“PAMTIMO LOGOR MORINJ” naziv je perfomansa koji su povodom 3. oktobra, kada se navršilo 29. godina od formiranja Sabirnog centra u opštini Kotor za zarobljenike sa područja dubrovačke regije, nazvanog Logor Morinj, organizovale aktivistkinje NVO na Trgu od oružja u Kotoru.
Podsjetimo, aktiviskinje ANIME su u novembru 2019. godine kod Sekretarijata za kulturu i društvene djelatnosti Opštine Kotor pokrenule Inicijativu za podizanje spomen obilježja ratnim zatvorenicima iz Hrvatske u Sabirnom centru u Morinju (sa inicijativom upoznale: predsjednika Opštine i Skupštine Opštine, predsjednika Crne Gore, predsjednika Vlade i predsjednika Skupštine CG; ministru pravde i ministru odbrane kao i Generalni konzulat Republike Hrvatuske u CG).
Dobile su odgovor od predsjednika države i Sekretarijata. Predsjednik ih je uputio na opštinske organe. Opštinski organi ( Sekretarijat za kulturu sport i društvene djelatosti ) traži od NVO Anime da dostavi :
Podatke o vrsti i veličini spomen –obilježja, predlog teksta koji će biti ispisan na spomen –obilježju, predlog načina održavanja spomen –obilježja, predlog idejnog rješenja spomen- obilježja, Saglasnost vlasnika odnosno korisnika objekta.
„Odgovorile smo da je ANIMA podnijela inicijativu, a ne zahtjev za podizanje spomenika, da nema ni stručne ni finansijske resurse da bi odgovorila na navedene zahtjeve. U pismu upućujemo na važnost čuvanja istine i kulture sjećanja i da očekujemo da Sekretarijat prihvati inicijativu, formira zahtjev za podizanje spomen – obilježja nadležnim organima jer su u mogućnosti da obezbijede navedene uslove. U januaru mjesecu iz Sekretarijata nam odgovaraju da se spomen obilježje ne može podići prije isteka roka od 50 godina kada se događaj zbio, ali izuzetno može uz saglasnost Vlade Crne Gore i ponovno se od ANIME traže navedeni dokumenti koje je trebalo dostaviti u roku od 7 dana. Iz vođene komunikacije između ANIME i nadležnih organa razumjele smo da nema dovoljno političke volje da se naša inicijativa formuliše u zahtjev prema organima Republike“ – saopštili su iz ANIME.
Na današnji dan 3. oktobar, podsjećamo da je neophodno napraviti spomen obilježje u Morinju.
Ne posjedujemo stručne i finansijske resurse za obezbjeđivanje odgovarajućih uslova za realizaciju, ali znamo da Opština raspolaže i finasijskim i stručnim resursima koji bi mogli da obezbijede ove uslove, a naša organizacija stoji na raspolaganju u stručnom obrazlaganju potrebe za ovim činom uvažavanja žrtava.
ANIMA je u dugom periodu, naročito od vremena sticanja nezavisnosti, ukazivala na neophodnost suočavanja građanstva Kotora sa ovom činjenicom na različite načine: uličnim akcijama, saopštenjima, flajerima, prikazivanjem filmova o Logoru Morinj, obilaskom ovog mjesta u kontiniutetu, simboličkim obilježavanjem polaganja cvijeća, održavajuci tako kulturu sjećanja na mjesta preživljene patnje i učinjenog zločina. 2019.g Anima je uradila istraživanje o stavovima i informisanosti u organima lokalne uprave prema ratnom zločinu u Mornju, te napravila analizu sa zaključkom da je, uprkos još uvijek jasnih otpora opštinske vlasti da se u potpunosti suoči sa ovim zločinom, iskazana potreba za obilježavanjem ovog mjesta. Izdale smo publikaciju sa rezultatima istraživanja „Pamtimo logor Morinj” i dokumentovale prikupljenje podatke.
Podsjećamo, u Sabirnom centru je u periodu od oktobra do avgusta 1992. godine bilo smješteno oko 300 zatvorenika iz Republike Hrvatske, koji su bili izloženi nečovječnom ponašanju i torturi. O ovim zločinima svjedoči sudski proces od pokretanja istrage 2007. do izricanja pravosnažne presude februara 2014. U sudskom procesu su osuđene četiri osobe ukupno na 12 godina zatvora. Donesene su 154 odluke o reparaciji i dosuđeno je 1.485.510 € finansijske nadonade zatvorenicima. Istina o ovim dešavanjima je još uvijek sakrivena od javnosti u Kotoru.
Apelujemo na opštinske organe da prihvate inicijativu, formulišu zahtjev i iskažu političku volju za postavljanje spomenika, kao čina njegovanja kulture sjecanja, čime bi ispoštovali žrtve torture, zvanično pružili ruku pomirenja (oprosta) i stvorili uslove za mirovno vaspitanje mladih generacija, saopštli su iz ANIME:
