U slavu i čast precima, učesnicima u ratovima za oslobođenje otadžbine 1912 -1918. godine, sinoć je u Bijeloj upriličeno veče sjećanja i zahvalnosti u porti hrama Polaganja rize Presevete Bogorodice.
Održana je i svečana Akademija, nakon koje je otkrivena spomen česma u čast Bijeljana koji su učestvovali u probijanju Solunskog fronta prije 100 godina.
Svečanoj Akademiji “Otadžbina im je bila u srcu, i vjera i nada” prisustvovali su predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić i potpredsjednici Miloš Konjević i Danijela Đurović, Nj.E. ambasador Bosne i Hercegovine Vinko Radovanović, konzul Srbije u Crnoj Gori Zoran Dojčinović, kao i predstavnici opština Kotor i Trebinje.
-Veliki broj ratnih dobrovoljaca sa ovih prostora predstavljaju primjer patriotizma i solidarnosti vrijedan divljenja. Ova spomen česma i večerašnji program podsjećaju nas da su Bokelji, iako po prirodi tolerantan narod, uvijek bili među prvima u odbrani svog imena i porodice, u borbi za slobodu i na braniku otadžbine. Naša je dužnost da njihova hrabrost nikada ne bude zaboravljena, da se ugledamo na patriotska djela i njima poučeni nastojimo da u današnjim vremenima očuvamo slobodu, čast i dostojanstvo, kao neprocjenjive vrijednosti svakog čovjeka, kazao je Katić prilikom obraćanja prisutnima, uz zahvalnost Mjesnoj zajednici i Crkvenoj opštini Bijela na odlično organizovanom događaju.
On je podsjetio da se do sada iz istražene arhivske građe i literature može utvrditi da je u periodu od 1912. do 1918. godine Bokokotorski srez dao 773 dobrovoljca. U tom periodu hercegnovska opština, koja je imala oko 9 hiljada stanovnika, dala je 103 dobrovoljca. O hrabrosti ljudi sa ovog prostora govori jačina doborovoljačkog pokreta, kao i podatak da je Mirko Komnenović jedna od ličnosti koje su ovom pokretu dale poseban doprinos.
Prisutnima se obratio i akademik Zoran Lakić, istakavši da se u pričama o Solunskom frontu neopravdano zaboravljaju brojni Bokelji, kojih je bilo više hiljada. O tim dobrovoljcima se nije imalo odakle učiti, kazao je Lakić.
Spomen česmu otkrio je Ilija Vodovar, sin Vasa – mještanina koji je učestvovao u probijanju Solunskog fronta, a koji se iz rata vratio ranjen.
-Možemo biti ponosni na naše očeve i đedove, što su bili tamo gdje je trebalo braniti svoju domovinu, vjeru i crkvu, svoje ime i ime svog naroda. Naši borci koji su ostali u tuđini, na vječnoj straži, neka im je slava i hvala, i laka zemlja u tuđoj zemlji, kazao je Vodovar.
Prisutnima se obratio i jedan od autora projekta česme arhitekta Slobodan Popović. On i ćerka Anđela Popović donirali su projekat mještanima Bijele, zbog čega su ovom prilikom odlikovani gramatom Mitropolije crnogorsko primorske. Ikonu, koja se nalazi u sklopu spomenika, donirao je mještanin Zoran Šabanović.
-Spomen česma na određeni način simbolizuje i živote tih ljudi, od česme iz koje izlazi voda kao simbol života i rađanja, do Bogorodice sa malim Isusom, koja na svoj način govori o vječnosti tog istog života. I zaista, ti ljudi čija su imena uklesana u spomen ploču, dobili su pravo koje im pripada – pravo na vječnost, kazao je Popović.
Program su upotpunili trubači iz Guče, etno pojac Danica Crnogorčević i hor “Roždestvo”, a prisutni su mogli pogledati i i izložbu fotografija “Iz Velikog rata”, ratnog fotografa Rista Šukovića, počivšeg paroha Bjelskih Kruševica.
