kuće Klisura gdje je” došao” na zanimljiv način. Ivan , Đovanini kako su ga zvali, radio je u hercegnovskoj Pošti na prijemu paketa. Iz jednog paketa koji je stigao iz Amerike neposredno pred Drugi svjetski rat, ispla su tri mala zrna “nekog” sjemena. Donio ih je kući, posadio u đardinu i nikla su dva stabla. Jedno je polomljeno, a drugo se razvilo u visoko razgranato i lijepo drvo koje i danas uljepšava dvorište Klisura.
Vjeruje se da je stablo u vrtu Klisura, prvo koje je posađeno u Boki, a najvjerovatnije i u Crnoj Gori. Danas ga ima u svim krajevima naše zemlje.
Ginko biloba, također poznat kao “viline vlasi” postoji preko 270 miliona godina i nosi status najstarije preživjele vrste drveća na Zemlji. Poznat i kao mandarinsko drvo, a Čarls Darvin ga je nazvao “živim fosilom”, jer je predstavnik prve biljne vrste u obliku stabla. Ginko je jedini uspio da preživi četiri ledena doba, atomsku eksploziju u Hirošimi ,na kilometar od stabla, razne bolesti, napade štetočina, aerozagađenje, a kao endemska vrsta, u autentičnom divljem obliku, raste još uvijek u planinama jugoistočne Kine.
Ginko je porijeklom iz Kine, ali je u Evropu donesen iz Japana. U Evropi je najstarije stablo, za koje postoje podaci, zasađeno 1761. u Kew Gardensu u Engleskoj, a još i danas je u odličnoj kondiciji.
Njegova ljekovita vojstva poznata su i korištena još u staroj kineskoj medicini. Neka istraživanja pokazuju da ova drevna biljka djeluje na poboljšanju iskoristivosti kiseonika i tako poboljšava pamćenje, koncentraciju i druge mentalne sposobnosti.Pripisuju mu se još mnoga ljekovita svojstva: da poboljšava vid, da ima antioksidativne sposobnosti, da pomaže u liječenju Alzheimerove i Parkinsonove bolesti, cerebralne ateroskleroze, gluhoće, demencije, depresije, Raynaudovog sindroma, i mnogih drugh.
Takmičenje Evropsko stablo
Takmičenje Evropsko stablo godine prvi put je organizovano 2011. Godine. Cilj takmičenja je promocija biološke raznolikosti i prirodnih bogatstava diljem Europske unije. Takmičenjem se nastoje promovisati pojedinačna stabla i njihovo značenje u prirodnoj i kulturnoj baštini a koja iziskuju našu brigu i zaštitu. Evropsko stablo godine, za razliku od drugihtakmičenja , ne usmjerava se na ljepotu, veličinu ili dob stabla, nego na njegovu priču i povezanost s ljudima. Organizatori su Environmental Partnership Association, European Landowners Organisation i TeraPark u saradnji s Evropskom unijom, a za sve je mjerodavan povjerenik Evropske komisije za okoliš, pomorstvo i ribarstvo.
Ovogodišnji pobjednik je Čuvar poplavljenog sela iz Republike Češke (bijeli bor (PINUS SYLVESTRIS) star 350 godina, dok je treće mjesto pripalo ruskoj Usamljenoj topoli.
Tradicionalna ceremonija proglašenja pobjednika koja se tradicionalno održava u Evropskom parlamentu u Bruxellesu ove godine održana je putem videoprijenosa budući da su veći javni skupovi zabranjeni kao posljedica trenutne pandemije koronavirusa.
/S.Kosić/
