Mještani sela Višnjeva – Grbalj, udaljenog desetak kilometara od Budve, protestovali su 22. decembra zbog, kako su naveli, odluke crnogorske Vlada i Ministarstva kapitalnih investicija da se usvoji koncesioni akt za kamenolom “Platac”, kojim sada gazduje predsjednik Opštine Budva Marko Carević.
Mještani navode i da Carević planira proširenje kamenoloma, koji je svega 300 metara od sela, na površini od 360.000 kvadrata, što bi značilo petostruko povećanje sadašnjeg kamenoloma.
Time bi on došao na svega pedesetak metara od privatnih posjeda, što bi potpuno onemogućilo pravo na život i seosko privređivanje, kažu okupljeni mještani.
“Naše podneblje na po nekoliko minuta od plaža Jaz i Trsteno zahtijeva da se ovdje umjesto kamenoloma razvijaju etno sela, jer tu imamo porodična gazdinstva i mislimo da je to budućnost ovih mještana, i opštine, i države, a ne da nam tu stoji kamenolom koji treba da slušamo decenijama”, kaže mještanin Marko Pima.
MANS optužuje Ministarstvo da namješta posao Careviću
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) optužila je Ministarstvo kapitalnih investicija da namješta privatnoj kompaniji Marka Carevića dobijanje tridesetogodišnje koncesije za eksploataciju kamena u Opštini Kotor, suprotno zakonu.
Ove optužbe su odbacili Ministarstvo kapitalnih investicija i vlasnik kompanije Carević, koji tvrde da se procedura za davanje koncesije na eksploataciju kamena u potpunosti sprovodi po zakonu i bez protežiranja bilo koga.
MANS se pozvao na dokument Ministarstva u kome se vidi da je kompanija Carevića bila inicijator izrade koncesionog akta i dopune Plana davanja koncesija za eksploataciju za 2021. godinu što njegovu kompaniju, kako tvrde, stavlja u povoljniju poziciju u odnosu na konkurenciju.
Kamenolom za koji treba da bude izdata koncesija, nalazi se u selu Krimovica na području Grblja u blizini Budve. Carević je već 16 godina koncesionar tog kamenoloma.
Ministarstvo je procijenilo da tržišna vrijednost vađenja građevinskog kamena na toj lokaciji za narednih 28 godina iznosi blizu 37 miliona eura, ili na godišnjem nivou milion i 300.000 eura. Država bi za 28 godina od koncesione naknade dobila 2,5 miliona eura.
MANS tvrdi da je i ranije upozoravao Vladu i Ministarstvo da način na koji planiraju da sprovedu posao nije u skladu sa zakonom, niti sa principom transparentnosti rada državnih organa i nultom tolerancijom na korupciju.
“Nastavak ovog postupka pokazuje da su ministar Mladen Bojanić i Ministarstvo stavili profitni interes Marka Carevića iznad javnog interesa, dok kontinuitet u ovakvom postupanju otvara prostor za sumnju da se ne radi o nepoznavanju zakona i propisa”, kaže se u saopštenju MANS-a u kome pozivaju Vladu da bez odlaganja stavi van snage odluku o koncesionom aktu.
Carević: Optužbe Mansa – političke konstrukcije
Potvrđujući da je njegova kompanija zainteresovana za produženje koncesionog ugovora za narednih 30 godina, Marko Carević za Radio Slobodna Evropa (RSE) podsjeća da je koncesionar na tom kamenolomu od 2006. godine.
Tvrdi da za proteklih 16 godina nije bilo ni jedne primjedbe, kako od države, tako ni od nadzornih institucija u odnosu na ekologiju, niti od građana i Opštine Kotor.
Odbacuje optužbe da je bilo šta protivzakonito urađeno u dosadašnjoj proceduri Ministarstva, a optužbe na njegov račun smatra političkim konstrukcijama.
“Što se tiče optužbi MANS-a i Opštine Kotor, to je veliko licemjerje kada se zna da je usvojen prostorni plan i niko nije dao primjedbu na postojanje tog kamenoloma”, smatra Carević.
O optužbama MANS-a da je Ministarstvo kapitalnih investicija dopunilo Plan davanja koncesija na inicijativu njegove kompanije, Carević kaže da je time ispoštovana zakonska odredba da koncesionar mora da aplicira i iskaže zainteresovanost za produženje koncesije.
“Zakon kaže da ste godinu ranije dužni da pošaljete inicijativu o tome da li želite ili ne da i dalje eksploatišete kamenolom. Dakle, inicijativa je morala biti moja jer tako zakon kaže. A MANS ne bira sredstva da me politički diskredituje i nanese štetu”, riječi su predsjednika Opštine Budva.
Carević naglašava da od 2016. godine, od kada je na čelu Opštine, njegovom kompanijom upravlja njegov sin.
“Niko ne može da me reketira. Mi radimo sto posto po zakonu, a neka MANS sve činjenice da sudu da se sve preispita. Ja sam imao ovu koncesiju kao opozicionar i nisam smio da imam jedan promil poslovne neispravnosti. Tako je i sada”, dodaje Carević.
Carević je u aprilu ove godine, gostujući na televiziji Pink, objašnjavajući poslovni uspjeh dok je bio opozicionar, u vrijeme bivše vlasti Demokratske partije socijalista (DPS), rekao: “A sreća pa su [bivša vlast] bili korumpirani, pa ste mogli da ih korumpirate i da dobijete neophodne papire”.
Protest mještana protiv kamenoloma
Opisujući život u tom dijelu ruralnog zaleđa, mještanka Milena Bojković kaže da je on zbog kamenoloma neizdržljiv zbog velike buke i prašine, te smrada asfaltne baze, kao i da je u neposrednoj blizini nastala velika deponija.
“Ako kamenolom produže za još 30 godina, treba li da moj sin koji sada ima 20, sa 50 godina dođe u svoje selo i da nema ništa od đedovine?”, pita Bojković i dodaje da se zbog koristi pojedinca, ne smije uništiti cijelo selo.
Mještanin Marko Pima dodaje da su predlagali Careviću da se dogovore o dvije-tri godine “prelaznog perioda” tokom kojeg bi on izmjestio kamenolom, ali da su naišli na zid ćutnje.
Njegov prezimenjak Zoran dodaje da mještani traže svoje pravo na život, jer bi trodecenijskim produženjem rada kamenoloma oni bili izbačeni sa prostora na kojem žive vjekovima.
Komentarišući protest mještana, Marko Carević za RSE tvrdi da u tom kraju gdje je kamenolom nema ni jednog čovjeka koji se bavi poljoprivredom.
“To se vidi na terenu. Čak i da se neko bavi poljoprivredom kao moja porodica, kamenolom ne utiče na tu djelatnost. U ekologiju kamenoloma je uloženo oko milion eura. To je najmoderniji kamenolom u Crnoj Gori”, tvrdi Carević.
Carević dodaje da je u okolini kamenoloma i njegova imovina.
“Ovi ljudi koji protestuju se bave prodajom đedovine, a moja kompanija je izgradila pristupne puteve i dala im perspektivnu da mogu da prodaju placeve. U prethodnih 16 godina stanje ekologije na tom području je kontrolisalo Centar za ekotoksikologiju i nije bilo ni jedne primjedbe o devastaciji na tom lokalitetu”, ističe Marko Carević.
Ministarstvo tvrdi da ne favorizuje Carevića
Odgovarajući na optužbe MANS-a, Ministarstvo kapitalnih investicija, na čijem je čelu Mladen Bojanić, odbacilo je mogućnost da će kompanija Marka Carevića biti u prednosti tokom tenderske procedure za dodjelu koncesije.
“Ministarstvo ima zakonsku obavezu da postupak sprovodi pod jednakim, transparentnim i nediskiminatornim uslovima. Činjenica da je neko privredno društvo podnijelo inicijativu, ne daje mu prednost u tenderskom postupku koji slijedi. Na tender o dodjeli koncesije za geološka istraživanja i eksploataciju može se prijaviti bilo koji zainteresovani subjekt koji dostavi ponudu u skladu sa tenderskom dokumentacijom”, tvrde u Ministarstvu kapitalnih investicija.
Primjedbe Opštine Kotor i Olega Deripaske
I Opština Kotor i njen predsjednik Vladimir Jokić su uputili zahtjev Ministarstvu kapitalnih investicija da povuče nacrt koncesionog akta.
Takođe je, prema pisanju podgoričkih “Vijesti”, primjedbu dala kompanija ruskog oligarha Olega Deripaske “Overseas Assets Managament”, koji je vlasnik kompleksa vila na rtu Platamuni u blizini kamenoloma u Krimovici.
“Koncesiono područje je, u odnosu na planiranu površinu iz važeće planske dokumentacije, produženo jugoistočno ka moru i morskoj obali i regiji koja je, shodno planskim dokumentima, predviđena za razvoj turističkih sadržaja. Nije se vodilo računa o blizini plaža Jaz, Trsteno i Ploče”, navodi se u primjedbi Deripaskine kompanije.
Primjedbu je uputio i zaštitnik imovinsko pravnih interesa države u kojoj je naznačeno da se u nacrtu koncesionog akta navodi, da je urađen na osnovu inicijative kompanije Marka Carevića.
Ranije optužbe MANS-a protiv Carevića
Pored sumnji da je Carević favorizovan u predstojećem tenderu za davanje koncesija na eksploataciju kamena, MANS je od početkom 2020. godine ustvrdio da je gradonačelnik Budve uzurpirao više od 50 hektara državnog zemljišta u selu Krimovica gdje je izgradio objekte za uzgoj domaćih životinja i formirao zasade maslina.
Carević, na drugoj strani, tvrdi da posjeduje sve saglasnosti nadležnih institucija.
Iz Osnovnog državnog tužilaštva u Kotoru je za RSE, marta prošle godine, saopšteno da je formiran predmet o tome da li je došlo do uzurpacije državnog zemljišta u Krimovici, te da to tužilaštvo utvrđuje da li u postupanju bilo kog lica ima elemenata krivičnog djela za koje se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti.
/Jasna Vukućević/
