Podaci o stanju morskog ekosistema u Crnoj Gori koji u posljedje dvije godine objavljuje Agencija za zaštitu životne sredine sve su oskudniji, ali u tom Vladinom organu kojeg vodi fukcioner SDP iz Bijepog Polja Ervin Spahić, ne objašnjavaju zašto se sve manje pažnje pridaje praćenju stanja mora kao najvećeg i najznačajnijeg prirodnog resursa sa kojim raspolaže naša država, prenose podgoričke Vijesti.
U godišnjem Izvještaju o stanju životne sredine u Crnoj Gori za 2012 stanje morskog ekosistema prikazano je znatno oskudnije nego godinu dana ranije, jer su analize fizičko-hemijskih osobina morske vode rađene na manjem broju lokacija nego ranije, a uopšte nisu pravljene do tada uobičajene analize sadržaja teških metala u živim organizmima i sedimentima morskog dna. Nije rađen ni monitoring stanja životne sredine na tzv. hotspotovima (crnim ekološkim tačkama) – lukama Kotor i Bar, brodogradilištu Bijela i marini Porto Montenegro u Tivtu. Ipak, i tako manjkav izvještaj kada je u pitanju morski ekosistem za 2012 je “prava pjesma” za ono što je EPA nedavno predstavila, a Vlada usvojila kao izvještaj o stanju životne sredine za 2013 godinu.
U tom dokumentu koji kao “odgovorno lice” potpisuje direktor EPA Ervin Spahić, morskog ekosistema kao posebnog segmenta u kome treba pratiti kretanje zagađenja uopšte nema. Sva priča o morskom ekosistemu svedena je na manje od jedne strane cijelog izvještaja koji ima 244 stranice, kroz prezentaciju rezultata “Programa praćenja sanitarnog kvaliteta morske vode na javnim kupalištima tokom ljetnje turističke sezone 2013. godine”, a u kojem se ljeti kupačima od strane JP “Morsko dobro”, jednom sedmično preporučuje gdje je voda dovoljno čista, a gdje nije za kupanje.
Iz EPA uopšte nisu odgovorili na pitanje zbog čega u Izvještaju o stanju životne sredine u Crnoj Gori za 2013 godinu nema podataka o hemijskom sastavu morske vode, koncentraciji teških metala u morskoj vodi, stanju morskog ekosistema na hotspotovima, eutrofikaciji, koncentraciji teških metala u školjkama kao bioindikatorima stanja životne sredine,kao i stanju polutanata u sedimentima morskog dna na hotspotovima. Umjesto objašnjenja, od savjetnika za komunikaciju u EPA mr Bojana Bašanovića, dobili smo nabrajanje domaćih i međunarodnih propisa sa kojima je “program monitoringa stanja ekosistema priobalnog mora Crne Gore programski i metodološki usklašen”.
“Program monitoringa stanja ekosistema priobalnog mora Crne Gore čine sljedeći komplementarni podprogrami: program praćenja kvaliteta obalnih, tranzicionih (bočatnih) i morskih voda, program praćenja eutrofikacije, program praćenja bioloških i ekoloških indikatora, određivanje bioindikatora,određivanje biomarkera zagađenja životne sredine, određivanje bioloških efekata na zagađenje,program praćenja kvaliteta voda za marikulturu, program praćenja kvaliteta vode i sedimenta HOT SPOT-ova,program praćenja unosa pritokama i program praćenja unosa efluentima.“- nabrojili su iz EPA, ne objasnivši međutim, zašto ni slova od svega toga nema u njihovom izvještaju o životnoj sredini za 2013, kada je more u pitanju.
Na pitanje novinara kako država sa ovako skandalozno manjkavim sopstvenim odnosom prema monitoringu stanja mora kao svog najvećeg prirodnog resursa, može iole ozbiljnije nastupati prema zagađivačima ili investitorima koji žele realizovani neki projekat na morskoj obali, iz EPA su poručili da „kvalitet morske vode nije u njihovoj nadležnosti“ (?!) i za sve optužili administartivne probleme i tenderske procedure.
„EPA po usvojenom Programu monitoringa, od strane Vlade, raspisuje tender na kojem se javljaju referentne institucije, koje ga mogu realizovati. Do sada je taj dio programa monitoringa, realizovao Institut za biologiju mora iz Kotora.Na prošle godine raspisan tender za realizaciju pomenutog monitoringa, nije bilo zainteresovanih za njegovo sprovođenje. Institucija koja ga je realizovala prethodnih godina (Institut za biologiju mora iz Kotora), zbog nemogućnosti pravovremenog prikupljanja potrebne administrativne dokumentacije, shodno zakonskim procedurama nije mogla biti odabrana, te zbog toga nismo bili u mogućnosti prikupiti ove izuzetno važne podatke za prethodnu godinu.“-lakonski objašnjavaju iz državne agencije koju građani Crne Gore plaćaju da brine o svakom aspektu zaštite životne sredine u kojoj oni žive.
Iz EPA su međutim, saoštili da se program monitoringa morskog ekosistema realizuje u ovoj godini „i biće sastavni dio Informacije o stanju životne sredine za 2014. godinu.“
„More je nesumnjivo, naš izuzetno značajan resurs i iz toga razloga svakako da zavređuje punu pažnju. Kvalitet morskih voda nije u našoj nadležnosti, ali EPA preuzima postojeće podatke od drugih institucija, i predstavljaju sastavni dio Informacije o stanju životne sredine.“-saopštili su iz EPA.
Direktor Instituta za biologiju mora Kotor dr Mirko Đurović povrdio je da ta renomirana naučna ustanova radi monitoring morskog ekosistema za ovu godinu i da će on sadržati mnogo više podataka nego što je to bio slučaj u protekle dvije godine.
Što je EPA tvrdila prije tri godine
“More za Crnu Goru predstavlja veoma važan biološki, turistički i ekonomski resurs. Stoga je od izuzetne važnosti za državu Crnu Goru, kao turističku destinaciju, očuvanje morskog ekosistema od zagađenja i istrebljenja vrsta koje u njemu žive. Zbog povećanja broja stanovnika u regionu Crnogorskog primorja, morski ekosistem trpi sve veći pritisak što samim tim zahtijeva i veću pažnju u pogledu monitoringa ovog segmenta životne sredine.”- zapisala je EPA u svom Izvještaju o stanju životne sredine za 2011 godinu.
Umjesto obećane “veće pažnje” u vezi monitoringa morskog ekosistema, ta ista agencija je u naredne dvije godine potpuno ukinula praćenje i objavljivanje podataka o zagađenju mora.
