Herceg Novi, mart 2021 – Palata Burovina u centru Herceg Novog nakon više od decenije propadanja trebalo bi da ponovo bude privedena namjeni. Prvi čovjek grada Stevan Katić smatra da bi Burovina koja je nekada bila Muzička škola, trebalo da bude ustupljena Opštini kako bi se tamo obezbijedio prostor za kulturne institucije.
Građevina koja se nalazi na sjeverozapadnom kraju Herceg Novog, uz samostan Sv. Antuna, izgrađena je u 17 vijeku u vrijeme kada je ovaj dio Boke bio pod turskom vlašću. Pripadala je dizdaru Mahmutu Bašiću. U prizemlju još se sačuvala presvođena tamnica u koju je Mahmut Bašić zatvarao roblje.
Nakon dva vijeka turske vladavine, grad su od Turaka preoteli Mlečani. Prilikom opsade Herceg Novog hrabrošću se istakao Peraštanin Ivan Burović kome je u znak priznanja Mletačka republika poklonila kuću turskog dizdara sa imanjem koje se prostiralo od zapadnih granica ove zgrade, do nekadašnjeg hotela Rudnik, do mora i današnje Njegoševe ulice. Zgrada koja još odoljeva zubu bremena bila je dio većeg kompleksa čija je centralna palata srušena nakon zemljotresa 1979. godine. Porodica novskih Burovića je do kraja vladavine Mletačke republike, davala guvernere-upravitelje grada.
Kuću je Burović krajem 17 vijeka preuredio u palatu, a u 18 vijeku, kada su u Perastu Zmajevići ostali bez muških potomaka, sa kojima su Burovići bili u rodbinskim vezama (jedna od tri kćerke Matije Zmajevića, čuvenog pomorca i ruskog admirala, bila je udata za konta Burovića), u ovu palatu je bila prenesena biblioteka Andrije Zmajevića, nadbiskupa barskog i primase srpskog.
“Bilioteka, po nekima najveća u Dalmaciji,sa knjigama iz teologije, literature i istorije,izgorela je, nažalost, sa palatom1806. godine prilikom borba Rusa, Crnogoraca i Bokelja sa Francuzima. Po podacima iz župskog arhiva u Herceg Novom ruski vojnici su zapalili Burovinu možda zato da se tu ne bi stacionirali Francuzi,koji su pod vođstvom Marmonta pokušali da zauzmu Herceg Novi, tada u ruskim rukama” , navodi se u publikaciji “Palate Boke Kotorske”.
Kotorski biskup Frano-Učelini Tice je 1910. godine zgradu preuredio za potrebe Zavoda za vaspitanje djevojaka. Poslije Drugog svjetskog rata u njoj je radio dječiji vrtić, a potom Muzička škola. Kada je škola preseljena u obnovljenu zgradu u Starom gradu, u njoj je radilo Hercegnovsko pozorište. Kako je zgrada pripala Ministarstvu prosvete, oni su 2011. iz zgrade iselili Hercegnovsko pozorište koje je od tada beskućnik.
Preteklu deceniju nastavljeno je propadanje objekta. Ipak, smatra arh. konzervator Srđan Marlović, objekat je solidno građen o čemu svjedoči i podatak da je miniran tri puta i da je ostao u relativno dobrom stanju i nakon zemljotresa 1979 godine. Marlović ističe da bi prilikom budućih radova na objektu trebalo konsultovali i konzervatorsku struku.
/S.Kosić/
