NVO “Grupa građana BU2” iz Budve podržala je inicijativu ambasadora Mađarske u Crnoj Gori Jožefa Neđešija koja je predata čelnicima vlasti Opštine Budva, da se na petrovačkom šetalištu podigne spomenik u čast žrtava i preživjelih sa ratnog broda Zenta, koji je potonuo na početku Prvog svjetskog rata, služeći ispod zastave Austrougarske, kao i u čast lokalnog stanovništva koje je pomoglo posadi da izade na obalu.
-Ratni brod “Zenta” ne igra važnu ulogu samo u Prvom svjetskom ratu i crnogorskoj istoriji, već simbolizuje zajedničke istorijske tradicije Mađarske i Crne Gore i prijateljske odnose naše dvije zemlje.
“Zenta” je potonula u borbi sa flotom Antante, u blizini petrovačke obale, 16. avgusta 1914.
Ignorišući ratna prava na moru, ratni brodovi Antante nisu učestvovali u spašavanju preživjelih, pa je značajan broj mornara pripadnika naroda Austrougarske monarhije, uključujući i mnoge mađarske žrtve, stradao.
Preživjeli su pokušali da doplivaju do obale. Vidjevši to lokalni ribari, krenuli su u spašavanje, da ih bezbjedno odvedu na kopno i podržali su ih u svemu dok nisu pali u zarobljeništvo.
Prvi preživjeli su izašli na obalu malog ostrva Sv. Nedelje, koje se nalazi u blizini petrovačke obale, gdje je u znak njihove zahvalnosti 1923. obnovljena kapela i crkvi je poklonjena sveta slika u znak sjećanja na dan kada su se spasili, koji se i danas može pogledati-navode iz BU2.
U saopštenju se dodaje da se “razvio blizak odnos preživjelih, mješovitih nacionalnosti, i lokalnog stanovništva”.
-Poslije Prvog svjetskog rata bilo je onih koji su obišli mjesto njihovog spasa na kopnu i crkvu Sv. Nedelje, a bilo je i onih koji su se kasnije nastanili u Petrovcu.
Po našem mišljenju, spomenik koji prikazuje siluetu ratnog broda savršeno bi simbolizovao njihovo sjećanje, blizak odnos i prijateljstvo preživjelih i lokalnog stanovništva.
Mjesto sjećanja bi sa ovim poglavljem naše zajedničke istorije, koje seže skoro 110 godina unazad, upoznalo današnje stanovnike Crne Gore, ali i strane turiste koji posjećuju Petrovac.
Ploča na četiri jezika (lokalni, engleski, njemački, mađarski) koja bi se postavila pored spomenika, kao i “pametni kamen” sa više informacija, pružili bi im adekvatne informacije.
Smatramo da bi postavljanje spomenika stvorilo odličnu priliku za produbljivanje mađarsko—crnogorskih odnosa i jačanje prijateljstva dvije prijateljske zemlje.
S obzirom da bi ovaj spomenik bio prvo spomen-mjesto u Crnoj Gori, djelimično vezano za Mađare, po našem mišljenju, u budućnosti bi služilo kao pogodna lokacija za organizovanje i održavanje godišnjih i povremenih bilateralnih vojnih i kulturnih događaja – zaključuje se u saopštenju NVO “Grupa građana BU2” .
