„Građa za crnogorski biografski leksikon“ – Nezaobilazan prilog našoj istoriji i kulturi

Prvi tom knjige „Građa za crnogorski biografski leksikon“, autora mr Dragice Lompar i Branislava Borilovića, objavljen je u izdanju štamparije „Obod“ i NBCG „Đurđe Crnojević“, a okuplja znamenite istorijske ličnosti sa Primorja, koje su uticale na materijalno i duhovno dobro Crne Gore, kao i na nacionalni i kulturni identitet.

Ovaj biografski leksikon, kako je zapisao Pavao Butorac, predstavlja „autoportret“ jedne države, njenog kulturnog i naučnog dostignuća.

Autori su istakli da je publikacija zamišljena kao trotomna i da će, pored Primorja, biti obuhvaćeni centralni i sjeverni dio Crne Gore. U ovom tomu je predstavljeno više od 1.200 ličnosti sa područja današnjih gradskih opština Crnogorskog primorja Grblja, Krtola, Crmnice.

Istrajnost

U izvodu iz recenzija koje su pisali prof. dr Šerbo Rastoder, prof. dr Antun Sbutega, mr sc. Ivan Jovović i doc. dr Srđa Martinović navodi se da su ovakve publikacije i te kako potrebne Crnoj Gori.

Martinović je zapisao da je djelo enciklopedijskog karaktera zasnovano na širokoj heurističkoj osnovi, jer su autori u potrazi za brojnim ličnostima uspjeli da konsultuju mnoštvo bibliografskih jedinica i pretresu nesagledivi fond Nacionalne biblioteke.

– Slobodno se može reći da su Lompar i Borilović imali dovoljno hrabrosti i istrajnosti da uspiju u onome što nijesu čitave institucije već decenijama – naveo je Martinović.

Prema njegovim riječima, knjiga je veoma informativna i bogata faktografijom, jer nas autori vode kroz svijet nauke, medicine, trgovine, vojske do umjetnosti i književnosti, ne donoseći vrijednosni sud o pojedincima.

– Gotovo da nijesu izostavili nijedno važno ime iz naše prošlosti sa teritorije koja je u fokusu njihovog rada i u skladu sa zacrtanim kriterijumima, čime su etablirali model kako treba pisati jedno leksigrafsko štivo – zapisao je Martinović.

Sbutega je naveo da ovakva djela zahtijevaju dugogodišnji sistematski rad čitavih timova istraživača koji moraju proučiti veliki broj raspoloživih podataka, izabrati osobe koje treba uvrstiti i zatim napisati odrednice o svakoj od njih, provjeravajući ih iz više izvora.

– Djelo je, dakle, plod izuzetnog truda dvoje iskusnih bibliotekara koji su imali na raspolaganju relativno kratak rok, nešto više od dvije godine – zapisao je Sbutega.

Prema njegovim riječima, zadivljujuće je da su oni uspjeli da prouče preko 300.000 stranica raznih izvora, kako pišu u uvodnim napomenama „težak i odgovoran zadatak evidentiranja i sistematizovanja biografskih jedinica“.

– Zato sam sa velikom pažnjom pregledao ovaj tekst i tražio propuste i greške za onaj dio ličnosti čije sam biografije poznavao. Na moje veliko izenađenje, našao sam ih veoma malo u odnosu na obim teksta i broj odrednica – zapisao je Sbutega.

Jovović je ukazao da je riječ o studioznom pristupu i obradi difuzne građe na osnovu koje je izvršena interpretacija 1.200 kratkih životopisa ličnosti sa Crnogorskog primorja.

– Nalazeći se na rubovima velikih carstava, Crnogorsko primorje je u svoj habitus inkorporiralo tekovine tri civilizacijska kruga, a refleksija tih procesa dugog trajanja prepoznata je prilikom izrade ovog Leksikona – zapisao je Jovović.

On je istakao da su autori minucioznim pristupom napravili omaž osobama čije je ime neizostavno povezano sa mediteranskim nasljeđem Crne Gore.

– Koristeći određene dokumente, ali i uvažavajući dosadašnja iskustva leksikografske nauke, svoje mjesto u knjizi imaju različite socijalne kategorije ljudi, od državnika, političara, ljekara, književnika, privrednika, crkvenih dostojanstvenika i drugih, što sve ukupno svjedoči o dinamičnom društvenom životu – zapisao je Jovović.

Impresivan zahvat

Rastoder je ukazao da djelo obima 450 strana sa svim pratećim i potrebnim aparatom, sa ekspozicijom izloženom uobičajenim abecednim redom, predstavlja impresivan istraživački zahvat i vrijedan divljenja poduhvat.

– Predstavlja značajan i nezaobilazan prilog crnogorskoj istoriji i kulturi – naveo je Rastoder.

On je pojasnio da se navedeni projekti uglavnom realizuju kao projekti naučnih institucija sa velikim brojem saradnika i u tom smislu je napor dvoje poznatih radnika Nacionalne biblioteke „Đurđe Crnojević“ neuobičajen iz više razloga. Realizacija sličnih projekata, kako je rekao Rastoder, zahtijeva ogroman rad i trud i svestrano poznavanje različitih izvor. Za žaljenje je, kaže, praksa u kulturi Crne Gore, gdje se ne vodi računa o tome da se ne objedine ionako skromni intelektualni resursi na izradi sličnih projekata.

Prema njegovim riječima, autori su napravili impresivno djelo koje sigurno treba publikovati.

– Tim prije što kolokvijalna odrednica „Građa“ amnestira autore od potrebe striktnog poštovanja nekih metodoloških standarda koji bi se morali poštovati u ambiciji da djelo zaista bude ono za što se izdaje – naveo je Rastoder.

/Boris Bajić/