Zgrada (paviljon) hercegnovske Gradske muzike na Karači, vijek od izgradnje, nakon prve faze sanacije, zablistala je novim sjajem.
Gradnja osmougaonog paviljona, svedene arhitekture, započeta je u vrijeme austrougarske vladavine Bokom, a završena 1919 godine u novoj državi- Kraljevini SHS.
Objekat je podignut na ostacima turske tvrđave Trnovac, koja je u vrijeme Mletačke uprave ovim krajevima preimenovana u Svetog Jeronima. Tvrđava je oštećena u zemljotresima 1568. i 1667. i klizištu iz 1701. godine i zbog toga je napuštena jer mletačkoj upravi nije bila značajna u strukturi odbrane grada.
“Tada je i hercegnovski Stari grad doživio „amputaciju“ svog istočnog krila , a tvrđava ostala prepuštena zubu vremena. Austrougarska je pred kraj njihove uprave shvatila da tvrđava predstavlja veliki problem zbog čega je trećina visine objekta srušena i poravnata. Tada se djelimičnno pristupilo sanaciji pukotina i izgradnji jednog paviljona laganije konstrukcije u koju se 1919. godine “uselila” Gradska muzika”, navodi arhitekta Srđan Marlović kome je povjeren projekat sanacije objekta.
On je objasnio da je Uprava za zaštitu kulturnih dobara (područna jedinica Kotor) koja je izdala konzervatorske uslove, naložila hitnu intervencije jer su procijenili da je fasada sklona padu.
“Utvrđeno je da su sve velike pukotine na fasadi i koje su dosezale visinu i do metar ipo , a širinu od 10 do 15 cm, nastale zbog izuzetno krupnog korjena jedne biljke koji je decenijama prisutan u suterenskoj zoni. Na to se nije obraćala pažnja , jer se donji prostor ulavnom koristio kao magacinski prostor za ostavljanje rekvizita Gradske muzike”, objašnjava Marlović.
“Fasada je stabilizovana, izvršena je njena potpuna rekonstrukcija ,nakon što je sondažno istražen izvorni kolorit , koji je sada vraćen na objektu. Prilikom obnove fasade urađena je i nova stolarija . Između ostalog , glavna vrata koja su tu postavljena 1973 godine su , nakon što smo uz veliki trud došli do podataka o njihovom izvornom izgledu, zamijenjena I na našu sreću, izrađena izuzetno kvalitetno”, ističe Marlović .
U prvoj fazi sanacije objekta obnovljen je I dio vodovodne i elektro instalacije, urađena hidroizolacija, popravak dijela krova, postavljen sanitarni čvor I nove podne ploče. Tokom radova, izvođači su naišli na stare zidine tvrđave te je jedan dio poda ostavljen u staklu kako bi bio vidljiv posjetiocima.
U sklopu sanacije paviljona Gradske muzike uređeno je dvorište koje je zbog visoke žičane ograde postavljene 90 tih godina prošlog vijeka bilo zaklonjeno od pogleda.
“Isprojektovana je nova ograda koja omogućava zaštitu , ali i otvara pogled na ulaz u Zaliv I prema Lovćenu. Dobićemo ambijent na tvrđavi koji će se moći koristiti ne samo za potrebe Gradske muzike, već i za mnoge kulturne programe za oko 50 tak gledalaca”, navodi Marlović i pojašnjava da će biti urađena i adekvatna rasvjeta.
Uskoro bi trebalo da uslijedi druga faza sanacije, koja podrazumijeva “stabilizaciju “same tvrđave, a time i paviljona Gradske muzike. Pukotina na bastionu Svetog Jeronima konstatovana je još 1912. godine,ali nije nikada sanirana, čak ni poslije zemljotresa 1979. godine. Prije nekoliko dana snimljeno je postojeće stanje tvrđave I njena napuknuća. U pripremi je dokumentacija za te radove . “Ideja je da se taj čitav prostor prezentuje tako da se stekne svijest o boravku na tvrđavi, što sada nije slučaj”, poručio je Marlović.
Povezivala ih je ljubav prema muzici i gradu
Hercegnovska Gradska muzika osnovana je 1886. godine u vrijeme kada je Boka bila pod Austro Ugarskom vladavinom. Uvijek je bila višenacionalna, a djake, šegrte, službenike i zanatlije povezivla je nekada, kao i sada, ljubav prema muzici.
Za više od vijeka postojanja u njoj je sviralo preko 300 muzičara , a na nastupima su svirali kao pravi profesionalci o čemu svjedoče brojne nagrade i priznanja. Medju najstarijim priznanjima je i ono osvojeno za prvo mjesto na takmičenju u Ljubljani 1922. godine kada su izmedju 28 orkestara iz više zemalja . Hercegnovljani proglašeni najboljim. Laureati su i najvećeg priznanja grada – Oktobarske nagrade Herceg Novog koju su dobili 1968 godine i Ordena zasluga za narod sa srebrnim zracima.
Novljani su proputovali cijelu bivšu Jugoslaviju, a nastupali su i u Beču, Kopenhagenu Segedinu, Budimpešti, Bukureštu i drugim gradovima uvijek dostojno reprezentujući svoj grad, Boku, Crnu Goru i do prije tri decenije i onu veliku Jugoslaviju .
Uz Gradsku muziku su bili uspješni nastavnici i dirigenti: Ivan Bagatela, Anton Martineti, Ivan Đanko Ciber, Abid Kusturica, Julio Marić, Boris Kraljević, Svetislav Miki Vasić, ali i danas poznati na muzičkoj sceni regiona Dragoljub Đuričić, Toni Pušić – Rambo Amadeus, Vlado Georgiev…
U proteklom periodu i dame su stale na čelo gradske muzike: prvo Ivana Petković pa Valentina Kulinović.
Ipak najviše nastupa i ljubavi utkali su u svoj grad, učestvujući u svim njegovim feštama, proslavama i manifestacijama.
/S.Kosić/
