Gotovo sve strane uključene u kontroverzni projekat produbljivanja i čišćenja akvatorjuma gradske marine Kalimnaj u Tivtu pokazale su neozbiljnost i nepripremljenost za njegovu realizaciju koja će najvjerovatnije biti odložena do daljneg, a izvjesno je i da će biti finansijskih posljedica po Opštinu. Pokazala je to juče centralna javna rasprava o nacrtu Elaborata o procjeni uticaja tog projekta, koju su u Tivtu piredili Agencija za zaštitu prirode (EPA) i Opština koja je investitor.
Elaborat moga je naparvila firma Liming Projekt iz Podgorice je urađen u međuvremenu, nakon što su ekološki inspektori u maju prošle godine zaustavili mašinu – plovni bager tivatske firme „Iva put“ koju je Opština angažovala da za 200.000 eura iz Kalimanja iskopa i izbaci u more dalje od obale, najmanje 40.000 kubika mulja iz Kalimanja. Pokazalo se da je taj mulj pun fekalija i drugh štetnih materija, ali to nije spriječilo da se na stotine kubika tog materijala, uprkos formalnoj zabrani radova koju je izrekla Ekološka inspekcija, skoro mjesec ipo dana ne rasipa u more pred Kalimanjem na zgražavanje ovdašnje javnosti i proteste brojnih turista i ugostitelja jer je gradska plaža zbog toga u prvoj polovini juna prošle godihne bila gotovo neupotrebljiva za kupanje. Ekološka inspekcija iako je imala takvu zakonsku obavezu,ipak nije novčano kaznila Opšptinu kao investitora radova koji su počeli bez izrade Elaborata o procjeni uticaja, a cio posao stao je tek nakon što su mediji pisali o ovom skandalu.
„Ovu raspravu je trebalo organizovati prije nego što je neko lani, naprečac odlučio da tek tako krene u dubljenje Kalimanja i to na način koji je izazvao veliku štetu građanima Tivta i turistima. Pitanje je sad kako će se eliminisati šteta koja je napravljena“- kazao je na javnoj raspravi Matko Petković iz URA. Sa time se složio i Ivo Marić (SDP) koji je pitao i da li Opština kao ugovarač i investitor radova koji nisu realizovani zbog njenih propusta, sada može da očekuje odšteni zahtjev nesuđenog izvođača, kompanije „Iva put“.
“Sješćemo sa izvođačem i vidjeti što ćemo i kako ćemo to riješiti. Nije do sada plaćeno ništa po tom ugovoru jer u njemu stoji da izvođala u posao uvodi nadzor, a to nije u ovom slučaju nikada urađeno. Rađena su samo probna testiranja rada plovnog bagera-refulera.“- objasnio je Slobodan Gredo iz Direkcije za investicije Opštine Tivat. On je kazao da ne zna koliko je ukupno materijala zagađenog fekalijama i drugim štetnim materijama „Iva put“ lani u oko mjesec dana izvođenja „testiranja“ izvukla iz Kalimanja i prosula u more pred Tivtom, niti je eksplicitno odgovorio da li ovakvav njegov stav znači da Opština kao investitor svu odgovornost za ovaj skalndal pokušava da prebaci na „Iva put“.
„Ne mogu to da vam objasnim. Zaista ne znam.“- bio je Gredov odgovor na pitanje učensika u javnoj raspravi kako su nadležni u Opštini koja je pokrenula ovaj posao, uopšte mogli i pomisliti da vađenje 40.000 kubika materijala iz podmorja gradske marine i njegovo rasipanje u more pred Tivtom, ne nameće potrebe prethodne procjene uticaja tog posla na životnu sredinu.
Emir Redžepagić i EPA kazao je da formalni upitnik predviđen Zakonom o zaštiti sredine koji bi investotor trebao popuniti i na osnovu njega dobiti odgovor treba li ili ne raditi Elaborat o procjeni uticaja, od marta prošle godine nije dio obavezne dokumentacije za dobijanje saglasnosti EPA na sprovođenje raznih projekata u prostoru. Nije odgovorio zašto EPA koja godinama u svojim izvještajima podvlači da Crna Gora nema sopstveni standard o određivanju maksimalne koncentracije teških metala i drugih štetnih sastojaka u sedimentima morskog dna, do sada nije inicirala donošenje takvog dokumenta, ističući da to „nije pitanje za mene, već rukovodioce EPA“.
„Lokalni plan zaštite životne sredine Opštine Tivat vam jasno kaže da postoji koncentracija štetnih materija u mulju na dnu Kalimanja i vi ste to potpuno ignorisali. Morali ste popuniti ovaj upitnik po Zakonu o zaštiti prirode, a i to ste izignorisali iako nosilac projekta ima odgovornost da tu zakonsku obavezu ispoštuje. Zaobišli ste sosptevni opštinski organ nadležan za poslove životne sredine i odmah ste ovaj projekat dali na sprovođenje Direkciji za investicije. Niste napravili ni fizićko-hemijsku analizu tog materijala prije nego što ste ga počeli ispumpavati u more, iako je ovdje riječ o opasnom otpadu što se kasnije i potvrdilo kada se digla bura u javnosti oko ovoga što ste radili. Zašto gradonačelnik Siniša Kusovac kao odgovorno lice u Opštini ne podnosi odgovornost, već ste sad ovdje doveli neke službenike – nevine ljude da snose blamažu i krivicu za ovo.“- kazala je Maja Beriša (URA) dodajuli da smo „mi u staroj Jugoslaviji bolje poštovali životnu sredinu nego što se to danas čini“. Kusovac koji je takođe prisustvovao javnoj raspravi, nije odgovorio na njenu prozivku.
LIMING PROJEKAT BOLJE ZNA OD IMPERIJALNOG KOLEDŽA IZ LONDONA
Na pitanje zašto su Elaboratom predvidjeli mehaničko iskopavanje mulja iz Kalimanja bagerom sa obale što podrazumijeva i neminovno rasipanje velikog dijela zagađenog sedmimenta u more, a ne njegovu hidrauličnu sukciju i vađenje u bazene na obali gdje bi se taj materijal slegnuo, čista voda vratila u more, a osušena čvrsta materija potom poslala na dalju obradu u specijalizovane ustanove, Žarko Asanović iz „Liming projekta“ je kazao da je „ova naša varijanta bolja i boje štiti more“. Metoda sukcije i odležavanja u bazenima na obali inače, bila je predviđena za ukljanjanje gritom i teškim metalima zagađenog sedimenta na dnu mora u marini Porto Montenegro, po dokumentu nazvanom „Studija izvodljivosti za upravljanje gritom za peskiranje u MTRZ „Sava Kovačević“ (Arsenal) Tivat i o interakcijama novih naselja i upravljanja čvrstim otpadom u regionu Tivta“ a koju su pripremili Center for Urban Water (CUW -UK) i Imperijalni koledž iz Londona u decembru 2005. i prihvatila crnogorska Vlada.
Žarko Asanović koji rukovodi timom za izradom Elaborata o procjeni uticaja produbljivanja marine Kalimnaj, je inače, kako se navodi u tom dokumentu, po struci diplomirani inženjer elektrotehnike i “strukovni inženjer zaštite od požara i zaštite životne sredine –specijalista.”
