U okviru internacionalnog projekta pod nazivom “The New Temporality“ u prostoru Fondacije Mies van der Rohe u Barseloni otvorena je izožba “Na plaži” (“At the Beach”), APSS Instituta iz Podgorice. Centralna tema izložbe je uticaj čovjeka na okolinu, sa fokusom na Jadransko more, te ispitivanje mogućnosti reuse metode za nekadašnju vojnu infrastrukturu unutar Bokokotorskog zaliva.
Izložba je rezultat projekta, podržanog od strane Evropske unije kroz program Kreativna Evropa, koji je započet 2023. godine na renomiranom Arhitektonskom fakultetu Tehnološkog univerziteta u Karlsrueu (KIT). Nakon toga, projekat je nastavljen APSS proljećnom školom u Bokokotorskom zalivu, a kulminira izložbom u Barseloni u paviljonu Fondacije Mies van der Rohe u Barseloni, koja nosi ime čuvenog arhitekte, jednog od pionira moderne arhitekture.
Na čelu sa kustosima Dijanom Vučinić i Anom Dobrašinović, izložbu je stvarao tim koji čine APSS Institut, kompanija DVARP i studenti sa KIT-a.
„Već duži vremenski period istražujemo Jadran generalno i jedinstveni prostor luštičkog poluostrva, njegove okoline i nasljeđa, detaljno. Tražili smo skrivene narative, istraživali biljne i životinjske vrste zastupljene na poluostrvu, proučavali infrastrukturu i uticaj čovjeka na okolinu. Prolazili smo kroz ovaj proces kako bismo shvatili na koji način percipiramo “privremeno” u arhitekturi i prostoru, kako ga karakterišemo, te kako se ono mijenja kroz vrijeme i iz privremenog postaje trajno. Naše istraživanje je pokazalo da mnogi aspekti koje smatramo “privremenim” su u stvari nepromjenjiva stanja, te da iako more posmatramo kao potpuno prirodan resurs, uticaj čovjeka na njega je značajan. Sama izložba pokazuje veličinu i intenzitet tog uticaja,” istakli su iz tima izložbe.
U toku semestralnog rada, master studenti na KIT-u pod mentorstvom Dijane Vučinić razvijali su scenarije ponovne upotrebe nekadašnje vojne infrastrukture unutar Bokokotorskog zaliva, posebno fokusirani na tunele za podmornice koji se nalaze na poluostrvu Luštica. To istraživanje nastavili su na proljećnoj školi APSS u maju prošle godine, na kojoj su istraživali narative, scenarija, proučavali lokacije, da bi po povratku na KIT razvili konkretne prijedloge za rehabilitaciju tunela i njihovu ponovnu upotrebu. U okviru istraživanja proučavane su strateške pozicije na Jadranu, te kako su se one mijenjale kroz istoriju – od nekadašnjih vojnih, do danas kada se tiču infrastrukture, energetike, zaštite prirode i slično.
“Kreirali smo sedam mapa koje pokazuju nasljeđe na obali mora – od olupina brodova i aviona koje se nalaze u moru, preko energetskih kablova koji spajaju zemlje na Jadranu, vjetroelektrana, do vojne infrastrukture. Sve to je transponovano u instalaciju koja se nalazi u plitkom bazenu ispred paviljona Fondacije Mies van der Rohe. Ona podrazumijeva 200 školjki koje sadrže QR kodove koji vode do informacija o intervencijama u moru i podmorju, koje mi zapravo nikada ne vidimo posmatrajući more, a koje su sastavni dio njega,” ističu iz tima izložbe.
Istraživanje u okviru “The New Temporality” projekta nastaviće se i tokom ove i naredne godine, a fokus će osim Jadrana biti i na Skadarskom jezeru. Krajnji proizvod projekta biće Novi Atlas Jadrana sa serijom mapa u izdanju APSS Instituta.
“The New Temporality” je projekat podržan od strane Evropske unije, kroz program Kreativna Evropa, a projektni tim, osim APSS Instituta čine sljedeće evropske institucije i organizacije: Fondacija Mies van der Rohe, Univerzitet Barleti u Tirani, Tbilisi bijenale arhitekture, berlinska Koopera, Paviljon kulture Kijev, Trans-Media Akademija Hellerau iz Drezdena i Trijenale arhitekture u Lisabonu. Projekat ima za cilj jačanje spona arhitektonskog nasljeđa širom kontinenta, dokumentovanje, istraživanje i evaluiranje zajedničkih privremenih prostora, te preispitivanje pojmova trajnosti i stabilnosti povezanih sa prostornom dimenzijom arhitekture.
Izložba traje od 17. do 20. februara, a svi zainteresovani više informacija o izložbi i mapiranim lokacijama mogu dobiti na veb stranici: www.discoveradriatic.me.
