Očekuje veliki broj prijava “starih” i “novih” partija za učešće na lokalnim izborima najesen
Na pragu raspisivanja lokalnih izbora u Opštini Kotor polako se sumiraju rezultati postignuti u prethodnom periodu, propituje se koje su to odluke Skupštine donijele boljitak u životu građana, šta je moglo i bolje, te se planiraju i sljedeći koraci u donošenju odluka važnih za ukupnu lokalnu zajednicu. Da li će i koji će to planovi biti ostvareni, zavisiće od toga ko će u narednom periodu biti na vlasti.
Redovni izbori u Opštini Kotor održaće se u skladu sa Zakonom o izboru odbornika i poslanika, najkasnije 15 dana prije isteka mandata ovog saziva Skupštine (oktobar 2024.). Lokalne izbore raspisuje Predsjednik Države, a od raspisivanja do održavanja izbora ne smije proći manje od 60 niti više od 100 dana, tako da raspisivanje lokalnih izbora SO Kotor očekujemo negdje u julu, a održavanje najkasnije do polovine oktobra, kazala je predsjednica Skupštine Opštine Kotor Maja Mršulja za Boka News.
-Što se tiče izborne kampanje biće veliki izbor, u smislu predaje izbornih listi biće više političkih partija, s obzirom da su formirane i neke nove partije ili su u procesu osnivanja. Očekujem da će biti “širok izbor”, mada je to na svakim izborima specifično u Kotoru, gdje smo posljednji put imali devet izbornih listi. Kako će koja politička partija odlučiti, da li će samostalno ili u nekom savezu/koaliciji, o tome ne bih mogla govoriti, jer aktivnija dešavanja na ovom polju će početi kada budu raspisani izbori, kaže Predsjednica i dodaje da očekuje da će na lokalnim izborima učestvovati sve partije koje sada djeluju u lokalnom parlamentu- Demokratska Crna Gora, Građanski pokret URA, bivši Demokratski front, koalicija za budućnost, zatim Demokratska Srpska stranka, Socijalistička narodna partija, Demokratska partija socijalista, Liberalna partija, Socijaldemokrate, kao i Demokratska alternativa, koja je osnovana nedavno, te i one stranke koje nisu ostvarile odborničke mandate u prethodnom sazivu.
-Što se tiče novih partija, ima onih koje su nove na držanom nivou poput partije “Evropa sad”, vjerujem da će nastupiti i na kotorskim izborima, imajući u vidu da su nedavno nastupili na lokalnim izborima u dvije opštine. Takođe, očekujem da će nastupiti i lokalna lista “Kotorski pokret”. Možda će biti još nekih partija ili listi, ne mogu ništa da kažem unaprijed, ali predviđamo veliki broj prijavljenih, dodaje Mršulja.
Upravo je završena 23. sjednica SO, a za četiri godine mandata, ovaj skupštinski saziv donio je brojne odluke važne za opšti javni interes i one koje se odnose na potrebe fizičkih i pravnih lica/ građana.
-Na gotovo svakoj sjednici je bio veliki broj odluka, rijetke su sjednice gdje su po hitnoj proceduri donešene jedna ili dvije odluke, bilo ih je toliko da smo imali više nastavaka sjednica kako bi smo ih izglasali. Svaka je odluka važna, fizičkom licu je važnija odluka o službenosti prolaza, nego neka odluka koju mi generalno doživljavamo najvažnijom za javni interes. Izdvojiću neke koje se tiču poboljšanja života lokalnog stanovništva grada Kotora.
Unapređenje vodovoda u Donjem Grblju
Prije svega, donijeli smo odluke koje se tiču vodosnabdijevanja Donjeg Grblja- za sela Pobrđe, Vranovići, Lješevići, Bigova – utvrđivanje lokacije za sekundarni vodovodni sistem koji ide sa priključka “Jugodrva”. Radovi su u toku već izvjesno vrijeme. S obzirom da Donji Grbalj do sada nije imao gradski vodovod, ove odluke su od velikog značaja za stanovništvo. Našim programima investicionih aktivnosti predviđeno je i projektovanje vodovoda za dio Zagore, Višnjeva, Krimovice, Jaza.
Radovi na sekundarnoj vodovodnoj mreži u Donjem Grblju, teku predviđenom dinamikom, predviđamo da će početkom iduće godine mještani dobiti vodu iz gradskog vodovoda. Ovo bi bila velika olakšica za život u selima, koja se sve više urbanizuju, a vodovodna infrastruktura je zastarjela.
-Primarnu vodovodnu infrastrukturu postavlja firma “Bigova Bay” i ti radovi teku predviđenom dinamikom, koja će u narednom, skorijem, periodu biti završena. U međuvremenu je nadležni Sekretarijat za investicije Opštine Kotor raspisao tender za izbor izvođača za izvođenje radova i postavljanja sekundarne vodovodne infrastrukture ka selima Pobrđe, Vranovići, Lješevići, Bigova. Vrijednost ovih radova iznosi preko 2 miliona eura. Završetak radova i dobijanje vode iz gradskog vodovoda je za očekivati početkom naredne, 2025.godine.
Vodosnabdijevanje i odvođenje otpadnih voda
-Nakon ove sezone očekuje nas početak radova za vodovodno-kanalizacionu mrežu Prčanj-Stoliv-Risan- Perast, što je veoma značajna investicija. Prethodno smo donijeli Odluku o utvrđivanju javnog interesa radi pokretanja postupka (ne)potpune eksproprijacije u cilju poboljšavanja i proširenja ove vodovodno-kanalizacione mreže, zatim smo donijeli Odluku za realizaciju vodosnabdijevanja i odvođenje otpadnih voda, Odluku o zaduživanju Opštine Kotor u tom dijelu na Jadranskoj obali. To obuhvata kanalizacionu, vodovodnu mrežu za pomenuta mjesta, kao i podmorski tranzitni kanalizacioni cjevovod Perast-Stoliv i takođe Perast-Risan, Stoliv-Prčanj, s obzirom da je u prethodnom period odrađen sistem do Peluzice. Opština se za ovaj projekat zadužila četiri miliona i 450 hiljada eura, a sveukupno ovaj poduhvat je vrijedan preko 30 miliona eura.
Projekat vodosnabdijevanje i odvođenje otpadnih voda na Jadranskoj obali faza V komponenta 2, se odnosi na kanalizaciono-vodovodni sistem Prčanj-Stoliv i Perast -Risan. Ukupna vrijednost ovog projekta je preko 30 miliona eura, a početak radova se očekuje nakon turističke sezone, znači početkom jeseni ove godine. Rok za izvođenje je 2 godine.
Ono što će nam svima biti potrebno je strpljenje, ali nakon takve investicije stanovništvu će sigurno biti lakše i ugodnije živjeti u zalivu, dodala je Mršulja.
Bulevar Tivat-Jaz
Projekat Države od velikog javnog interesa je Bulevar Jaz-Tivat, za čiju realizaciju smo pripremili predlog odluke koji će se naći u dnevnom redu sljedeće sjednice. To je utvrđivanje lokacije za izgradnju vodovodno-kanalizacionog sistema za zonu Bulevara Tivat-Jaz, od Krtoljske raskrsnice do Lastve Grbaljske, tako da ćemo dio bulevara iskoristiti kako bi u njegov trup ušla sva infrastruktura za vodovod i kanalizaciju. To će biti mnogo značajno za vodosnabdijevanje ovog dijela opštine, iako tamo imamo bolje vodosnabdijevanje nego što je bilo, ali opet i dalje tokom ljeta ima nekih restrikcija. Ovim će se uvezati Regionalni vodovod koji će tu proći, a veliki značaj ima I kanalizacioni sistem od raskrsnice Kotor-Tivat-Budva do Lastve Grbaljske, naročito imajući u vidu koji je to broj stanovnika koji gravitira tom području i koliko se urbanistički širi cijelo područje između tri grada, objašnjava Maja Mršulja.
Sanacija, rekonstrukcija lokalnih puteva
Ističe da radovi na gornjogrbaljskom putu od Stare fortece do Lastve Grbaljske već traju izvjesno vrijeme, u smislu proširivanja, sanacije. To je dionica koja je u prethodnom putu bila prilično zapostavljena. Ima mnogo kritičnih mjesta kao što je bila stijenska masa Gradac u selu Nalježići, što je uspješno odrađeno i put je proširen u tom dileju. Imajući u vidu da su u toku radovi na bulevaru Tivat-Jaz, ovaj put bi mogao biti od značaja za rasterećenje glavne saobraćajnice, iako se on više koristi za potrebe lokalnog stanovništva, on bi mogao biti dobra alternativa. S obzirom da taj prostor naseljava sve više ljudi, ulaganja u saniranje i rekonstrukciju lokalnih puteva je od velike važnosti. Pošto se u Donjem Grblju radi i vodovodni sistem, rekonstrukcija tog puta obavlja se u fazama.
Gradnja za sindikalce
-Kako se dio Opštine iza tunela Vrmac zadnjih godina širi i naseljava, Skupština je donijela i važne odluke koje se tiču saradnje sa sindikatima različitih državnih institucija, a odnose se na izgradnju stambenih objekata. Prvu odluku iz ovog seta SO Kotor je donijela u prethodnom periodu za članove Sindikalne organizacije zdravstvenih radnika, a u nastavku 23. Sjednice i odluku o solidarnoj izgradnji stambenog objekta u KO Privredna zona za potrebe Stambene zadruge radnika prosvjete Crne Gore, potom za potrebe Univerziteta Crne Gore, te za potrebe Sindikata bezbjednosnih institucija i Sindikalne organizacije Uprave prihoda i carina Crne Gore i za potrebe zaposlenih u Osnovnom sudu u Kotoru. Ranije je donijeta i Odluka u vezi nepokretnost koja se nalazi u KO Dobrota 1, za potrebe zaposlenih u prosvjeti, a odnosi se na oslobađanje naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta. Za izgradnju oko 300 stanova u različitim objektima obezbjeđena je adekvatna površina zemljišta. Ovaj dio koji se tiče izgradnje stanova namijenjen je izgradnji stambenog prostora, u skladu sa Planom namjene, kaže Mršulja.
Povećana naknada za novorođenčad
-Tokom prošle godine donijeta je Odluka o povećanju naknade za novorođenu djecu na teritoriji Opštine Kotor, u iznosu od 450 eura za novorođenče, uslov je prebivalište makar dvije godine za državljane Crne Gore i za strance stalni ili privremeni boravak. U vezi s tim je i Odluka o participaciji Opštine u troškovima prevoza učenika, tako da to učešće iznosi od 60 do 100 posto u odnosu na kategorije, na broj kilometara.
Rekordni budžet omogućuje ulaganja u zdravstvo, opbrazovanje, sport…
-Ove godine Skupština je usvojila rekordni budžet- preko 44 miliona i 680 hiljada eura. Iz godine u godinu budžet ne samo da se povećava, nego je i realizacija na veoma visokom nivou, naročito ona koja se tiče kapitalnih investicija (prošle godine je uspješno ostvaren budžet od preko 28 miliona eura).
Zahvaljujući svim službama, sekretarijatima i preduzećima koji su doprinijeli realizaciji budžeta moguće je ulaganje u državne institucije i ustanove- prvenstveno zdravstvene, obrazovne i sportske na teritoriji Kotora – Opština je u najvećem dijelu sanirala Pedijatrijsko odjeljenje KBC Kotor, sanirala školske sale, izgradila školska igrališta, ono što je bilo nanužnije, u okviru predviđenih budžetskih sredstava. Tu su i nova dječija igrališta u stambenim naseljima, novi park u Rakitama, Pijaca nas Sv. Stasiju, Slavjanska čitaonica u Dobroti. Povećanjem planiranog budžeta imamo više sredstava i za sportske kolektive, prvenstveno za tri gradska kluba- VK Primorac, FK Bokelj i KK Kotor, kao i za ostale klubove, a samim tim vidljivi su i bolji rezultati,što daje na većem značaju Grada, navodi Predsjednica.
Sistem “pametnih semafora”
-Prošle godine krajem juna je registrovano više od 11 hiljada automobila koji su kotorskom rivom od Škaljara ka Dobroti prošli samo jednom saobraćajnom trakom, a jedan od uslova za pravljenje autoputa je frekvencija od preko 12 hiljada automobile, tako da ispunjavamo te uslove, ali pošto nije moguće zbog konfiguracije reljefa i statusa UNESCO-a, uveli smo “pametne semafore”. Cilj je bio bolji protok saobraćaja, da se ne ne stoji u mjestu, nego da se bar polako kreće.
Takođe smo utvrdili da je najveći broj automobila domaćih (KO i TV) tablica, što nam govori o tome da Kotorani najviše koriste sopstvena vozila, eventualno motore u proljetno-ljetnjem periodu. To je možda posljedica nedostatka kvalitetnog javnog autobuskog/kombi prevoza. SO donijela odluku o linijskom gradskom i prigradskom prevozu sa ciljem poboljšanja učestalosti polazaka, manjem kašnjenju, što je rezultiralo i nabavkom pet novih autobusa koji su već u upotrebi. Imam utisak da nekako naši građani najviše pribjegavaju sopstvenim prevoznim sredstvima, a nadamo se da će sve ovo uticati da u većoj mjeri koriste i javni prevoz.
Imamo u vidu i mogućnost vodenog saobraćaja, ali ne mogu ništa izvjesnije reći da li će, kad će i što će, mi smo se uhvatili prvo ovog drumskog saobraćaja da ga rasteretimo sa ovim načinom koliko-toliko. Druga faza pametnih semafora magistralom od tunela Vrmac u Škaljarima do kružnoga toka i od ŠC “Kamelija” do Dobrote (Dom zdravlja) će uskoro krenuti.
Turistička sezona 365 dana
– Do 2018. godine cijena ulaznice za Bedeme bila je 3 eura, a kada je povećana na 8 eura, vidjeli smo da to funkcioniše, pa smo odlukom Skupštine povećali ulaznicu na 15 eura. Sve što se zaradi će se najvećim dijelom uložiti u Bedeme, da oni sami sebe rekonstrtuišu, to je poenta svega. Očekujući podršku od Države, bolje je da što više toga uradimo sami.
Preko 40 hiljada gostiju boravilo je u Kotoru od 1. januara do 1. juna, ostvareno je 250 hiljada noćenja, pritom gosti prosječno u Kotoru ostaju šest dana. Stvoren je ambijent gdje je ovaj grad posjećen tokom cijele godine, najviše tokom sezone. Sa preko 250 registrovanih kulturnih manifestacija Kotor je grad sa najvećim brojem kulturnih događaja koji se realizuju u toku godine. Zahvaljujući tome i turistička sezona traje 365 dana, a brojni se zadržavaju više dana u gradu upravo radi koncerata i zabnavnih, sportskih programa u gradu.
Usvojen je i Nacrt o osnivanju JU Kotorsko pozorište za djecu i mlade, prvog pozorišta takve vrste u Crnoj Gori.
BN: Trezor Opštine Kotor se najviše puni od poreza na nepokretnosti fizičkih i pravnih lica, a što se tiče prihoda koji se odnose na izletničke, boravišne takse i ulaznice za obilazak Bedema, reper za uspjeh je rekordna 2019. godina, sa kojom turistički i opštinski poslenici upoređuju sadašnje stanje.
-Tako je od izletničke takse 2019. godine ostvaren prihod od 580 hiljada eura, 2023. godine – 497 hiljada eura, a ove godine na 1. jun iznosi 132 500 eura, što je izvrsna, s obzirom da je sezona tek počela. Boravišne takse su 2019. godine donijele prihod od 716 hiljade, 2023.- preko milion eura, a na 1, jun . oko 250 hiljada, što govori o tendenciji rasta. Značajni su prihodi i sa Bedema- tokom 2019. godine, kada je ulaznica iznosila osam eura, obišlo ih je preko 250 hiljada posjetilaca i prihod je bio oko milion i 730 hiljada eura. Tokom 2023. godine – preko milon ipo eura je bio prihod sa bedema sa istom cijenom ulaznice. Mi smo skoro donijeli odluku gdje je povećana cijena ulaznice sa osam na 15 eura, izuzimajući sve one koji imaju prebivalište u Crnoj Gori (oni ne plaćaju ulaznicu), i na dan 1. jun ostvaren je prihod od preko 650 hiljada eura, uz preko 45 hiljada posjetilaca. To je značajno je povećanje, sigurna sam da će se ostvariti visoki prihodi, veći nego što su bili u prethodnim godinama, a imaćemo negdje manji broj posjetilaca. To smatram pozitivnim, samim tim će sva ova naša ulaganja u Bedeme ostati trajnija, nije isto kad ih obiđe 220 hiljada ili 130 hiljada ljudi.
BN: Da li je to dobar recept i za kruzing turizam i goste koji nam dolaze brodovima- manje kruzera a više kvalitetnijih i bolje platežnih gostiju koji bi se zadržavali više dana u Kotorskom zalivu?
Očekujemo da će Studija o održivom kruzing turizmu u Kotoru (CLIA) biti ubrzo gotova, da vidimo što i kako dalje. Nosilac njene izrade je Luka Kotor, a Opština podržava njenu izradu. Studija će nam dati neke smjernice. Ono što je bitno za razvijanje stacionarnog turizma jeste izgradnja hotela, imamo hotel na Prčanju koji je većeg kapaciteta, očekujemo i hotel „Teuta“ u Risnu, nastavak izgradnje hotela na URC-u i prije valorizacije dijela staroga „Fjorda“, više smještajnih kapaciteta, jer svi hoteli koje imamo u Kotoru su manjih kapaciteta. Lokalitet bivšeg „Fjorda“ je u privatnom vlasništvu, a mi kao lokalna uprava utičemo da bude nekih pomaka da se taj dio ponovo valorizuje. Tek nakon toga možemo govoriti o promjeni strategije razvoja sveukupnog turizma kod nas, što nas čeka u bliskom periodu.
Izgradnja uzima maha, poljoprivreda potisnuta
U periodu prije desetak godina nekonstrolisano se gradilo, pa je usljed prijetnje gubljenja statusa UNESCO-vog grada donesen moratorijum na gradnju.
Evidentno je da gradnja u svim gradovima uzima maha, možda i upravo zbog statusa UNESCO-a Kotora manje u odnosu na susjedni Tivat i da ne pominjem Budvu gdje je to zaista pretjeralo svaku mjeru. Možda bi trebalo da se gradnja izmjesti u dijelu iza tunela, u Grblju, gdje postoji prostor za gradnju. Sa druge strane, to je i poljoprivredno područje i svjedoci smo da u odnosu na prethodni period od prije par decenija danas mnogo manje proizvođača u poljoprivredi. Svako domaćinstvo se umjereno bavilo stočarstvom, ratarstvom, voćarstvom…Sad je toga sve manje, rijetka su domaćinstva koja razvijaju tu djelatnost na području opštine Kotor iako nudimo podsticajne mjere i raspodjelu sredstava koja se svake godine dodjeljuuju poljoprivrednim proizvođačima.
Budžetom Opštine za podsticaje u poljoprivredi (voćarstvo, maslinarstvo, povrlarstvo, cvjećarstvo, pčelarstvo, stočarstvo, ribarstvo i marikulturu) predviđeno je 90 hiljada eura, od čega je prije nekoliko dana registrovanim poljoprivrednim proizvođačima dodijeljeno 49.436 eura.
Zdrava domaća hrana i seoski turizam privlače turiste, te razmišljamo i o razvoju poljoprivrede na ovom području. Vraćanje zemljišta vlasnicima na Mrčevom polju (Jazu) je postupak koji dugo traje, a samim tim nekako koči valorizaciju tog prostora. Trebalo bi naći mjeru između onoga što puni budžet i onoga što omogućava normalan život građana, kako oni ne bi osjećali teret gužvi, turista, gostiju.
Uvijek može i bolje i više
Ono što bi trebalo unaprijediti i promijeniti, a ne zavisi od Opštine Koptor, jer ona nije vlasnik, po Mršuljinom mišljenju, je ono što svi primjećuju kad uđu u Kotor.
-Primjećuje se prostor bivšeg “Autoremonta”, Stare Rivijere, plato gdje je nekad bio hotel “Fjord”, zatim prostor “URC”, gdje će, nadamo se, biti nastavljena gradnja hotela… to je ono što je zapravo privatno vlasništo. Opština je uradila sve na stvaranju jednog političkog I privrednog ambijenta gdje nema više barijera za ulaganje. Ukoliko neko želi da valorizuje te prostore, ne ulazeći u kompleksnu vlasničku strukturu, mislim da zaista nema nikakvih prepreka u smislu ulaganja. Mi utičemo, koliko je do nas, da na tim prostori na veoma atraktivnim lokacijama u srcu grada, konačno krenu investicioni radovi, kako bi naš grad bio sređeniji, a život građana ugodniji.
U lokalnom parlamentu 12 žena
Žene su na vodećim funkcijama Opštine Kotor tek od početka ovog milenijuma – najprije predsjednica Opštine Maja Marija Ćatović, zatim predsjednica Skupštine Dragica Perović i sada Maja Mršulja. U očekivanju da se taj trend nastavi, pitamo Maju koliko je zadovoljena kvota rodne ravnopravnosti kad je u pitanju Skupšina Opštine Kotor.
-Od 33 odbornika/ca u lokalnom Parlamentu je 12 žena, što bi značilo nešto više od 30%, pa mogu reći da se negdje uklapamo u te kvote (najmanje 30%). Prilikom predaje izbornih listi zakonom je predviđeno da na svakih četiri jedna kandidatkinja za odbornicu mora biti žena, da bi se ispunio uslov učešća od 30% žena u političkom životu. Taj broj još nije na nivou na kojem bi trebalo da bude, ako posmatramo i druge lokalne parlamente i Državni parlament, žene koje su u izvršnim organima itd, opet gledajući odnos mužkaraca i žena, vidljivo je da je žena manje, ali da ih je više nego što ih je bilo u prethodnom periodu. Ako tražimo objašnjenje svemu tome, sigurno je da se dosta rtoga promijenilo u odnosu na neki davno raniji period, u smislu da se žene obrazuju, generalno, veliki broj mladih ljudi a naročito žena završava visoke škole-fakultete, što je rezultat osvješćenja i nekakvog oslobođenja- u smislu učešća u javnom životu. Sarađujući sa ženama, djeluju mi vrlo hrabro, ne ustručavaju se, sposobne su, borbene, ne odustaju od cilja, što su kvaliteti koje posjeduje većina žena na značajnim funkcijama u javnom životu. Generalno, u životu uopšte žena ima više obaveza, veliko je opterećenje jer su i majke i domaćice, s druge strane su i poslovne žene, a jave funkcije iziskuju mnogo vremena. To ne podrazumijeva samo radno vrijeme, to su i aktivnosti van toga, s obzirom da javna funkcija traži da smo dostupni tokom cijeloga dana. Znajući koji teret to nosi (ako ne znaju, saznaće), vjerovatno se dio žena i ne ukjlučuje za posao u javnom političkom životu, s obzirom da to znači manje vremena za sebe, za svoju djecu i porodicu.
Izložene mizoginim komentarima
Prateći dešavanja u vezi nekih odnosa prema ženama u politici, vidimo da su često izložene nekim mizoginim komentarima, verbalnim napadima ili prijetnjama, što ne ide u prilog namjeri da one učestvuju u javnom životu. Raduje me što ih ima više, nije to broj koji je idealan, ali ipak se nešto dešava i ide se naprijed u tom smislu, jer ženu koja zaista želi da se bavi ovim poslom, koja je slobodna i nezavisna, koja želi promjene u društvu i zna kako da ih ostvari, ne mogu zaustaviti ni te prepreke. Tu su žene itekako istrajne i uporne, smatra Mršulja.
/M.D.Popović/
