Kako je danas subota, pazarni dan, iskoristićemo priliku da se prisjetimo značaja kotorskog markata ali i inicijative naših sugrađana da se isti stavi pod zaštitu kulturnog dobra.
Kotorani Ilija Mlinarević i Dolores Fabian podnijeli su Upravi za zaštitu kulturnih dobara Inicijativu za uspostavljanje zaštite kulturnog dobra – kotorska pijaca “Markat”.
Inicijativa je podnešena prije pet mjeseci a iako zvaničnog odgovora još uvijek nema podnosioci vjeruju da će on uskoro stići i biti pozitivan.
“Napravili smo detaljan projekat i predali ga Upravi za zaštitu kulturnih dobara, 17. marta ove godine, međutim odgovor još nismo dobili. Računamo da je zbog sveopšte situacije to ostalo po strani i da ćemo uskoro dobiti pozitivan odgovor“, kazala je Dolores Fabian.
Kotorska pjaca iliti “markat” je smješten na katastarskoj parceli Opštine Kotor i obuhvata površinu od oko 900 metara kvadratnih. Pijacom upravlja preduzeće DOO “Komunalno Kotor” shodno Odluci o pijacama. Inicijativu su, pored Komunalnog preduzeća, podržali: Pomorski muzej Crne Gore Kotor, OJU “Muzeji” Kotor, Sekretarijat za zaštitu prirodne i kulturne baštine Opštine Kotor i NVO “Expeditio”.
Odlazak na pijacu je mini-ritual za druženje, koji i danas karakteriše sve pjace na Mediteranu, pa i našu Kotorsku, koja počinje da pulsira već u ranim jutarnjim satima kada pristižu proizvođači i prodavci iz Grblja, Bara, Ulcinja, i ostalih susjednih mjesta, nekada i iz Konavala, pune bankove sezonskim voćem i povrćem, ribari morskim plodovima i ribom.
U brzini savremenog života, kada nemamo vremena ni za najbliže, upravo je markat prilika da sretnemo prijatelje, proćakulamo te se subotnja špenza nerijetko završi kafenisanjem u gradskoj kafani.
Kotorski markat kultno mjesto Kotora
Markat je izgrađen između položaja Valier na zapadnom bedemu, desno od glavnih gradskih vrata, koji je naziv dobio po mletačkom providuru Dolfinu Valieru (1560. – 1563.) i desno od markata Bastiona Corner, koji je dobio naziv po mletačkom providuru Zorziju Corneru (1663. – 1665.). Opština Kotor namjeravala je već 1901. godine da od tadašnje austrijske vojne uprave otkupi prostor između pomenutih Bastiona Valier i Corner i da se na ovom prostoru smjesti tržnica. Ovaj izvanredan plan realizovan je 1905/7. Godine
“Svi ovi elementi gradnje sačuvali su se do današnjih dana. Fotografije s početka prošlog vijeka dokaz su da se Kotorski markat nije mnogo promijenio kao što se nije promijenio ni odnos, tj. privrženost Kotorana jednom ovakvom kultnom mjestu. Markatu pripadaju i kamene klupe koje su umjesto starinskih bankova i škanjeva služile (i danas služe) za izlaganje i prodaju robe. Čitav kompleks markata izgrađen je za vrijeme austrijske vladavine u Kotoru i predstavlja autentično arhitektonsko rješenje, gdje su korišteni uglavnom prirodni materijali (kamen, drvo i crijep)” – rekao je Mlinarević u martu prilikom podno[enja inicijative.
“Postojale su službe, justiciari koji su redovno obilazili i pratili rad prodavaca, samim tim kotorskim Statutom su bile i određene kazne. Dakle, grad koji je živio od trgovine, pomorstva, zanatstva, umjetnosti morao je imati mjesto gdje se odvijala maloprodaja proizvoda. Nekada na različitim kotorskim trgovima, pjacama koje su upravo po tim proizvodima i dobile ime u jednom trenutku odlučuje se da to jedinstveno mjesto bude u blizini glavnih gradskih vrata. Higijenski i praktični razlozi za takvu odluku rezultirali su dugogodišnjim, bolje reći, višedecenijskim korišćenjem iste parcele uz gradske zidine na zadovoljstvo građana ali i prodavaca” – navodi Mlinarević.
