Uprkos očekivanjima aktuelne tivatske lokalne vlasti, koju čini koalicija građanski listi Narod Pobjeđuje, Bokeški Forum i „Goran Božović- časno i odgovorno za bolji Tivat“ i njenih pravnih zastupnika iz advokatske kancelarije Predraga Savića iz Beograda, koje je Opština Tivat angažovala, Osnovno državno tužilaštvo u Kotoru do danas još uvijek nije završilo izviđaj povodom krivične prijave protiv bivšeg gradonačelnika Tivta, dr Siniše Kusovca (DPS), zbog sumnje u zloupotrebu službenog položaja i nenamjensko trošenje preko 900 hiljada eura budžetskih sredstava, a koja je podnešena još u oktobru prošle godine.
Bivši predsjednik Opštine Tivat, dr Siniša Kusovac nije želio da prokomentariše dešavanja u vezi sa prijavom koju je dobio zbog načina na koji je potrošio Vladin novac za saobraćajnicu MR2.
Prijavu protiv Kusovca u ime Opštine Tivat, Osnovnom državnom tužilaštvu (ODT) u Kotoru angažovani advokat Predrag Savić je podnio 19.oktobra 2021. Prijavu je ODT Kotor međutim, već narednog mjeseca proslijedilo Specijalnom državnom tužilaštvu Crne Gore na čijem je čelu tada još uvijek bio bivši glavni specijalni tužilac Milivije Katnić. SDT je međutim, prijavu protiv bivšeg tivatskog gradonačelnika kao javnog funkcionera, nije uzelo u rad, već ju je vratilo ODT-u Kotoru. Ovo tužilaštvo do danas – skoro devet mjeseci nakon što je ona podnešena- nije okončalo izviđaj po ovoj krivičnoj prijavi:
„Obaviještavamo Vas da je na osnovu prijave koja je u ime Opštine Tivat podnijeta Osnovnom državnom tužilaštvu u Kotoru formiran predmet protiv S.K. iz Tivta zbog krivičnog djela nesavjestan rad u službi, koji se nalazi u fazi izviđaja. Radi zaštite od objelodanjivanja podataka koji se odnose na sadržinu preduzetih radnji u predkrivičnom postupku i dokaza prikupljenih izviđajem, u ovom trenutku nismo u mogućnosti da Vam saopštimo više podataka“- saopštila je Boka News-u portparolka ODT Kotor, državna tužiteljka Tijana Čelanović, na pitanje što je ODT do sada preduzelo po krivilčoj prijavi za nenamjensko trošenje preko 900 hiljada eura novca građana Tivta od strane bivšeg predsjednika Opštine.
Vlada Crne Gore kojom je tada predsjedavao premijer Duško Marković (DPS) na sjednici održanoj 26. decembra 2019. razmatrala je „Informaciju o statusu realizacije zaključaka Vlade CG, broj 07-3770 sa sjednice od 7. decembra 2017.godine“ u kojoj je navedeno da je privredno društvo „Luštica Development“ AD Tivat 20. decembra 2019. dostavilo Ministarstvu finansija akt kojim je ta firma predložila da državi avansno uplati 902.217 eura „po osnovu kupoprodajne cijene za raspolaganje placem“, odnosno zemljštem ispod luksuznih vila koje ta kompanija gradi na tivatskom dijelu poluostrva Luštica i prodaje ih svojim klijentima. U Informaciji dalje piše da je Opština Tivat na čijem je čelu tada bio predsjednik Siniša Kusovac, Ministarstvu finansija 23. decembra 2019. dostavila „predlog za prenos sredstava u kome je traženo da ovo ministarstvo razmotri mogućnost prenosa sredstava u iznosu od 902.217 eura shodno obračunu koji je kompanija „Luštica Development“ AD Tivat obradila, dostavila i uplatila kao avans, a po osnovu kupoprodajne cijene za raspolaganje placem, sve do izrade izvještaja revizije i potvrde konačnog iznosa za uplatu po ovom osnovu“.
„U krajnjem su predložili da se uplaćeni iznos od 902.217 eura prenese na glavni račun trezora Opštine Tivat, broj: 510-7814-72 kod CKB, u cilju završetka izgradnje saobraćajnice MR2-Luštica“.
Vlada je ovaj zahtjev Opštine Tivat prihvatila i na sjednici 26.decembra donijela zaključke broj 07-8021.
U tački 2 tog dokumenta kojeg potpisuje tadašnja generalna sekretarka Vlade Nataša Pešić, piše:
„Zadužuje se Ministarstvo finansija da avansna sredstva u iznosu od 902.217 eura, uplaćena od strane kompanjije „Luštca Development“ AD Tivat na račun Ministartva finansija broj 550-18092-30 kod Podgoričke banke otvoren za plaćanje obaveza iz projekta Luštica Bay, preusmjeri na glavni račun trezora Opštine Tivat broj 510-7814-72 kod CKB, u cilju završetka izgradnje saobraćajnice MR2-Luštica“.
Iz ovoga je jasno da su sredstva namjenski tražena za izgradnju puta MR2 prema Luštici Bay, te da ih je namjenski za tu svrhu, Vlada i uplatila Opštini Tivat. Transakcija je realizovana 31.decembra 2019. i novac u iznosu od 902.217 eutra je već prvog dana naredne, 2020. godine, bio na računu Opštine Tivat, spreman da ga ona upotrebi za gradnju saobraćajnice prema novom turističkom rizortu koji Luštica Development gradi na obali zaliva Trašte u Krtolima. Međutim, ova sredstva, administracija gradonačelnika Siniše Kusovca do 16.oktobra 2020.godine kada je Kusovac odlukom nove političke većine u SO Tivat, razriješen te funkcije, nisu usmjerena u gradnju ove saobraćajnice, već su, osnovano se sumnja, nenamjenski potrošena kroz generalnu budžetsku potrošnju lokalne samouprave Tivat u kojoj je tada na vlasti bila koalicija DPS-SD-HGI.
Po Zakonu o finansiranju lokalne uprave (član 2, 26 i članovi 31-37) koji se odnose na planitranje budžeta i izvršenje budžeta, adminsitracija gradonačelnika Kusovca je imala jasno propisanu obavezu da da se najmenska sredsta države odvoje od sopstvenih sredstava i koriste samo za namjene za koje su odobrena.
Aktuleni sekretar za finansije Opštine Tivat Jovan Brinić je potvrdio za Boka News da su sredstva od Vlade u iznosu od preko 902 hiljade eura za gradnju MR2, legla na račun Opštine Tivat prvog radnog dana 2020. godine, te da tada od strane lokalne administracije ni na koji način posebno izdvojena ili namjenski opredijeljena.
„Jedina „veza“ tog novca sa projektom MR2 je bila činjenica da je u budžetu Opštine Tivat za 2020. u dijelu kapitalnih izdataka bila predviđena izgradnja te saobraćajnice i za to je bilo u budžetu planiran utrošak ukupno 1.300.000 eura. Međutim, do toga nije došlo jer je Opština Tivat već početkom 2020. ušla u ozbiljne finansijske probleme što potvrđuje i člinjenica da je su već u prvom kvartalu uzela kratkoročni kredit kod Prve banke u iznosou od 2 miliona eura kako bi navodno, realizovala investicije“- istakao je Brinić dodajući da je tako novac koji joj je namjenski dala Vlada na zahtejev Kusovca da će sa njime graditi put MR2, Opština Tivat „utopila“ u svoj trezor i odatle ih je narednih mjeseci trošila za brojne druge namjene koje nemaju veze sa izgradnjom ovog značajnog novog lokalnog infrastrukturnog objekta.
Brinić navodi da postoje svi bankarskik izvodi o tome kako su se sredstva koja su 1.januara 2020. bila na računu budžeta Opštine trošila narednih nekoliko mjeseci i ističe da je posao istražitelja i tužilaca da „prečešljaju tu dokumentaciju“ i ustanove na što je zapravo, umjesto na gradnju MR2, potrošeno 902.217 eura koje je država prebacila Opštini Tivat.
„Novac je bio isključivo namijenjen za završetak izgradnje saobraćajnice MR2 – Luštica u iznosu od 902.217 eura koji je Kusovac kao odgovorno lice koristio suprotno odredbama članova 2, 26 i 31-37 Zakona o finansiranju lokalne samourpave, na taj način što navedena sredstva nije držao odvojeno od sopstvenih sredstava i nije ista koristio za namjenu za koja su odobrena. Sa redovnog računa Opštine Tivat broj 510-7814-72 u više navrata nenamjenski raspolagalo se novcem koji je trebalo da bude na posebnom računu i upotrebljen za izgradnju saobraćajnice MR2-Luštica, o čemu svjedoče izbodi iz CKB banke. Pošto je bivši predsjednik Opštine Tivat doktor ekonomskih nauka svjesno postupao u vršenu službe i na taj način izazvao težu povredu prava drugih i imovinsku štetu, osnovano sumnjamo da je počinio krivično djelo nesavjesnog rada u službi član 417, stav 2 u vezi stava 1 Krivičnog zakonika Crne Gore“- stoji pored ostaloga, u krivičnoj prijavi koju je protiv Kusovca zbog toga u ime Opštine Tivat, 19.oktobra prošle godine podnio advokat Predrag Savić.
On je u prijavi precizirao da član 32 Zakona o finansiranju lokalne uprave propisuje da „opština kojoj se iz budžeta države obezbjeđuju namjenska sredstva, ima obavezu data sredstva drži odvojeno od sopstvenih sredstava i koristi ih samo za namjene za koje su odobrena.“
Savić je u krivičnoj prijavi od Tužilaštva tražio da angažuje vještaka računovodstveno-finansijke struke i obavi detaljnu finasijsku istragu „gdje bi bile praćene do kraja sve sumnjive transakcije“ koje su obavljene ovim novcem iz budžeta Opštine Tivat, a za čije je izvršenje je po članu 37 Zakona o finansiranju lokalne samouprave, odgovoran predsjednik Opštine. Tužilaštvo međutim, ni skoro devet mjeseci nakon što je ova prijava podnešena, javnosti ne želi da saopšti što je povodom nje preduzelo, navodeći samo da je formiralo predmet protiv Kusovca i da je on još u fazi izviđaja.
„Ovakav slučaj nezakonitog postupanja sa javnim sredstvima ne može se naći ni u najnerazvijenijim afričkim, a ne državama koje su poput Crne Gore, članice NATO-a i pred ulaskom su u Evropsku Uniju. Tužilaštvo, makar bilo i najgore na svijetu, jednostavno mora da postupi po ovoj krivičnoj prijavi kao i da istraži sve transakcije koje su lani obavljene sa nenamjenski utrošenim novcem…“- kazao je medijima advokat Savić, nakon predaje prijave.
Sam Siniša Kusovac je u komentaru koji je tada dao RTCG-u, odbacio navode iz krivične prijave koju je protiv njega aferi MR2 podnijela Opština Tivat i kazao da je novac trošio po zakonu, te je nagovijestio da će i sam podići tužbe protiv aktuelnog gradonačelnika Željka Komnenovića (NP) i advokata Savića zbog njegovog navodnog, lažnog prijavljivanja.
To se do dana ipak nije desilo, a Kusovac nije ni sada odgovorio ni na najnoviju ponudu Boka News-a da prokomentariše dešavanja u vezi sa prijavom koju je dobio zbog načina na koji je potrošio Vladin novac za MR2.
Opština Tivta je u cijeloj ovoj priči, pretrpjela je veliku finansijsku štetu jer je umjestio da MR2 većinom gradi sredstvima koje je za to dobila od države, nakon što ih je sumnja se Kusovac nenamjenski potrošio, morala da tu investiciju realizuje od novca iz novog kredit koje je bila prinuđena da uzme kod poslovnih banaka.
A da je novac koji je Opštini za gradnju MKR 2 krajem decembra 2019. uplatilo Ministarstvo finansija zaista odmah i potrošen, pokazuju brojni podaci o tome kako je Opština Tivat poslovala do oktobra te godine, kada ju je vodio Kusovac i koji je Željku Komnenoviću koji ga je 16.oktobra 2020. naslijedio na dužnosti predsjednika Opštine tog dana po zvaničnom zapisniku o primopredaji dužnosti, predao nepunih 420.000 eura novca na računima lokalne uprave i višemilionske neplaćene obaveze.
„Na dan 16.oktobra neizmirene obaveze Opštine Tivat po svim osnovama iznosile su 3.504.330 eura i to bez još dvije plate koje treba do kraja godine da isplatimo zaposlenima u lokalnoj upravi. Istog dana na računu smo imali raspoloživih 419.438 eura od čega je međutim, čak 352.511 eura rivolving overdraft kredit kod Prve banke – dakle, svojevrsni odlazak u minus. Tako da smo 16. oktobra na računu imali praktično manje od 70 hiljada eura sopstvenog, „živog“ novca“- kazao je gradonačelnik Željko Komnenović, na press konferenciji održanoj odmah nakon što je preuzeo dužnost predsjednka Opštine od Kusovca.
Uprkos tome što Opština tada nije imala para ni za elementarno redovno funkcionisanje grada, a kamoli za kapitalna ulaganja, Kusovac je četiri dana prije smjene, 12. oktobra 2020. sa izvođačem koga je još u aprilu te godine izabralo na tenderu za gradnju MR2 – kompanijom „Civil Engineer“ iz Podgorice, potpisao ugovor o izvođenju radova vrijedan 1,15 miuliona eura. Nova lokalna vlast koalcije NP-BF-GB tada ga je optužila da je to namjerno učinio kako bi im ostavio još goru i težu poziciju u već opustošenoj gradskoj kasi koju je koalicija DPS-.SD-HGI 2020. u susret, prvo zbog koronavirusa u aprilu odloženima, pa u avgustu održanim lokalnim izborima, maksimalno trošila u predizborne svrhe. Indikativno je da je Kusovac ugovor sa „Civil Engineerom“ potpisao tek 12.oktobra, iako je ponuda te firme za gradnju MR 2 kao najpovoljnija, u iznosu od 1.149.525 eura, na tenderu izabrana još krajem aprila. Razlog zašto se čekalo, otkrio je krajem maja u saopštenju za javnost, sam Kusovac koji je tada saopštio da Opština Tivat u tom trenutku raspolaže sa oko nepunih 900 hiljada eura novca na svojim računima u poslovnim bankama, a što je za oko 300 hiljada eura manje nego u isto vrijeme prošle godine.
„Opština Tivat posluje potpuno stabilno. Imajućí u vidu sve okolnosti, finansijski sistem je uravnotežen, a ostvarenje budžeta u realnim, očekivanim okvirima. Na dan 11. maja stanje novčanih sredstava na žiro računu Opštine Tivat iznosilo je 890.095,41 €. Na isti dan prethodne godine stanje novčanih sredstava na žiro računu Opštine Tivat bilo je 1.189.579,99 eura. Razlika u odnosu na prethodnu godinu u iznosu od 299.484,58 € je posljedica krize prouzrokovane virusom COVID-19, i predstavlja umanjenje od oko 25%”-saopštio je 25.maja gradonačelnik Kusovac. Podaci koje je tada iznio o pojedinačnom stanju po računima, pokazuju da je 902.217 eura koje je u januaru na njen račun u CKB banci, Opštini prenijelo Ministarstvo finansija za gradnju MR 2, već gotovo potpuno potrođeno, a da gradnja tog objekta nije ni bila započeta.
Naima, na računu u Prvoj banci 11.maja 2020. bilo je 666.855,17 eura novca Opštine Tivat, u Podgoričkoj i CKB banci zajedno je bilo 72.487 eura, Erste banci 55.384 eura, dok je na računu u NLB banci bilo 8.913 eura opštinskog novca. Na druga posebna tri računa vezana za tri IPA projekta koja se trenutno realizuju u Tivtu (FOST INNO, IRENE i SUSTOURISMO) Opština je raspolagala sa ukupno još nešto preko 47.336 eura.
Da je Tivat već tada imao ozbiljne problem sa finaisjama, pokazuje i podatak da je lokalna uprava od 1.januara do 16.jula 2020, nagomilala ukupno 318.390,88 eura duga prema Poreskoj upravi za neplaćene poreze i doprinose na zarade svojih zaposlenih. Kusovac je tada, pored onog kratkoriočnog kredita od 2 miliona eura uzetog početkom godine, Opštinu Tivat dodatno zadužio i preko tzv. ovedraft kredit kod Prve banke Crne Gore u iznosu od pola miliona eura, kojeg je uzeo kako bi njime na dnevnoj osnovi, “krpio” najhitnije rupe u budžetu.
Po zakonu, gradonačelnik ne smije na svoju ruku kreditno zadužiti Opštinu već za takvi nešto prethodno mora dobiti formalnu saglasnost lokalnoj parlamenta, a što Kusovac nije uradio u slučaju uzimanja overdraft kredita kod Prve banke, niti je uzimanje tog kredita uopšte bilo predviđeno tada važećom Odlukom o budžetu za 2020.
„Što je Kusovac napravio od nekad prosperitetne i dobrostojeće opštine kakav je Tivat bio do nedavno, pokazuje podatak da je na kraju 2019. imao 2,9 miliona eura neutrošenih sredstva iz te godine koje je prenio u budžet za 2020. Pored toga, početkom godine uzeo je 2 miliona eura kredita u Prvoj banci, imao redovne prihode Opštine i sve to u izbornoj godini, spiskao do kraja avgusta, ostavivši nam dug od preko 3,5 miliona eura“- kazao je predsjedndik Skupštine Opštine Tivat Andrija Petković (BF) na press konferenciji održanoj 21.oktobra 2020.
Analitičke kartice banaka preko kojih je poslovala, a koje je Opština Tivat pod u 2020. morala objavljivati na svom sajtu zbog zakonskih obaveza vezanih za praćenje potrošnje u izbornoj godini, pokazuju da je predsjednik Opštine Tivat kao zakonski odgovorna osoba za izvršenje budžeta i funkcionisanje lokalne uprave, tada aminovao nevjerovatno veliku budžetsku potrošnju, kako se predpostavlja u predizborne svrhe.
Iako su redovni budžetski prihodi Opštine od marta 2020. značajno pali, a izdaci porasli uslijed ekonomskih posljedica pandemije kroonavirusa, Opština Tivat je u prva tri kvartala te godine trošila novac za izgradnju nekoliko objekata javne infrastruktue koje je koalicija DPS-SD-HGI prethodno obećala građanima – tri kružna toka na Jadranskoj magistrali, objekta Dnevnog centra za djecu i omladinu sa teškoćama u razvoju odnosno Crvenog krsta na Seljanovu, bez zakonske osnove ušao je u kontroverzni projekat „čišćenja podmorja“ lučice Kalimnaj vrijedan 200 hiljada eura koji se okončao skandalom, a onda je bez Plana javnih nabavki pokušao da za 120 hiljada eura opštinskog novca kupi mašinu koju je ta firma što je iz Kalimanja otišla neobavljenog posla, a namjenski nabavila za taj projekat. Pokušao je da potroši skoro 90 hiljada eura za rekonstrukciju starog „Palaca“ u Donjoj Lastvi u koju je Opština krenula bez izrađenog projekta i neophodne konzervatorske saglasnosti, a da se pritom uopšte nije znala ni zvanična namjena rekonstruisanog starog kamenog zdanja iz 18.vijeka. Opština Tivat je tada platila za više negom trećinu više novca od planiranih 600 hiljada eura, vansudsko poravnanje sa njemačkom građevinskom kompanijom „Ludwig Pfeiffer“ sa kojom se lokalna uprava sporila oko kašnjenja i kvaliteta radova na drugoj fazi izgradnje kanalizacionog sistema Tivta.
U Opštini Tivat se tada intenzivno zapošljavalo u lokalnoj upravi koja je pred izbore u avgustu 2020. narasla na čak 207 zaposlenih, dok i je početkom 2019. imala 165, tako da su značajno uvećana sredstva za palate zaposlenih, koja su kako se sumnja objeđeđivana iz nenamjenskih sredstava.
Kusovac je tih mjeseci povećao izdvajanja za programe u vezi sa romsko-egipćanskom populacijom, te je više nego duplo u odnosu na prethodnu godinu povećao izdvajanja za „medijske usluge i promotivne aktivnosti“. Podaci o utrošku novca sa budžetske stavke „medijske usluge i promotivne aktivnosti“ Opštine Tivat u 2020. pokazuju da je tadašnja lokalna DPS-SD-HGI vlast, novcem građana Tivta plaćala odabrane medije iz Podgorice.
Ukupno je sa ove stavke budžeta Opštine od 1.januara do 19.oktobra 2020. neposredno prije nego što će lokalnu upravu Tivta preuzeti nova vlast, potrošeno je ukupno 67.010 eura. Najveći dio tog novca odnosi se na plaćanje nastupa koji je 2.januara 2020. u sklopu novogodišnjeg programa lokalne Turističke organizacije, imao folker Aco Pejović. Za jednovečernji nastup Pejovića i njegovog benda Opština Tivat je 15.januara beogradskoj firmi „AP Production“ platila čak 20.000 eura. Na to treba dodati još i 1.248,5 eura koliko je Kusovceva administracija, opet sa budžetske stavke „medijske usluge i promotivne aktivnosti“, 15. oktobra platila tivatskom HTP „Mimoza“, kako piše „po fakturi – smještaj za Aca Pejovića“. Sa ove budžetske stavke bivša lokalna vlast Tivta u januaru je platila 5.000 eura NVO „Udruženje ugostitelja i hotelijera“ Tivat po „osnovu ugovora o sponzorstvu“, a isto toliko je 6. februara iz gradske kase Tivta dobio jedan privatni medij iz Podgorice. U prvom kvartalu te godine značajne iznose novca iz gradskog budžeta Tivta dobili su mediji čija je uređivačka politika bila bliska tadašnjoj vlasti.
Sve to dešavalo se u vrijeme kada je sa računa Opštine Tivat u CKB banci polako nestajalo 902.217 eura koje joj je država u januaru namjenski uplatila da sa tim novcem lokalna uprava gradi put MR 2.
Ostaje da vidimo kakav će biti izviđaj Osnovnog državnog tužilaštva u Kotoru.
Inače, saobraćajnica MR2 prema Luštici Bay ni do danas nije završena.
AUTOR: Team Boka News
Ovaj tekst nastao je u okviru projekta “Transparentnost lokalnih online medija za jačanje demokratskih kapaciteta”, a koji finansira Ambasada SAD u Podgorici. Mišljenja, nalazi, zaključci ili preporuke koji su ovdje izneseni su stav autora i neodražavaju nužno stav Stejt dipartmenta/Vlade SAD.
