Komisija za raspodjelu sredstava za izdavačku djelatnost Opštine Herceg-Novi jednoglasno je odlučila da se budžetska sredstva za izdavačku djelatnost u 2017. godini dodijele Marini Stanišić za ”Rječnik romanizama u Crnoj Gori, sjevero-zapadni dio Boke Kotorske – hercegnovski region” i Petru Palavršiću za fotomonografiju „Kapetani i jedrenjaci Herceg Novog“, obavještavaju iz Sekretarijata za kulturu i obrazovanje.
Komisija koju je imenovao predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić odlučivala je u okviru svojih nadležnosti o radovim pristiglim na Konkurs za raspodjelu sredstava budžeta Opštine Herceg Novi opredjeljenih za izdavačku djelatnost u 2017. godini, koji je raspisan 30.novembra 2016. godine. Odluku je donijela novoimenovana Komisija jer se prethodna nije sastala, niti je bila imenovana u skladu sa Odlukom o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava za izdavačku djelatnost, u smislu da je umjesto pet imala tri člana.
Poslije detaljne analize pristiglih radova, Komisija u sastavu: Voislav Bulatović (predsjednik), Vladimir Roganović, Vitka Vujnović, Vuk Vuković i Ksenija Matović, jednoglasno je odlučila da sredstva budu dodijeljena Stanišić i Palavršiću.
Komisija se prilikom donošenja ovakve preporuke pridržavala Odluke i upotpunila je ličnim precepcijama i ocjenama pristiglog materijala. Kako su naveli u obrazloženju, ”Rječnik romanizama u Crnoj Gori, sjevero-zapadni dio Boke Kotorske – hercegnovski region” i „Kapetani i jedrenjaci Herceg Novog“ su radovi od izuzetnog značaja za Opštinu i treba ih maksimalno podržati.
”Oba djela oslikavaju predan rad, vanredan trud i stručnost prilikom obrade tema, koje iako „tkaju “ lokalnu priču, apsolutno predstavljaju dio šireg, kako istorijskog tako i lingvističkog miljea”, stav je Komisije.
Iz obrazloženja: ”Rječnik romanizama” – čuvar novskog govora, ”Kapetani i jedrenjaci Herceg Novog” – enciklopedija pomorstva
„Rječnik romanizama“ i namjera autorke da sačuva novski govor u njegovom izvornom značenju i da mu pomogne da opstane u dugom trajanju zaslužuju najveću pažnju. Realizacijom ovog ambicioznog projekta taj specifični, čarobni i magnetični govor će ne samo sačuvati nego i približiti generacijama mladih koji ga sve manje koriste. Pored kulture pamćenja, ovo istraživanje pridružuje se temeljnim vrijednostima bez kojih je nezamisliv identitet hercegnovskog ambijenta i primorske regije.
„Rječnik romanizama“ predstavlja kompleksan katalog romanizama (uz adekvatnu akcentuaciju, etimologiju i upotrebne karakteristike) na kojima počiva tzv. novski, novljanski ili bokeški govor.
Autorka ovim rukopisom vješto bilježi običaje, navike i životne stilove hercegnovskog stanovništva, čemu jezik i govor nesporno pripadaju. Na taj način, zapisi Marine Stanišić imaju dodatnu etnografsku vrijednost koja direktno doprinosi očuvanju tradicije i kulturne baštine, očuvanju lokalnog duha i jezičkog nasljeđa, kao i lingvističkog kulturnog ambijenta.
Knjiga ,,Kapetani i jedrenjaci Herceg Novog” autora Petra Palavršića izuzetno je vrijedno svjedočanstvo o pomorstvu današnje Opštine Herceg Novi. Autor donosi do sada najdetaljniji popis svih novskih brodova, podatke o njihovim imenima, vlasnicima, putovanjima. Knjiga predstavlja i svojevrsni etnološki portret nekadašnjih stanovnika novske opštine.
Palavršić je adekvatno mjesto u knjizi dao i ovdašnjim pomorskim školama, kolonijama Novljana koji su se, vođeni zaradom i poslom, naseljavali i uspješno djelovali u inostranstvu poput najjačeg bokeljskog brodovlasnika tog doba, Spiridona Gopčevića, ali i onima koji su poput Marka Vojnovića ili Petra Želalića po svojim podvizima ostali zabilježeni u istoriji ratovanja na moru, ili su, kao što je to bio Luštičanin Petar Zambelić, bili čuveni, afirmisani istraživači jos nedovoljno ispitanih dalekih mora i obala.
Dakle, knjiga nije samo svojevrsna enciklopedija pomorstva ovog kraja, ona je i specifična etnografska bilježnica, te u velikoj mjeri neophodna baza podataka budućih istraživača. U tom smislu je procijenjen izuzetno značajnim izdanjem ne samo za revalorizaciju položaja Herceg Novog u pomorskoj istoriji Crne Gore, već i kao vrijedan pokušaj u razotkrivanju ličnog doprinosa pomoraca u kreiranju kulturnog miljea tokom nekoliko vjekova ekspanzije pomorstva Herceg Novog.
