Autor fotomonografije „Ratna luka Kumbor – Istorija mornaričke baze u Boki Kotorskoj“, Siniša Luković, najbolji je živi poznavalac vojno-pomorske istorije Boke Kotorske. U rukama držimo više od hronologije Ratne luke Kumbor. To je priča s tri tačke na kraju, puna neobičnih aktera. U jednom trenutku vidimo i kako iz baze poleće jugoslovenski kralj Aleksandar I Karađorđević…
Od izgradnje turske tvrđave na rtu Vrbanj 1539. godine, preko mletačkog zauzimanja Herceg Novog 1687, Kumbor se pokazao kao važna strateška tačka u Zalivu. Naći će se ona tokom istorije pod raznim upravama, austrijskom, ruskom, francuskom, u državi Crne Gore i Boke Kotorske (1813), pod Austrijom drugi put – od 1814, da bi, do izbijanja Prvog svjetskog rata 1914, Boka bila pretvorena u jednu od svega tri tzv. pojasne tvrđave u carevini, u Primorsku tvrđavu Boka.
Početkom aprila 1941, kada će Drugi svjetski rat da zahvati i Kraljevinu Jugoslaviju, u Boki Kotorskoj kao glavnoj bazi Kraljevske mornarice, nalazilo se oko 80% ukupnih snaga tog vida vojske. Boka je bila važan cilj za vazdušni udar njemačkih i italijanskih aviona 6. aprila 1941, kada su nacistička Njemačka i fašistička Italija, bez objave rata, napale Jugoslaviju.
U periodu od 1945. do 1991. godine Kumbor je djelimično izgubio na svojoj važnosti. Otkako se SFRJ raspala u građanskom ratu, gotovo cijela JRM se iz svojih baza u Hrvatskoj preselila u Boku Kotorsku.
Konačni kraj došao je par godina nakon sticanja nezavisnosti Crne Gore 2006. kada je odlučeno da se mornarički zemljišni kompleksi prenamijene u turističke.
Prepoznatljivim stilom, dinamično i pitko, autor nas provodi kroz istorijski turbulentna vremena od kojih je svako ostavilo trag na licu Zaliva i objašnjava nam kakvu je ulogu Kumbor imao u prošlosti Boke.
“Ratna luka Kumbor“ izašla je kao 26. knjiga u čuvenoj ediciji Bokeljologija, knjižarske i izdavačke kuće Knjižara So iz Herceg Novog. Urednik je Nikola Malović, a rezenzent istoričar Dražen Jovanović. Siniša Luković napisao je prije ove i fotomonografije „Pomorska lica Boke Kotorske“ i „Ljudi i brodovi“, takođe u izdanju Knjižare So.
Objavljivanje ove knjige potpomoglo je Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, Opština Tivat i Opština Herceg Novi.
/Gligo Bjelica/
