Upravni odbor Gradske muzike Kotor optužio je Muzički centar i Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta za višegodišnji ignorantski i ponižavajući odnos prema, kako ističu, najstarijem orkestru te vrste, ne samo na prostoru Crne Gore, nego i mnogo šire.
Pod naslovom Otvoreno pismo Muzičkom centru CG – „Čije je kulturno nasljeđe Gradska muzika Kotor“, ovo pismo na račun je teksta o predistoriji Crnogorskog simfonijskog orkestra, autorke Vesne Ivanović, koji je objavljen na zvaničnoj stranici Muzičkog centra. Iz Gradske muzike se pitaju da li su u Muzičkom centru svjesni da je Kotor sastavni dio Crne Gore i da li smatraju da kotorski orkestar pripada kulturnom nasljeđu te iste države. Iz Muzičkog centra juče su zvanično odbacili ove optužbe, navodeći da ova ustanova nije osnivač Gradske muzike, niti je njena djelatnost usmjerena na saradnji sa amaterskim ansamblima.
MOTIVI
U pismu Gradske muzike podsjeća se da je ovaj ansambl osnovan 20. maja 1842. godine, i da je aktivan sve do danas, te da je sve do formiranja Prve vojne muzike, bio dvorska muzika knjaza, a kasnije kralja Nikole I Petrovića. Svirali su, kako ističu, u svim protokolarnim prilikama, uključujući dvorska vjenčanja, prosidbe, ali i 1910. godine prilikom proglašenja Crne Gore za kraljevinu. U pismu se, između ostalog, navodi i da je opera „Balkanska carica“ napisana u Kotoru i da je njen kompozitor De Sarno komponovao dok je bio dirigent Gradske muzike Kotor.
Iz kotorskog orkestra ne pretpostavljaju, već se pitaju zašto se ansambl sa ovako bogatom istorijom ignoriše.
– Nije nam jasno da li je razlog ovakvog ponašanja državnih institucija kulture neznanje, ili su u pitanju neki drugi motivi. Iskreno se nadamo da je u pitanju neznanje, pa smo mišljenja da će nakon čitanja ovog pisma, problem biti otklonjen. Ukoliko su u pitanju neki drugi motivi, to bi bio prvorazredni skandal, jer smo ubijeđeni da bi svi oni koji su vladali Kotorom od 1842. do danas jedva dočekali da u svoje kulturno nasljeđe uvrste orkestar sa tako dugom i bogatom tradicijom, a naša ga se država i njene institucije kulture, ovakvim tretmanom olako odriču – navodi se u pismu ove institucije.
U Muzičkom centru Crne Gore ne kriju da su iznenađeni grubom reakcijom kotorskog orkestra.
– Čudi nas povod i reagovanje GMK uzrokovano uvodnim dijelom autorskog teksta Vesne Ivanović, budući da isti u publikacijama MCCG postoji još od 2006. godine. Javnost treba da bude upoznata sa činjenicom da za sve godine postojanja GMK našoj ustanovi nije uputila nijednu inicijativu u cilju uspostavljanja saradnje, te stoga smatramo da argumenti Upravnog odbora, a posebno način na koji ih iznose nijesu na mjestu. S druge strane, MCCG je od svog osnivanja uspješno sarađivao sa Festivalom KotorArt, Sekretarijatom za kulturu Opštine Kotor (KC „Nikola Đurković“), Međunarodnim festivalom klapa Perast i Muzičkom školom „Vida Matjan“ – navodi se u zvaničnom saopštenju Muzičkog centra.
OSTAJE ČUĐENJE
Ističu da uvažavaju istorijat GMK i doprinos koji je neosporan, ali napominju da Muzički centar nije osnivač GMK, niti je fokus njihovog djelovanja na saradnji sa amaterskim ansamblima.
– Ostaje samo čuđenje na koji se način taj „ignorantski odnos“ Muzičkog centra manifestuje i da li je otvoreno pismo putem medija pravi put ka uspostavljanju kontakta sa jednim od stubova kulturnog života Crne Gore. GMK navodi istorijske podatke koji su svima nama jako dobro poznati, a bogatu muzičku zaostavštinu grada Kotora, njegovih kulturnih poslenika i ansambala niko niti želi, niti može da ospori – ističu iz Muzičkog centra.
Muzikološkinja Vesna Ivanović, čiji je tekst Gradska muzika ocijenila kao sporan, prema navodima Muzičkog centra, upravo radi na afirmaciji kulturne zaostavštine grada Kotora u posebnoj studiji.
Muzički centar se, kako dodaju, dalje neće oglašavati na ovu temu, ali će „u skladu sa svojim mogućnostima i kulturnom politikom ustanove, biti raspoložen da ugosti, razgovara i sarađuje sa instancama na lokalnom i državnom nivou“.
Ivanović: Lokalni značaj kotorskog orkestra
Na optužbe Gradske muzike Kotor reagovala je i muzikološkinja Vesna Ivanović, čiji je tekst pokrenuo lavinu optužbi iz Kotora. Ona je istakla da žali što su se Kotorani osjetili zanemareno i ističe da je muzička kulturna baština Kotora vrlo važna za istoriju muzike Crne Gore.
– Sve što je u oblasti muzičke kulture nastalo u 19. vijeku na Cetinju i Knjaževini CG, nastalo je prvenstveno pod uticajem muzičkog života u Kotoru. U okviru projekta „Istorija muzike u 19. i prve polovine 20. vijeka“ pod pokroviteljstvom CANU, ja se sa posebnom pažnjom, upravo ovih dana bavim bogatom muzičkom prošlošću Kotora, kao sastavnog dijela današnje Crne Gore. No, u okviru onog teksta, Istorijata Crnogorskog simfonijskog orkestra, koji sam napisala 2006. godine kada je Crnogorski simfonijski orkestar prvi put u istoriji dobio status samostalne institucije od posebnog državnog značaja, meni je bila na umu Knjaževina Crna Gora u kojoj su srodni ansambli, Prva i Druga vojna muzika, takođe imale status samostalnih institucija od posebnog državnog značaja. Uzela sam u obzir da Boka u to vrijeme nije u sastavu Knjaževine, već austrijske vlasti koja nikada nijednom muzičkom udruženju u Kotoru nije dala državni, nego samo lokalni značaj u okviru amaterizma – istakla je Ivanović.
Cilj je bio, prema njenim riječima, da se prikaže posebna briga vlasti u samostalnoj Knjaževini – Kraljevini Crnoj Gori, gdje su dvije vojne muzike imale status državnih institucija od posebnog značaja, kao i samostalnoj državi Crnoj Gori u kojoj se Simfonijski orkestar formira kao državna institucija.
– Status državnih institucija od posebnog značaja podrazumijeva, između ostalog, i redovno finansiranje iz državnog budžeta na ime plata, nabavke instrumenta, školovanja muzičara, itd. Takav status, po prirodi stvari, ni jedan kotorski ansambl nije mogao imati u okviru Knjaževine Crne Gore. Nažalost, i pored nekoliko gostovanja orkestra i hora pjevačkog društva „Jedinstvo“ iz Kotora na Cetinju, koja su često i onemogućavale austrijske vlasti, i pored značajnog uticaja na muzički život Cetinja, nije bilo moguće da u tekstu o istorijatu govorim o ansamblima koji su u formalno-pravnom smislu bili dio lokalnog, gradskog amaterizma u okviru druge države – kazala je Ivanović.
