Princ Albert II od Monaka koji boravi u dvodnevnoj posjeti Crnoj Gori, obišao je danas Institut za biologiju mora u Kotoru i najavio dalju podršku međunarodnim istraživačkim projektima te ustanove, usmjerenim na proučavanje i zaštitu najveće školjke u Mediteranu – palasture (pinna nobilis).
U pratnji državnog poglavara Kneževine Monako koji je ujedno i čelnik Fondacije Princ Albert II koja se bavi pitanjima zaštite okoline, promocije održivog razvoja i posebno istraživanja iz zaštite mora, bili su i crnogorski princ Nikola II Petrović Njegoš i predsjednik Upravnog odbora Univerzitetra Crne Gore dr Duško Bjelica. Oni su obišli laboratorije Instituita i razgovarali sa osobljem ove ustanove.
Dobrodošlicu visokom gostu poželio je direktor Instituta za za bilogiju mora (IBMK) dr Mirko Đurović koje je princa Alberta upoznao sa istorijatom te naučno-istraživačke ustanove koja se od 1961. intenzivno bavi istraživanjem i zaštitom mora.
„Naša ključna misija je istraživanje i zaštita Jadrana, ali sarađujemo sa kolegama iz inostranstva na mnogim projektima od internacionalnog značaja, posebno u kontekstu zaštite Mediterana. Imamo 34 stalno zaposlena od čega su 12 doktori nauka i 6 studenti doktorskih studija. Jedan od naših najznačajnijih novih projekata je uspostavljanje Centra za zaštitu biodioverziteta Jadrana i to kroz dvije faze: otvaranje prvog akvarijuma u Crnoj Gori čija je gradnja u toku i on će pod imenom „Aquarium Boka“ biti otvoren u zgradi Instituta u maju naredne godine; i drugo, formiranje Centra za rehabilitaciju i pomoć ugroženim vrstama kojin će se brinuti o povrijeđenim ili bolesnim jedinkama morskih životinja“- kazao je Đurović, posebno apaostrofirajući projekat „PinnaSPOT“ na kojem, u proučavanju i zaštiti najveće mediteranske školjske-palasture, IBMK veoma uspješno sarađuje sa naučnicima iz Španije i Francuske.
Do sada urađeno u tri godine sprovođenja tog projekta vrijednog preko pola miliona eura, a koji je sa 270.000 eura podržala i Fondacija Princa Albert II, predstavila je menadžerka projekta, dr Danijela Joksimović, istakavši da je on bio vrlo uspješan jer su stručnjaci iz Crne Gore imali priliku da razmijene iskustva i znanja sa kolegama iz Španije i Francuske i uporede podatke o tamošnjim populacijama palasture sa ovdašnjim, te da doprinesu povećanju nivoa svijesti javnosti u Crnoj Gori o vrijednosti i potrebi zaštite ove jedinstvene školjke. Joksimović je ukazala i na pojavu parazita koji je u proteklih godinu-dvije bukvalno desetkovao palasture u podmorju više država Mediterana jer je smrtnost školjki koje on napadne čak 85%.
„Do sada ovakvog masovnog pomora palastura na Jadranu nije bilo, ali su nam kolege iz Hrvatske ukazale da su prije nepun mjesec kod Zadra i Dubrovnika evidentirali uginuće velikog broja tih školjaka, što govori da je problem stigao i na naše obale. Stoga je vrlo važno da se nastavi monitoring palasture, posebno u Boki, ali i van zaliva gdje on do sada nije vršen.“- kazala je dr Joksimović. Njen kolega, dr Rajko Martinović predstavio je detaljno rezultae projekta „PinnaSPOT“ ističući da se on sprovodio na tri lokacije u Boki – podmorju kod rta Sveta Nedjelja, Orahovcu i kod Svetog Stasije u Dobroti. Analizirani su i poređeni sa onima iz Francuske i Španije podaci o diomenzijama i gustini naselja palastura, sedminetima, morskim travama koja rastu oko školjaka, okeanografskim karakteristikama akvatorijuma i pokazalo se da je naselje palastura kod Svete Nedjelje mnogo gušće nego na drugim posmatranim lokacijama u zemlji i inostranstvu.
Kotorski naučnici iskušali su i vještački uzgoj palasture uspjevši da u godinu dana, male školjke veličine 4 centimetra uzgoje do veličine od preko 20 centimetara.
„Bitno je da se istraživanja nastave u aktuelnoj situaciji masovnog pomora palasture po Mediteranu da bi saznali što utiče na (ne)otpornost školjki na napad parazita u pojedinim akvatorijumima i da li je moguće da školjske u nekim specifičnim područjima kakva je i Boka, u međuvremenu same ojačaju svoj prirodni imunitet“- istakao je dr Martinović.
Potpredsjednik Fondacije Albert II, Bernar Fotrije zahvalio se svim učesnicima projekta „PinnaSPOT“ na do sada učinjenom, istakavši da kada je on započeo prije tri godine, situacija sa palasturom u Meditreanu bila redovna, dok je sada zbog masovnog pomora te školjke u Španiji, Grčkoj, Francuskoj,Tunisu, Kipru i Italiji ona alarmantna.
„Situacija je sada dramatična i urgentno se nameće potreba da nauka da odgovor na ovo što se dešava klko bi spasili što se spasiti da. Mi smo stoga spremni da vas podržimo i da nastavimo potporu ovoj novoj dimenziji vašeg projekta“- istakao je Fotrije.
