Dana zaštite Dinarida – 7. oktobar – OČUVANJE ŠUMA
Danas (7. oktobar) se, peti put od ustanovljavanja, obilježava Dan zaštite Dinarida, čime se ukazuje na važnost prirodnog i kulturnog naslijeđa zemalja Dinarskog luka, kao i isprepletenost prirodnog bogatstva i kulturno – istorijskih vrijednosti ovog po mnogo čemu posebnog prostora u Evropi.Ovogodišnja tema je osjetljivost i ugroženost šuma i šumskih kompleksa kako u zaštićenim područjima, tako i na čitavoj teritoriji Dinarida, kao i potrebu dodatnih napora na regionalnom i nacionalnim nivoima za unapređenje i očuvanje ovih važnih ekosistema. Šumski ekosistemi su najzastupljeniji i jedni od najvažnijih ekosistema na području Dinarida, koji predstavljaju jedan od šumama najbogatijih regiona u Evropi.
Značaj šuma je višestruk. Osim što obezbjeđuju hranu, čistu vodu i građevinski materijal, ublažavaju posljedice klimatskih promjena, štite zemlju od erozije, staništa su mnogih divljih vrsta biljaka i životinja, a poboljšavaju i kvalitet našeg života. Međutim, i pored takvog značaja, šume i šumski ekosistemi Dinarida su usljed postojećih društveno-ekonomskih prilika sve više ugroženi. Glavni razlog nestanka šuma je njihovo neodrživo korišćenje, zasnovano na prekomjernoj upotrebi. Takođe, učestalost i intenzitet šumskih požara su u porastu usljed sve izraženijih klimatskih promjena.
Zajednički interes i potreba zemalja Dinarskog luka su povećanju otpornosti zapadnobalkanskih šuma i pejzaža što se može postići samo zajedničkim naporima kroz poboljšanje regionalne saradnje kako bi bili što bolje pripremljeni za suočavanje sa rizicima i prijetnjama po šumske ekosisteme. Stoga Parkovi Dinarida kao regionalna organizacija pozivaju sve aktere, donosioce odluka, upravljače zaštićenih područja, šumare, privatne vlasnike šuma, da ulože dodatne napore na uspostavljanju dugoročne međuresorne saradnje, regionalnih i nacionalnih mreža i jačanju kapaciteta u cilju efikasnog odgovora na sve izraženije pritiske na šumske ekosisteme u području Dinarida.
Šume Parka prirode Orjen
Za razliku od opšteg stanja širom Dinarida, gdje šume stradaju u pretjeranoj sječi, u Parku prirode Orjen ova pojava nije toliko značajna, koliko je to uticaj klimatskih promjena. Naime, nakon masovnog napuštanja katunskog stočarstva u drugoj polovini prošlog vijeka, došlo je do značajne obnove šumskog pokrivača, prvenstveno bukove šume. Zadnjih godina je upravo ova, još uvijek mlada šuma, na više lokacija izložena sušenju, podstaknutom klimatskim promjenama, visokim ljetnim temperaturama i manjkom padavina. Dok u lokalu teško možemo uticati na sušenje šuma, na gašenje šumskih požara-možemo.U nekoliko zajedničkih akcija sa hercegnovskim vatrogascima uspješno su ugašeni požari izazvani udarima gromova na samim planinskim vrhovima (čija učestalost se takođe pripisuje klimatskim promjenama), te su tako sačuvane munike-endemska vrsta bora, jedan od simbola Parka prirode Orjen. Valja istaći da Park prirode Orjen periodično organizuje u saradnji sa resornim sekretarijatom akcije pošumljavanja otvorenih prostora, što, osim ekološkog, ima i edukativni značaj, jer su volonteri dobrim dijelom učenici hercegnovskih škola.
Čuvajmo šume Orjena i uopšte, čuvajmo šume-pluća Dinarida!
7. oktobar Dan zaštite Dinarida, ustanovljen je 29. maja 2019 godini na Generalnoj Skupštini Parkova Dinarida – mreže zaštićenih područja Dinarida u Parku prirode Blidinje (Bosna i Hercegovina).
Dinaridi (Dinarski luk) predstavljaju jedan od najvećih planinskih lanaca u Evropi, koji povezuje osam država jugoistočne Evrope: Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Hrvatsku, Kosovo, Makedoniju, Sloveniju i Srbiju.
Mrežu Parkova Dinarida trenutno čine 110 zašticenih područja iz 8 zemalja, Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske, Kosova*, Sjeverne Makedonije, Slovenije i Srbije. Park prirode Orjen je član ove asocijacije od 2018. godine.
