Iz štampe je izašla publikacija Tradicionalni drveni prozori u Boki Kotorskoj i njihova restauracija koja je nastala nastala iz projekta Tradicionalni materijali i tehnike gradnje u Boki Kotorskoj – unapređenje znanja i vještina restauracije drvenih prozora i primjene krečnog maltera koji je nevladina organizacija EXPEDITIO realizovala u periodu 2014–2016.
Ovaj projekat, koji je finansirala Headley Trust Fondacija iz Velike Britanije, imao je za cilj povećanje znanja i svijesti o korišćenju tradicionalnih materijala i tehnika gradnje prilikom restauracije građevina, u skladu sa savremenim izazovima.
Upotreba tradicionalnih zanata, tehnika i materijala je jedan od najvažnijih elemenata u procesu restauracije i održavanja graditeljskog nasljeđa. Kontinuitet upotrebe tradicionalnih tehnika i zanata u okviru graditeljskog nasljeđa je fundamentalan za njegov izražaj, i od suštinskog je značaja za popravku i obnovu objekata graditeljskog nasljeđa.
Zanati su dio nematerijalnog nasljeđa kao oblik znanja i učenja i kao ekonomski proces. Ipak, u regionu Jugoistočne Evrope, uključujući i Crnu Goru, korišćenju tradicionalnih zanata, tehnika i materijala u procesu restauracije graditeljskog nasljeđa ne daje se dovoljan značaj.
Tradicionalni zanati se suočavaju s opasnošću od izumiranja, zamjenjuju se novim tehnikama koje su često nekompatibilne sa tradicionalnim. Ovi problemi su posebno izraženi posljednjih godina, kada je intenzivirana gradnja i neadekvatna restauracija, naročito na crnogorskom primorju.
Sve ovo se događa zato što zanatlije, arhitekte i vlasnici kuća ne posjeduju adekvatno znanje o primjeni tradicionalnih materijala i tehnika, kao i zbog nedostatka dobrih primjera. Nedostaju takođe i pristupačne informacije o tradicionalnim tehnikama, zanatima i materijalima.
Postojeća literatura o ovoj temi u zemljama Jugoistočne Evrope, uključujući i Crnu Goru, nedovoljna je i rijetka. Knjige, dokumenta i ostala literatura koja se može naći je često pretjerano teorijska, bazirana ili na vrlo uopštenom, širokom (teorijskom) pristupu ili tretira samo određene teme i ne može se koristiti za praktičan rad. Problem predstavlja i to što je postojeća literatura uglavnom na stranim jezicima.
Kroz projekat Tradicionalni materijali i tehnike gradnje u Boki Kotorskoj planirano je da se nastave napori u vezi sa podsticanjem i promovisanjem upotrebe tradicionalnih tehnika i materijala u procesu restauracije, koji već postoje na prostoru Jugoistočne Evrope, saopštili su iz NVO Expeditio.
