Inicijativa mladih s invaliditetom Boke (I MI Boke) izražava negodovanje povodom odluke Opštine Kotor da finansiranje licencirane usluge pomoć u kući za roditelje djece s invaliditetom prenese na JU Dom starih „Grabovac“ Risan, bez prethodne komunikacije s našom organizacijom i bez izmjene važećeg Programa manifestacija kulture i podrške društvenim djelatnostima za 2025. godinu.
“Ovim dokumentom je jasno propisano da se usluga pomoći u kući za roditelje djece s invaliditetom finansira iz budžeta Opštine Kotor preko licenciranog pružaoca, I MI Boke”, saopšteno je iz te inicijative.
Kako dodaju, Pprogram je usvojen od strane Skupštine Opštine Kotor 13. maja ove godine, kao rezultat pregovora I MI Boke sa Sekretarijatom za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor o finansiranju licenciranih usluga personalne asistencije, pomoći u kući za odrasle osobe s invaliditetom (OSI) i pomoći u kući za roditelje djece s invaliditetom, koji su trajali više od godinu i po. Ovaj dokument, za razliku od Programa manifestacija kulture i podrške društvenim djelatnostima za 2024. godinu, ne propisuje finansiranje usluge pomoći u kući za odrasle OSI, iako je I MI Boke insistirala na tome u pregovorima.
“Na osnovu ovog Programa je zaključen Ugovor o međusobnim pravima i obavezama korišćenja sredstava za pružanje usluge pomoći u kući za roditelje djece s invaliditetom između Opštine Kotor i I MI Boke, čije je trajanje određeno na svega dva mjeseca. Zbog toga je I MI Boke početkom septembra tražila njegovo proširenje i na odrasle OSI iz Kotora, kojima je priznato pravo na uslugu pomoći u kući, ali je tek početkom oktobra dobila odgovor Sekretarijata za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor da ne želi ni izmjene ni produženje predmetnog Ugovora, već da će saradnju na finansiranju licencirane usluge pomoći u kući za roditelje djece s invaliditetom nastaviti sa JU Domom starih „Grabovac“ Risan”, navode u reagovanju.
Iako je u medijima još od avgusta objavljivano da će JU Dom starih „Grabovac“ Risan tokom oktobra dobiti Licencu za pružanje ove usluge, Opština Kotor nije blagovremeno obavijestila I MI Boke o toj namjeri. I MI Boke je u međuvremenu odbijala dio zahtjeva centara za socijalni rad i korisnika/ca iz drugih opština kako bi ispunila dogovorene obaveze u pregovorima sa Sekretarijatom za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor. Odluka o prenosu finansiranja na drugu instituciju, donijeta bez konsultacija i informisanja, nije u skladu sa načelom savjesnosti i poštenja.
“I MI Boke posebno ističe zabrinutost zbog institucionalizacije usluge koja je, po svojoj prirodi i svrsi, dio procesa deinstitucionalizacije i razvoja usluga podrške za život u zajednici. Prenos finansiranja na ustanovu poput Doma starih predstavlja korak unazad u odnosu na standarde koji podrazumijevaju da se usluge za djecu i odrasle s invaliditetom pružaju u zajednici, kroz fleksibilne i personalizovane oblike podrške, a ne u okviru institucionalnih sistema. Ovo naročito imajući u vidu da je JU Dom starih „Grabovac” Risan ustanova socijalne i dječje zaštite koja nema nikakvog iskustva u radu sa djecom s invaliditetom”, kazali su iz I MI Boke.
Ovakav pristup ne doprinosi razvoju održivog sistema usluga podrške za život u zajednici, već dovodi u pitanje osnovne principe sistema socijalne i dječje zaštite, koji su propisani članom 7 Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, među kojima ističemo: partnerstvo i udruživanje različitih nosilaca djelatnosti i programa, posebno na lokalnom nivou u cilju dostupnosti usluga u najmanje restriktivnom okruženju i prevencije institucionalizacije; pluralizam usluga i pružalaca usluga koje obavljaju i organizacije civilnog društva i druga pravna i fizička lica; aktivno učestvovanje korisnika u kreiranju, izboru i korišćenju prava; uvažavanje najboljeg interesa korisnika u ostvarivanju prava; prevencija institucionalizacije i dostupnosti usluga u najmanje restriktivnom okruženju.
“Shodno inputima od strane Sekretarijata za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor, u 2026. godini se preko I MI Boke planira jedino finansiranje licencirane usluge personalne asistencije za OSI iz Kotora, dok će finansiranje usluge pomoći u kući za odrasle OSI opet izostati. S obzirom da je u toku izrada novog Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti, u čemu učestvuje I MI Boke kroz rad Radne grupe Ministarstva socijalnog staranja, brige o porodici i demografije za izradu Nacrta ovog dokumenta, očekujemo da će se Zakonom onemogućiti odlučivanje lokalnih samouprava o finansiranju usluga podrške za život u zajednici za OSI i njihovih pružalaca po njihovom nahođenju”, ističu u reagovanju.
I MI Boke ostaje otvorena za saradnju i dijalog s Opštinom Kotor, uz očekivanje da će se odluke o finansiranju usluga od javnog interesa ubuduće donositi transparentno, u skladu sa zakonskim propisima i principima partnerstva između lokalne samouprave i organizacija civilnog društva.
“U tom smislu ćemo do kraja oktobra poslati kalkulacije troškova pružanja licenciranih usluga personalne asistencije i pomoći u kući za odrasle OSI iz Kotora u 2026. godini Sekretarijatu za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor”, zaključuju u saopštenju.
