Malo je poznato da se crnogorsko ime u svijetu veže i za određenu vrstu veza, koja je karakteristična za podneblje naše zemlje
Iz želje da ukrase svakodnevnu, a posebno svečanu odjeću ljudi su iglom i koncem vezli i stvarali neobične, ali često i prepoznatljive oblike cvijeća, drveća i drugih prizora iz prirode . Vezom se ukrašavao kućni tekstil koji je u često oskudne domove, unosio boju i vedrinu. Vezom su ukrašavane jastučnice, peškiri, stolnjaci i čaršavi, a zatim muške i ženske košulje, , ženske marame i kecelje.
Istorija veza seže čak do Antike, još su stari Asirci, Egipćani, Rimljani i Grci svoju odeću ukrašavali vezom koji je bio jako cijenjen, a u Vizantiji se vezivao za više slojeve društva. To se smatralo umjetnošću kojom su se profesionalno bavile vezilje i majstori u okviru crkve ili na dvorovima. Vez svilom i zlatnom i srebrnom žicom dovedeni su do viskog nivoa i uglavnom povezivani sa imućnijim stanovništvom i sveštenstvom.
NVO Mare Mare koja kroz svoj projekat “Stari zanati čuvari kulturne baštine “ ovog mjeseca organizuje radionice veza. Učesnice uče ili usavršavaju vještine veza, što je i jedan od načina da se od zaborava sačuva ovaj zanat i da mu se udahne novi život. Planirano je da se vezom ukrase vrećice, torbe I book markers .
U literaturi je zabilježeno da se vez u Crnoj Gori razvio u 17. vijeku i jedan je od najstarijih zanata iz domaće radinosti.
U našim krajevima devojčice su od ranog uzrasta učile kako da vezu. Vezom su ukrašavani mnogi predmeti, ali su najljepšu primjenu našli na narodnoj nošnji. Pored toga što je bio ukras, vez je bio pokazatelj društvenog statusa, materijalnog stanja, uzrasta, regionalne i nacionalne pripadnosti.
Malo je poznato da se crnogorsko ime u svijetu veže i za određenu vrstu veza, koja je karakteristična za podneblje Crne Gore. U engleskom jeziku se naziva Montenegrin Stitch ili Montenegrin Cross Stitch.
Projekat „Stari zanati čuvari kulturne baštine” implementira se u sklopu Regionalnog programa lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu (ReLOaD)2, koji finansira Evropska unija, a koji sprovodi Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP). U Crnoj Gori ReLOaD2 realizuje se u partnerstvu sa 15 lokalnih samouprava, podijeljenih u pet klastera među kojima je „Coastal Mates” koji čine opštine Herceg Novi, Kotor, Tivat i Budva.
Kontakt osoba Dubravka Raičević maremare541@gmail.com
