Jedinstveni sir srednjevjekovnog manastira Duži, smještenog nedaleko od Trebinja prema Dubrovniku, proizvodi se na isti, tradicionalan način već punih 60 godina i u ovome kraju slovi za najbolji, tako da se svakodnevno proizvede osam do deset komada od oko 800 grama i sve se proda.
“Nema posebne recepture u pravljenju ovog sira i jedina tajna je u ljubavi, ali sir jeste specifičan i jako ukusan. To je zato što je ovo blagodatno mjesto, zaliveno mučeničkom krvlju ruskih monaha koji su ovdje stradali 1942, znojem ovdašnjih ljudi i molitvenim suzama njihove vjere”, kaže sestra Neda iz ovog manastira.
Cio kraj se inače nalazi pod direktnim udarima mediteranskih vjetrova, pa je sušeni sir izuzetnog mirisa, bogat je različitim travama, endemskom biljkom zanovet koja i životinjskom mesu daje specifičan ukus, te različitim drvećem, pa je, kao takav, i sir, koji prave dvije žene angažovane u manastiru, vrlo specifičan.
Sve proizvedene količine lako se prodaju kao svježi, sušeni ili sir u ulju, a, prema riječima sestre Nede, prodaje se na trebinjskoj pijaci, u manastiru Tvrdoš, gdje ga vakuumiraju i prodaju u njihovoj prodavnici, ili jednostavno u samom manastiru, gdje dolazi veliki broj gostiju. Oni obavezno kupuju sir, koji redovno putuje na trpeze u Dubrovniku, ali i Beogradu, Banjaluci, Podgorici i Sarajevu.
“Dubrovčani nam dolaze redovno po sir, i kod nas i kod okolnih domaćina, jer u ovom blagodetnom kraju, sa malo zemlje i tri-četiri krave, ljudi mogu biti zaista pravi domaćini”, kaže sestra Neda, koja sa velikom ljubavlju govori o hercegovačkoj zemlji i ovom manastiru, kao i o blaženopočivšoj mati Teodori, igumaniji manastira, koja je pedesetih godina prošlog vijeka, nakon ratnog pogroma monaha, ovdje fomirala sestrinstvo i od tada je ovo ženski manastir.
Manastir Duži, koji datira iz srednjeg vijeka, a od 1695. godine se zna da je “živi manastir”, poznat je i po tome što su svi hercegovački ustanci krenuli odavde. Poznat je i kao srednjevjekovni kulturni centar, centar pismenosti, ali ima i iscjeliteljske moći, u koje i danas ljudi vjeruju i dolaze u Duži zbog iscjeljenja.
Cjelokupna manastirska crkva oslikana je freskotehnikom, onako kako su rađeni Gračanica, Studenica i drugi stari manastiri, a Duži su poznate i po starim relikvijama koje u različitim poharama nisu uništene ili pokradene, među kojim je i jedan stari svijećnjak kovan u Veneciji 1777, zatim po carskim dverima koje je svojevremeno ručno radio iguman ostroški Georgije Mitrofanović, ali je poznat i po tome što je cjelokupna crkva prekrivena ćilimima koje manastiru daruju vjernici.
