Nije ništa novo da Vlada Crne Gore umjesto da prednjači u poštovanju zakona ove države, radi suprotno i predlaže zakonska rješenja kojima se krše drugi sistemski zakoni Crne Gore, saopštila je danas potpredsjednica Opštine Kotor i članica Predsjedništva GP URA Ljiljana Popović-Moškov.
Navodi da je najnoviji primjer za to je predlaganje novog Zakona o finansiranju lokalne samouprave, koji je Ministarstvo finansija sačinilo i u formi nacrta dalo na javnu raspravu, koja je ovih dana i završena.
„Sistemskim zakonom kakav je Zakon o lokalnoj samoupravi, propisano je između ostalog da se lokalna samouprava ostvaruje na načelima demokratije, jednakosti, decentralizacije, autonomnosti, zakonistosti a pomenutom izmjenom postojećeg Zakona o finansiranju lokalne samouprave, odnosno prijedlogom donošenja novog Zakona, upravo se radi suprotno. To zbog toga što se opštine srednje i južne regije dovode u potpuno neravnopravan položaj kada je u pitanje njihovo finansiranje u odnosu na opštine sjeverne regije“, navodi Popović-Moškov.
Podsjeća da su do sada sve opštine (izuzev Glavnog grada i Prijestonice) imale isti procenat ostvarenog prihoda od „poreza na dohodak građana“ i da je on iznosio 12% dok su manje razvijene opštine i one koje nijesu ostvarivale dovoljno prihoda za finansiranje imale pravo na sredstva iz „egalizacionog fonda“.
„Novim zakonskim rješenjem predloženo je da opštine srednje i južne regije zadrže isti procenat finansiranja kao i do sada (12%), a da se opštinama sjeverne regije ovaj procenat poveća na 50%, a opštinama do 3000 stanovnika na 70%. Ovakvim prijedlogom flagrantno se krši pomenuti sistemski zakon po kojem sve lokalne samouprave, između ostalog, imaju pravo na jednakost“, navodi Popović-Moškov.
Ističe da u GP URA smatraju da porez na dohodak građana ne treba da spada u grupu tzv „ustupljenih prihoda“ odnosno prihoda koje država prenosi lokalnim samoupravama,već treba da bude u potpunosti „sopstveni prihod lokalnih samouprava“ jer je to praksa zemalja EU, kojima se i Crna Gora pridružuje.
„U njima je zakonom jasno definisano da su najvažniji prihodi države: PDV, carine, akcize i trošarine dok su najvažniji prihodi lokalnih samouprava: porez na dohodak gradđana i porez na imovinu koje im pripadaju (na ovaj ili onaj način) u 100% iznosu“, naglašava Popović- Moškov.
Kao uporednu praksu navodi Hrvatsku u kojoj od ove vrste prihoda država ne zadržava ništa i u čl.5 njihovog zakona o finansiranju lokalne samouprave stoji da je porez na dohodak zajednički porez. On se dijeli između opština, gradova i županija (regija) na način da je udio opštine, odnosno grada 60%, udio županije (regije) 17%, udio za decentralizovane funkcije (školstvo, socijalu, zdrastvo, vatrogasne postaje) 6% i udio za fiskalno izravnanje (kao naš egalizacioni fond) 17%.
„Prema tome sav novac od ovog poreza pripada direktno ili indirektno jedinicama lokalne samouprave.
Primjera radi i u Srbiji, koja nije članica EU, ovaj procenat je značajno veći i i iznosi 77%. Navedeni procenti su takvi, jer je sasvim logično da ljudi koji žive i rade u jednoj opštini i ostvaruju svoja lična primanja, plaćaju porez „opštini“ u kojoj žive i rade i time doprinose unapređenju kvaliteta života u svojim sredinama. Uopšte nije logično postojeće nepromijenjeno zakonsko rješenje od strane Ministarstva finansija, da npr. stanovnici opštine Kotor plaćaju porez na svoja lična primanja u iznosu od cca 7,5 miliona eura, a da im država odnese 88% i samo 800.000 eura „vrati“ (ili kako oni kažu „ustupi“) u sredinu u kojoj žive i rade“, kaže Popović-Moškov.
Zbog svega navedenog ona je u ime opštine Kotor, uputila primjedbe i sugestije na predloženi nacrt Zakona i između drugih primjedbi (kao što su prihodi od koncesija, Morskog dobra i sl), i sugerisala izjednačavanje procenta na 50% ustupanja prihoda od poreza na dohodak građana, za sve opštine (izuzev onih do 3000 stanovnika, kod kojih su saglasni da im pripadne 70% ovog prihoda). kao i povećanje Egalizacionog fonda sa 11 na 30% iz kojeg bi se finansirale manje razvijene opštine.
„Država bi u ovom slučaju zadržavala 20% ovog prihoda, a prostor da „nadomjesti“ razliku u odnosu na dosadašnji prihod po ovom osnovu, treba da potraži u svojim izvornim prihodima (PDV, carine, akcize,trošarine i sl). I to u prvom redu suzbijanjem tržišta „sive ekonomije“ i sprovođenjem još najstrožijih mjera „finansijske discipline“ u naplati istih, što joj je između ostalog i primarni zadatak za punjenje budžeta na realnim osnovama“, zaključuje potpredsjednica Opštine Kotor Ljiljana Popović-Moškov.
