Konferencija za štampu Centra za kulturu Tivat povodom uklanjanja male scene iz atriujuma srednjevjekovnog ljetnjikovca Buća-Luković
Uklanjanje male scene „Atriujum“ je velika opstrukcija razvoju kulture grada, turističke ponude Tivta i rušenje jedne internacionalne institucije koja se gradila godinama u jednom malom mjestu kraj mora koje se uspjelo uz rad i rud razviti do ovako velikih visina da smo prepoznati gdje god se nađemo u bilo kojoj kulturnoj sredini Evrope a možda i dalje.
Ocijena je to direktorice Centra za kulturu Tivat (CZK) Dijane Sindik na danas održanoj pres konferenciji u toj JU, posvećenoj problemu koji već danima okupira tivatsku, ali i širu javnost – uklanjanju male otvorene scvene CZK iz atrijuma srednjevjekovnog ljetnjikovca Buća-Luković u tom gradu. Ljetnjikovcem gazduje druga lokalna JU – Muzej i galerija (MIG) a koja je počela sa konzervatorsko-restauratorskim radovima u tom kompleksu čiji najstariji djelovi datiraju iz 14.vijeka. Zbog toga je MIG, pozivajući se na „Elaborat o revalorizacji nepokretnog kulturnog dobra-kompleksa ljetnjikovca Buća-Luković iz 2013.” krajem prošle godine od CZK zatražila da ova JU ukloni svoju scenu koja je u atrujumu postavljena 1999. kada je CZK bio jedinstvena ustanova koja je gazdovala ovim kompleksom.
Iz MIG-a kojeg je u ovim nastojanjima podržao i osnivač ove ustanove – Opština Tivat, su CZK-.u 19.decembra uputili dopis da je uklanjanje scene neophodno “u cilju očuvanja kulturno-istorijskih vrijednosti zaštićenog nepokretnog kulturnog dobra Buća-Luković, planirane sanacije kapele Svetog Mihovila, kultivisanja atrijuma autohtonim zasadima i planiranja postavke u dijelu atrijuma.” Budćči da CZK u ostavljenom roku od 7 dana nije sam uklonio scenu, to su 4. januara uradili radnici firme koja u komplesku Buća-.Luković obavlja restauratorsko-konzervatirske radove na njegovoj kuli koja ima status zaštićenog kulturnog dobra od nacionalnog značaja II kategorije. Od tada do danas traje pravi rat saopštenjima, protestima i aktivnostima politilčkih stranaka koje “simpatišu” jednu ili drugu stranu u sukobu,a CZK na društvebim mrežama i u javnosti vodi kampanju pod nazivom “Buća naša kuća” čiji je cilj da vrati izmještenu malu scenu u atrijum ljetnkjikovca što je odlukom Opštine, povjeren MIG-u sa namjerom da Buća-Luković bude gradski muzej, galerija i lapidariujum.
Na danas održanom presu nastojanjima CZK pružio je podršku i glumac Momčilo Otašević koji igra u više predstava u produkcije te kuće, a koje se izvode upravo na toj sceni.
“Ovo je bilo jedno od top tri otvorene scene u regionu i njeno uklanjanje je bukvalno grijeh. Nadam se da će se uspstaviti dijalog koji je na žalost, do sada potpuno izostao između aktera ove priče i da će se scena vratiti u taj prostor jer je upravio prostor najvažnija karakteristika ambijentalnog pozorišta koje se proteklih godina posebno dobro etabliralo i gajilo u CZK Tivat.”- istakao je Otašević.
Producent u CZK Dragan Laković podsjetio je na genezu pozorišne produkcije u toj kući koja traje već 22 godine i Festivala mediteranskog teatra “Purgatorje” podvlačeći značaj scene “Atrijum” za obje te dimezije rada CZK. Naglasio je da je na ovoj sceni postavljeno čak 10 predstava za odrasle i djecu iz produkcije CZK među kojima su i neki izuzetno popularni i nagrađivani komadi poput predstava “Filomena Marturano” i “Hasanaginica” za koje se uvijek traži karta više iako su one na repertoaru već deset godina. Laković je pročitao poruke podrške CZK-u i njegovim nastojanjima da vrate scenu “Atrijum” a koje su uputili poznata glumica Jelisaveta Seka Sabljić i reditelj Jagoš Marković, a emitovana je i video potruka podrške koju je uputila glumica Anita Mančić.
Da u svojim nastojanjima imaju podršku svih kolega iz drugih pozorišta regiona koja su gostovala u Tivtu i brojnih glumaca i reditelja koji su radili na sceni “Atrijum” podvukla je i direktorica CZK Dijana Sindik koja je kazala da je “upitno ima li kompleksu Buća-Luković uopšte validan status zaštićenog kulturnog dobra” i naglasila da “preporuke koje su u Elaboratu iz 2013. date za uklanjanje scene su upravo to – preporuke, a ne moranje”. Iznijela je niz primjedbi na rad rukovodilaca MIG-a i način na koji se prethodnih godina održavala kula ljetnjikovca i ukazala da “nismo našli potvrdu da je Elabotrat iz 2013. prošao procedure u Skupštini optine Tivat, a i da jeste, od njegovog donošenje je prošlo 10 giodina i morao bi se aktuelizovati”, te da za to treba angažovati “nezavisnog konzervatora”.
Sinidk, ali i njen prethodnik na toj funkciji, penzionisani direktor CZK Neven Staničić su veći dio svog izlaganja posvetili tekstu koji su objavile “Vijesti” o problemu sa izmještanjem scene i podjelama u javnosti koje je to izazvalo, ocjenjujući ga kao “neobjektovan”, “spinovanje”, “materijalne greške” i “pisanje kako je neko naredio da se kaže”.
Na konkretna pitanja novinara “Vijesti” međutim, priznali su da je scena “Atrijum” 1999. postavljena bez traženih, ni dobijenih konzervatorskih uslove, bez formalne saglasnosti Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore i bez dozvole Opštine Tivat da se scena postavi kao zvanično, privremeni objekat. Sindik je potvrdila i da njeno imenovanje za drugi v.d. mandat na metu direktorice CZK nikada nije prošlo zakonom protrebno dobijanje saglasnosti od SO Tivat ili Odbora povjerenika koji je mijenjao jedno vrijeme raspušteni lokalni parlament.
Staničić nije dao suvislo objašnjenje zašto već pet godina nije ispoštovana odluka SO Tivat iz 2019. koja je kompleks Buća-Luković povjerila na gazdovanje i upravljanje MIG-u, ali je i obavezala tu i JU CZK da postignu i potpišu sporazum o poslovno-tehničkoj saradnji kojim bi definisao način korišenja male scene i ona upodobila zahtjevima konzervatora.
On je potvrdio da su na kuli iz 14.vijeka CZK svojevremeno vršio intervencije bušeći kamen da bi na njoj zakačili reflektore i drugu opremu za rad scene “Atriujum”, ali je negirao da je na tom zaštićenom kulturnom dobru bilo ikakvih pregrađivanja. Naglasio je da je CZK dok je bio jedinstvena ustanova koja se bavila i muzejskom djelatnošću i tom aspektu poklanjao veliku pažnju o čemu svjedoče brojne relevnatne muzejske izložbe i negirao da je scena “Atriujum” svojim funkcionisanjem ograničavala u radu muzej ili posjetiocima činila nedostuponim njegove kolekcije.
“Jednostavno smo 1999. iskoristili ovaj jedinstveni ambijent, napravili scenu koja je u međuvremenu stekla kultni status i sa nekim od naših predstava, postala prepoznatljiv brend Tivta i Crne Gore. Niko nas ništa tada nije pitao niti se ko bunio što postavljamo scenu u atrijumu koji nije dio zaštićenog kulturnog dobra, niti smo mi osjetili potrebu da nekoga nešto o tome pitamo jer je CZK tada gazdovao ovim kompleksom. Prolaz do zapadnog krila muzeja ili zbirke koja je svojevremenio bila ju kuli, posjetiocima zbog predstava na sceni “Atrijum” možda nije bio moguć maksimalno 5-6 dana godišnje, a to je zanemarljivo jer se muzejske izložbe ne rade da traju po nekoliko dana, već najmanje šest mjeseci.”- kazao je Staničić ukazujući da se kulturni spomenici i stare ambijentalne cjeline vrlo efektno koriste za kulturna zbivanja svuda u svijetu a da je naprimjer, festival “Grad teatar” u Budvi značajno izgubio na kvalitetu od kada mu je postala nedostupna scena na budvanskoj Citadeli.
I on i Sindik su negorali da protesti povodom uklanjanja scene imaju politički karakter iako je dramski pisac Stevan Koprivica koji je bio govornik na prvom protest u organizaciji CZK 6.januara tada održao jasno politički obojen govor označujući gradske čelnike Tivta kao “jajare” i konstatujući da je “ovo agresija na nešto što se zove kulturni identitet Tivta, Boke i Crne Gore“ i „dio jednog šireg plana uništavanja svega onoga kulturološki vrijednog, jednog velikog zamaha kulturološkog koji se dešavao i u Tivtu i Boki, a što se poklopilo sa dolaskom nekih „novih“ ljudi koji nisu ponikli iz ovog kulturnog miljea, niti imaju ni načina ni snage da ga podrže .”
Sindik i Staničić su se danas distancirali od Koprivičinog istupa nazivajući ga njegovim ličnim viđenjem situacije. Drektorica CZK je naglasila da se sve protestne aktivnosti u vezi sa scenom “Atrijum” “tiču isključivo kulture i politika sa njima nema veze”.
“Dokaz za to je i činjenica da se, iako se vladajuća politička partija u Tivtu (Narod Pobjeđuje – prim.aut.) oglasila saopštenjem koje su, što bi se reklo bljuvotine što su nas malo šokirale na što su oni spremni da utroše vrijeme pišući takve tekstove, mi jednostavno nećemo skloniti sa našeg puta niti odgovarati na poruke i prozivke bilo koje partije. Ovo je nešto što se isključivo tiče kulture, kultuerne politike ovog grada i direktog dijaloga CZK, MIG i Opštine kao našeg osnivača.”- zaključlila je Sindik dok je Staničić izrazio nadu da će se rješenje naći nakon što je “gradonačelnik Željko Komnenović u posljednjem nastupu, glasom razuma pozvao na kompromis”.
