U Luku Kotor će do kraja ove godine uploviti više od 460 kruzera sa preko pola miliona turista. Dešava se da dnevno u Kotoru bude i po pet velikih brodova, nezvanično, ovog juna je postavljen rekord kada je na njima u jednom danu bilo ukupno više od 11.000 putnika.
Često čujemo da osim turista i profita koji donosi ova privredna grana, kruzerima stižu i ekološki problemi.
Jedan od poblema o kojem se kod nas malo govori, još manje kontroliše, i veoma rijetko je u fokusu nadležnih agencija i inspekcija je zagađenje vazduha.
Negativni uticaj plovnih objekata na prirodnu okolinu može se sprječiti redovnim inspekcijskim kontrolama kruzera prema evropskim propisima (Uredbe i Direktive) kao i kroz domaće pomorske zakone, međutim nemamo saznanja da je neki kapetan kruzera ili kompanija u Boki Kotorskoj platila kaznu zbog zagađenja vazduha, zbog upotrebe prekomjerne sumpora u gorivu. Primjere kažnjavanja kada je u pitanju zagađenje vazduha sa kruzera imamo u susjednom Dubrovniku, Veneciji…
Odavno su postroženi kriterijumi po pitanju kvalitete goriva, odnosno količine sumpora u gorivu, prilikom boravka kruzera u drugim mediteranskim lukama kao i na Sjeveru Evrope i u Velikoj Britaniji, a rigorozni propisi odavno su na snazi, pa je i vazduh čišći.
Sastav izduvne emisije iz brodskih motora uslovljen je kvalitetom goriva i procesa sagorijevanja. Brodovi su dužni u lukama koristiti čišći dizel, s manjim udjelom sumpora nego tokom plovidbe na otvorenom moru, kako bi se smanjilo zagađenje. Teško brodsko gorivo karakteriše se visokim sadržajem ostataka, visoke viskoznosti, veće gustine i sadržaja sumpora što direktno utiče na povećanje štetnosti izduvne emisije.
Problem s zagađenjem kruzera je što u lukama neprekidno moraju raditi motori, odnosno trošiti gorivo zbog održavanja sistema na brodu – rijetko gdje se veliki brodovi mogu spojiti na vanjsku struju.
Drugim riječima, sumnja se da kruzeri na sidru neprekidno zagađuju vazduh što se u luci vidi golim okom, a da nekad u tome dodatno pretjeraju da se naslutiti, jer zvaničnih podataka o stepenu zagađenju vazduha jednostavno nema.
Podsjetimo, brodovi moraju imati Međunarodno svjedočanstvo o sprečavanju zagađenja vazduha, emisijama iz motora i potvrdu o karakteristikama pogonskog goriva.
Organizacija Transport and Enviroment procjenjuje i upozorava kako u Evropi godišnje umre 50 hiljada ljudi upravo zbog zagađenja koje uzrokuju brodovi u lukama.
* Projekat – Society Against Corruption in Montenegro – Project Partners: Balkan Investigative Reporting Network and Civic Alliance
