Inovativne tehnologije, saradnja i obrazovanje u službi zaštite morskog ekosistema
Projekat TEAMFORADRIS – Transnational mussEls preservAtion systeM FOR the ADRIatic Sea, koji okuplja 10 partnera iz sedam zemalja Jadransko-jonskog regiona, ima za cilj očuvanje morskih ekosistema, smanjenje smrtnosti dagnji i zaštitu morske trave Posidonia oceanica.
Projekat je počeo sa realizacijom u septembru prošle godine, a sprovodi se uz podršku Interreg IPA ADRION programa i Fonda Evropske Unije za regionalni razvoj i IPA III. Glavni fokus je razvoj inovativnih digitalnih alata – ADRIS platforme, mobilne aplikacije i interaktivne kontrolne table, koji omogućavaju prikupljanje i analizu podataka o stanju morskog ekosistema u realnom vremenu, čime se podstiče donošenje odluka zasnovanih na naučnim dokazima, jača otpornost na klimatske promjene i unapređuje održivi razvoj plave ekonomije.
Zajednički rad institucija, nauke i privrede
Aktivnosti u Crnoj Gori doprinose ostvarivanju transnacionalnih ciljeva projekta kroz uključivanje relevantnih institucija, lokalnih zajednica i privrednih aktera. Tokom 2025. godine, partner projekta u Crnoj Gori, B Solutions, koji je ostvario saradnju sa opštinama Tivat i Kotor, Univerzitetom Crne Gore i Udruženjem uzgajivača školjki iz Boke Kotorske, kako bi se zajednički definisale potrebe i mogućnosti za održivo upravljanje obalnim područjima.
U prethodnom periodu, poseban značaj je imalo sprovođenje anketnog istraživanja među 40 crnogorskih aktera iz sektora akvakulture, među kojima su uzgajivači školjki i mala i srednja preduzeća. Istraživanje o zaštiti morskog ekosistema Jadransko-jonskog mora koje se sprovodilo paralelno među uzgajivačima dagnji i stakeholderima prikuplja setova podataka potrebnih za platformu, te uzimanje genetskih uzoraka dagnji čiji rezultati će biti uskoro objavljeni od strane Univerziteta u Tesaliji (Department of Ichthyology and Aquatic Environment, University of Thessaly) nakon finalizovanja obrade.
Prikupljeni podaci o uslovima u moru, izazovima u proizvodnji i uticaju ljudskih aktivnosti integrisani su u zajedničku bazu podataka projekta, koja doprinosi analizi uzroka smrtnosti mušlji i degradacije morskih trava u Adria regionu i predstavlja osnovu za ostale aktivnosti koje slijede u naredne dvije godine.
Edukacija i podizanje svijesti
Projekat TEAMFORADRIS prepoznaje važnost uključivanja mladih generacija u očuvanje morskog biodiverziteta. Prema primjeru partnerima iz Slovenije, razmatra se mogućnost uvođenja „Blue School“ inicijative u dvije osnovne škole u Crnoj Gori. Ova inicijativa ima za cilj da poveže obrazovanje i ekologiju, približavajući učenicima značaj mora za životnu sredinu, privredu i klimatsku stabilnost.
Tehnologija u službi mora
U narednom periodu, kroz promociju ADRIS digitalne platforme i nacionalne informativne događaje, projekat će predstaviti nova tehnološka rješenja i dobre prakse za smanjenje uticaja ljudskih aktivnosti na more. Platforma će omogućiti naučnicima, institucijama i privredi da na jednom mjestu prate ključne ekološke parametre i razmjenjuju podatke, čime se stvara osnova za bolje upravljanje i dugoročno planiranje u sektoru akvakulture.
Crnogorski partner B Solutions učestvuje u sprovođenju svih projektnih aktivnosti, pružajući tehničku i organizacionu podršku u komunikaciji sa nacionalnim i lokalnim akterima, kao i u pripremi ADRIS platforme i promociji rezultata projekta.
O projektu TEAMFORADRIS
TEAMFORADRIS je međunarodna inicijativa posvećena očuvanju morskog biodiverziteta i održivom razvoju akvakulture u Jadransko-jonskom regionu. Projekat povezuje institucije, istraživače, privredu i lokalne zajednice iz Italije, Grčke, Hrvatske, Slovenije, Albanije, Bosne i Hercegovine i Crne Gore, stvarajući zajednički okvir za zaštitu mora i razvoj digitalnih rješenja za upravljanje morskim ekosistemima.
Kontakt za medije:
B Solutions DOO
📍 Tivat, Crna Gora
✉️ E-mail: info@b-solutions.me
🌐 Web: https://teamforadris.interreg-ipa-adrion.eu/news-events/
