Riječ je o osobama, koje su dugotrajno smještene u JZU Specijalna bolnica za psihijatriju „Dobrota” Kotor i JU Dom starih „Grabovac” Risan iz socijalnih razloga
U JZU Specijalna bolnica za psihijatriju „Dobrota” Kotor već godinama je smješteno najmanje 30% osoba sa mentalnim invaliditetom, koje nisu tu zbog potrebe za bolničkim liječenjem, već što nemaju riješeno stambeno pitanje i srodnike/ce koji/e su zainteresovani/e da im pruže neophodnu podršku, istakla je Miroslava-Mima Ivanović na lokalnom forumu o reformama javne uprave o deinstitucionalizaciji osoba sa mentalnim invaliditetom, koji je u organizaciji Inicijative mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) Kotor, održan u utorak, 25. februara u Staklenoj galeriji JU Kulturnog centra „Nikola Đurković” Kotor.
Preko 50% korisnika/ca Doma starih u Risnu su osobe sa mentalnim invaliditetom
U konstruktivnoj diskusiji, u kojoj su učestvovale predstavnice Ministarstva socijalnog staranja, brige o porodici i demografije, JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, JZU Specijalne bolnice za psihijatriju „Dobrota” Kotor, JU Doma starih „Grabovac” Risan, JZU Doma zdravlja Kotor, Opštine Kotor i Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, istaknuto je da od 2021. godine nije bilo osoba sa mentalnim invaliditetom koje su produžile svoj boravak u JZU Specijalnoj bolnici za psihijatriju „Dobrota” Kotor zbog socijalnih razloga.
Međutim, u JU Domu starih „Grabovac” Risan, koja je jedina ustanova socijalne i dječje zaštite u Crnoj Gori koja prima ove osobe, preko 50% korisnika/ca predstavljaju osobe sa mentalnim invaliditetom od kojih najmlađe imaju nešto više od 30 godina, te mnogima nije mjesto u ovoj ustanovi.
Poslenice “I MI Boke” izrazile su nadu da će izražena spremnost za unapređenje deinstitucionalizacije ovih osoba, dugotrajno smještenih u JZU Specijalnoj bolnici za psihijatriju „Dobrota” Kotor i JU Domu starih „Grabovac” Risan, uroditi plodom i u praksi. Dogovoreno je da I MI Boke svoje istraživanje, sprovedeno u SBP Dobrota, dopuni podacima o osobama sa mentalnim invaliditetom dugotrajno smještenim u JU Domu starih „Grabovac” Risan.
Sistem zdravstvene zaštite da podrži usluge stanovanja osobama sa mentalnim invaliditetom
Predstavljajući rezultate prikupljanja i analize zvaničnih podataka o (ne)postojećim resursima za deinstitucionalizaciju osoba sa mentalnim invaliditetom, Mima Ivanović, izvršna direktorka NVO I MI Boke, objasnila je da samo jedan od brojnih strateških dokumenata propisuje aktivnosti koje su direktno usmjerene na deinstitucionalizaciju ove grupe, ali da te aktivnosti nisu realizovane zbog nedostatka finansijskih sredstava. To se navodi u izvještajima o sprovođenju Strategije zaštite i unaprjeđenja mentalnog zdravlja u Crnoj Gori za period 2019-2023. godine. Kao jednu od preporuka za unaprjeđenje u ovoj oblasti navela je proširivanje kvalitetne saradnje Opštine Kotor i JU Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, uz neophodnu podršku sistema zdravstvene zaštite na pružanju usluge stanovanje uz podršku za osobe sa mentalnim invaliditetom.
Tokom foruma su predstavljeni glavni nalazi Istraživanja o ne/postojećim resursima, mogućnostima i preprekama za deinstitucionalizaciju osoba sa mentalnim invaliditetom koje su smještene u JZU Specijalnoj bolnici za psihijatriju „Dobrota” Kotor i date preporuke mogućih rješenja za unaprjeđenje ovog procesa.
Potreban Registar osoba s invaliditetom
Govoreći o rezultatima terenskog istraživanja o mogućnostima i preprekama za deinstitucionalizaciju osoba sa mentalnim invaliditetom, psihološkinja dr Julijana Cicović Maslovar je izrazila negodovanje zbog nedostatka odgovornosti Ministarstva zdravlja koje, ni nakon više pisanih i obraćanja I MI Boke putem telefona, nije dalo nikakvu povratnu informaciju za učestvovanje u Istraživanju. Istakla je da su najveći problemi nedostatak međusektorske saradnje i podataka o osobama sa mentalnim invaliditetom, koji bi trebalo da budu riješeni uspostavljanjem Registra o osobama s invaliditetom, ali tek za najmanje osam godina.
Poslenici Opštine Kotor zaduženi za ovu oblast socijane brige voljni su da učestvuju u finansiranju usluga neophodnih za deinstitucionalizaciju ove grupe. Smatraju da aktivnosti predviđene Strategijom deinstitucionalizacije za period 2025-2028. godine mogu značajno doprinijeti rješavanju problema, naročito kroz uspostavljanje i pružanje usluge stanovanja uz podršku i integrisanih usluga, saopštili sui z I MI Boke.
U okviru “Programa malih grantova za organizacije civilnog društva za učešće građana u reformi javne uprave na lokalnom nivou” poslenici “Instituta Alternativa” podržali su projekat „Deinstitucionalizacija osoba sa mentalnim invaliditetom u Kotoru” NVO “I MI Boke”, o čemu je govorila Dragana Jaćimović, koja istražuje javne politike. S tim u vezi, značajan je projekat „Pokretači civilnog društva na Zapadnom Balkanu za reformisanu javnu upravu – WeBER 3.0”, koji finansira Evropska unija, a kofinansiraju Austrijska razvojna agencija i Ministarstvo javne uprave, čiji se učesnici bave sistemskim promjenama neophodnim u javnoj upravi, sa fokusom na lokalni nivo.
/M.D.P./
