U rubrici Leksički vremeplov JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: jedne riječi iz opšteg fonda B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ove subote to su riječi: ambulànta i gvantîjera.
Ambulànta je riječ skovana prema njemačkoj riječi Ambulanz i u početku je označavala pokretnu, poljsku bolnicu. Njemačko Ambulanz posuđeno je iz francuskog ambulance, što je, pak, postalo od latinskog ambulāns „pokretan, šetajući“; to ambulāns, opet, particip je od glagola ambulāre „šetati, hodati“.
Gvantîjera (u opštem fondu B/CG/H/S jezika „pladanj za serviranje“, „poslužavnik za kafu“) je izvedenica na italijansko –iera < latinsko -aria od franačkog *wanth: italijansko guantièra (digresija: Franci su germansko pleme koje je u petom stoljeću AD osnovalo svoju državu u rimskoj Galiji, današnjoj Francuskoj). Odatle, sa prefiksom a- < ad-, agguantare > agvantȁt “zgrabiti rukom neku stvar”. Predstava koja je, dakle, bila odlučujuća u formiranju leksema gvantîjera je predstava uzimanja (nečeg) u ruke.
Sa objašnjenjem etimologije nove dvije riječi- jedne iz opšteg fonda B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević, Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
- Petar Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, vol. I, Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1971.
