Tradicija klapske muzike u Boki Kotorskoj neodvojiva je od petodecenijskog trajanja klape ”Stari  kapetan” iz Herceg Novog

Boka News
-
0
Tradicija klapske muzike u Boki Kotorskoj neodvojiva je od petodecenijskog trajanja klape ”Stari  kapetan” iz Herceg Novog
Vitka Vujnović

Od davnina se u Boki svaka proslava ili druženje završavalo pjesmom. Najčešće su pjesmu počinjali  muškarci, višeglasno, okupljeni u krug ili polukrug,  tako da su se melodije lako preplitale, pamtile i prenosile “s koljena na koljeno”. Iz tog spontanog  običaja druženja i zabave rođene su organizovane klape  – a među prvima u Herceg Novom su osnovane klape Bokelji i Stari kapetan.

“Tradicija klapske muzike u Boki Kotorskoj neodvojiva je od petodecenijskog trajanja klape” Stari  kapetan” iz Herceg Novog“, kaže Vitka Vujnović novinarka i autorka monografije  pjevačkog društva koja bi uskoro trebalo da bude promovisana.

“Poslije pola vijeka postojanja klape, red je da ostane i nešto poslije nas i to je dobar razlog za nastanak monografije. Da se spomenu i ne zaborave ljudi koji su  zajedno pjevali, družili se i nastupali, kaže Miroslav Bobo Milanović , inicijator nastanka monografije i dugogodišnji član i predsjednik klape Stari kapetan. Ističe da ni u susjednoj Hrvatskoj, nema klape koja ima toliko dug i neprekidan život, kao Stari kapetan.

“Кao i mnogim novskim pričama ni storiji o “Starom kapetanu” tačan početak nije zapisan, a prema sjećanjima naših sagovornika pominju se godine 1968, 1969 i s najviše sigurnosti i najčešće 1971. To je godina osnivanja  klape „Mimoza“, u Đenovićima, na inicijativu Gliga Odalovića.  Nesporna je i 1973. kada  klapa mijenja ime u „Stari kapetan“ jer su članovi željeli da odaju  trajnu  počast  i sačuvaju  uspomenu na Miroslava Štumbergera, Slovenca koji je bio zaljubljen u Boku (o njemu je napisana i komponovana pjesma), ali i da zahvale Baošiću i Baošićanima koji su im, nakon kratkog perioda rada u Đenovićima, ustupili prostor za rad. Sada su u zgradi Čistoće u Herceg Novom”, navodi autorka monografije Vitka Vujnović.

Klapa Stari kapetan

Ona ističe da su se tokom 50  godina mijenjali članovi i rukovodioci klape, danas pjevačkog  društva, i svaki je donio i u repertoaru i u načinu izvođenja nešto novo i drugačije, ali da je nepromijenjen  ostao kvalitet izuzetnih vokala članova „Starog kapetana“.

“Članovi „Starog kapetana“ bili su,  i danas su različitih godišta, interesovanja profesija, ali svi sa nama 50 godina dijele ljubav prema dobroj pjesmi, prema  Boki, prema gradu koji stoji ponosno na ulazu u  zalivski svijet”, objašnjava autorka monografije.

Od osnivanja do danas kroz grupu je prošlo preko 70 pjevača i desetak voditelja. Najdublje tragove u stilu i repertoaru ostavili su svojim kompozicijama i dirigovanjem: Jusuf Omeragić koji je sa klapom radio odmah po osnivanju, Milorad-Minja Vučetić, koji je vodio grupu osamdesetih godina 20. Vijeka ( autor popularne pjesme “Osam tamburaša), Ognjen Bomoštar, jedan od najpoznatih dirigenata na prostorima nekadašnje Jugoslavije, potom profesor Novica Jovanović, sa kojim je snimljen drugi kompakt disk  „Starog kapetana“, profesor-dirigent Julio Marić, iz Herceg Novog  koji je pored „Starog kapetana“, radio  sa mnogim poznatim klapama iz Dalmacije,  dirigent Petar Rakić, direktor North City džez festivala koji je  bio na čelu grupe početkom 2000. godine.  Danas  klapa „Stari kapetan“  radi pod rukovodstvom Mirele Šćasni, profesorice solo pjevanja.

Osim u Omišu, klapa “Stari kapetan” učestvovala je i na  brojnim drugim festivalima klapske, zabavne i starogradske muzike. “O nastupima na novskim  feštama, maskenbalima, na dočeku Nove godine na glavnom gradskom trgu, povodom Dana opštine, 28.oktobra, skoro da je suvišno govoriti”, kaže Vujnović.

Sredinom  osamdesetih  godina 20. vijeka njihove  pjesme  vodeće su na radijskim top listama Beograda, Podgorice, Ljubljane, Skoplja.

Njihova  pjesma „Dolazim Boko“ (tekst Mirjana Bajković)  postala je nezvanična himna pomoraca iz Novog i Boke, ali i mnogih drugih  koji  iz ma kog razloga osjete  nostalgiju za domom u Boki.

Milanović koji je u klapi od 1986 godine kaže da se ljudi poslije nastupa najbolje upoznaju kroz šale, pošalice, pjesme koje se ne smiju pjevati javno, ali i one koje imaju široku popularnost. Njemu je najdraža “Dođi u krilo moje” .

„Kad bi se okupilo ono društvo – zapjevao bih“, kaže 88 godišnji Vuko Vujnović, koji je u klapi je od osnivanja. Radni vijek proveo je radeći kod Vojske, ima najmanje četiri zlatna zanata, a život sebi i porodici učinio je ljepšim – pjesmom, a najviše voli pjesmu Tender fišća.

Klapske pjesme, pa tako i one Starog kapetana slavie  ljubav, tumače čežnju, pohvala su zavičaju i moru, blaže  nostalgiju, tumače i sunčanu i sjenovitu stranu života. Nadamo se da će tako ostati još dugo.

Iako bolesni uspješno prošli audiciju

 Na najznačajnijem festivalu klapa u nekadašnjoj  Jugoslaviji koji je organizovan u Omišu – “Stari kapetan” je nastupao 1978. i 1981. godine.  Кvalifikacije su bile u Dubrovniku, ali u terminu kada su svi članovi, sticajem okolnosti bili jako prehlađeni. To međutim nije zbunilo iskusne članove žirija koji su družinu “Stari kapetan“  poslali pravo u finalni dio festivala. „Stari kapetan“  je potom opravdao ovu odluku i ponosno stao među deset najboljih klapa tadašnje Jugoslavije.

 

Tradicija klapske muzike u Boki Kotorskoj neodvojiva je od petodecenijskog trajanja klape ”Stari  kapetan” iz Herceg Novog
Klapa u domu Starog kapetana

Ne da se klapska pjesma

Esej o klapskom pjevanju napisao je svojevremeno  pjesnik, književnik, novinar, akademik  Jakša Fiamengo. Klapa je krug… Tako sam jednom zapisao, tako i danas mislim.

Krug je istodobno i središte svijeta i njegov omotač. Krug je sve i ništa; označava  sveukupnost, cjelovitost, jednovremenost. Iste vibracije, u to čvrsto vjerujem, ima i klapska pjesma. Njezin prirodni ustroj nije nego krug koji klapa zatvara s publikom. To su zapravo dva polukruga koja tvore prostorni krug. U istom krugu njezine su beskonačne granice, a dio tog  trajanja pohranjen je i u klapama, u glasnicama klapskih pjevača.  U tercama … klapske pjesme. U sazvučjima koja imaju snagu savršenog skupog glazbala. Koji posjeduje moć  govora preko vremena.

——-

Njoj ne treba mnogo, čak ni cijeli trg već samo kantun, dio nečega, tek kakav volat, miris konobe  i što je osobito važno, najvažnije,  onaj visoki poluosvijetljeni prozor, zastrt kakvom izvezenom koltrinom i zaklonjen poluotvorenim škurama… čak i grube, rustične…pjesme kantale su se ispod ponistre, a galantni ljubavni stihovi  znali su se pjevat  u posve različitim prigodama, bučno i umilno, preglasno i pretiho, već prema tome kakva je zgoda i narav pjevanja.

———

Ne da se ta pjesma! Ona je to što jest! Sve ono svijetlo i tamno, sveto i profano, lijepo i grubo, gusto i nejasno, ljupko i patetično. Ona ima pravo na sve. I na spontani pjev i na onaj kultivirani. Na glas djedova i na suvereni zvuk…

/SlavicaKosić/

Panoramski put “Život na Luštici”, novi zajednički proizvod turističkih organizacija Tivta i H. Novog

Boka News
-
0
Panoramski put “Život na Luštici”, novi zajednički proizvod turističkih organizacija Tivta i H. Novog
Pješaćka staza Radovići, Luštica

Turistička organizacija Tivat u saradnji sa kolegama iz Turističke organizacije Herceg Novi u sklopu Novembarskih dana prirediće pormociju zajedničkog novog turističkog proizvoda – panoramskog puta “Život na Luštici“.

Za građane i turiste biće organizovana promitivna šetnja jednim dijelom tih staza koja vodi kroz sela i netaknutu prirodu luštičkog poluostrva.

Pješačka tura biće organizovana u subotu 20.novembra, polazak u 9 sati sa autobuskog stajališta u centru Tivta.

”Hrvati na ledenom moru” u reizdanju

Boka News
-
0
Hrvati na ledenom moru

U organizaciji Lions kluba Quarneroli iz Lovrana u Galeriji Laurus u Lovranu održano predstavljanje re-izdanja knjige Petra Kuničića “Hrvati na ledenom moru, putovanje po sjeveru s hrvatskim mornarima”.

Davne 1872. godine iz Bremerhavena je isplovio austrougarski brod “Admiral Tegetthoff” na polarnu ekspediciju. Od 24 člana posade njih 12 su bili Hrvati, uglavnom s Kvarnera. Tokom ove ekspedicije istraživali su prostor koji su nazvali Zemlja Franje Josipa.

Ekspedicija je trajala dvije godine i tri mjeseca tokom koje je umro jedan član posade, a brod je izgubljen u ledu. Naposljetku su posadu spasili ruski ribari te ih 3. septembra 1874. iskrcali u norveškoj luci Vardö.

Cijeli audio intervju možete poslušati ovdje

Poznati podgorički advokat dobro naplatio angažman od Opštine Tivat

Boka News
-
0
Poznati podgorički advokat dobro naplatio angažman od Opštine Tivat
Samardžijin plac na obronku brda na izlasku iz Lepetana prema Verigama foto S.L

Opština Tivat isplatila je 32.000 eura advokatu u za usluge koje je on do sada pružio lokalnoj upravi u najvrijedenijem sporu koji Opština vodi – onom u parnici koju je protiv nje prije deset godina pokrenuo australijski biznismen sprskog porijekla  Miroslav -Džek Samardžija.

On vodi sudski spor protiv Opštine Tivat vrijedan čak 12,5 miliona eura jer je biznismen rodom iz Prnjavora u BiH, 2011. „presavio je tabak“ i tužio lokalnu upravu smatrajući da je oštećen, zato što po aktuelnoj planskoj dokumentaciji, više ne može graditi luksuzni turistički kompleks na zemlji koju je Samardžija prije dvadesetak godina, kupio od mještana Lepetana.

Iz Opštine su Vijestima zvanično potvrdili da su upravo platili pozamašni honorar Martinoviću uz napomenu da su “advokatski troškovi plaćeni upravo iz razloga što je advokat Martinović bio angažovan/ovlašćen da zastupa Opštinu Tivat u predmetnom sudskom postupku, to pravo mu pripada po zakonu i advokatskoj tarifi.” Njemu je inače, Opština povukla punomoćje i Martinović je više ne zastupa u ovom prerdmetu.

Prema nezvaničnim informacijama, aktuelna gadska uprava predvođena gradonačelnikom Željkom Komnenovićem (NP) u početku nije bila sklona da plati toliki iznos Martinoviću koga je za zastupanje Opštine u sporu sa Samardžijom svojevremeno bio angažovao bivši tivatski gradonačelnik dr Siniša Kusovac (DPS). Stoga je ovaj podgorički advokat poznat po poslovnim vezama sa bivšim režimom i političkim sa SDP-om, zaprijetio tužbom lokalnoj samoupravi i na kraju ipak izdejstvovao da dobije traženi honorar.

Na pitanje što je Martinović konkretno preduzeo u sporu Opštine i Samardžije i koji su konkretni efekti njegovog angažovanja po zaštitu interesa lokalne uprave u tom predmetu, iz Opštine su kazali da Martinović “izjavio žalbu na prvostepenu presudu Osnovnog suda u Nikšiću P.br.1030/14 od 29.05.2019. godine.”

Tom presudom su inače, Opština Tivat i Urbanistički institut Republike Slovenije bili obavezani da na ime naknade materijalne štete isplate tužiocu (Samardžiji) solidarno iznos od 1.885.562,50 eura sa zakonskom zateznom kamatom od 1.06.2010.god. i troškovima postupka u iznosu od 25.973,44 eura.”

“Žalba je usvojena i presudom Višeg suda u Podgorici predmetna presuda je ukinuta u odnosu na Opštinu Tivat i predmet vraćen na ponovni postupak”- objasnili su iz lokalne uprave. Spor sa Samardžijom je nakon toga u ponovljenom postupku, presuđen u korist Opštine, ali je američki biznismen uložio reviziju, a koja je trenutno na odlučivanju kod Vrhovnog suda Crne Gore. Opštinu je u ponovljenom postupku, takođe zastupao Martinović. Zanimljivo je da je on sada advokat koji privatno zastupa bivšeg tivatskog gradonačenika Kusovca, a koga Specijalno državno tužilaštvo saslušava ili izviđa u vezi sa više mogućih krivičnih djela koje je Kusovac navodno počinio dok je bio na mjestu predsjednika Opštine.

Inače, Miroslav Džek Samardžija je Opštinu Tivat tužio za navodnu štetu koju je pretrpio i izmaklu dobit jer nije mogao graditi planirani turistički kompleks u Lepetanima. On je ovdje svojevremeno kupio parcelu koja je u tom trentku imala status zelene površine,  da bi mu onda  2002. na njoj bila ucrtana gradnja oko 6 hiljada kvadrata apartmana sa pratećim sadržajima, a po izmjenama tada važećeg DUP-a. Promjene planske dokumentacije po Samardžijinim željama odradila je administracija tadašnjeg gradonačelnika Zorana Jankovića (DPS). Kako je tada u  javosti objašnjavao Janković, Samardžija je u gradnju turističkog kompleksa u Lepetanima trebao da uloži najmanje 6 miliona njemačkih maraka, što su gradski čelnici cijenili kao veliku i značajnu investiciju za grad i australijskom biznismenu „izašli u susret“, mijenjajući plansku dokumentaciju i šireći predviđenu zonu stambeno-turističke izgradnje i na Samardžijin plac koji je do tada i planski i u faktičkom stanju na terenu, bio zelena površina.

Nakon usvajanja izmjena DUP-a, Samardžija međutim, nikada nije podnio zahtjev za izdavanje građevinske dozvole za obećavani turistički kompleks. U međuvremenu, pošto je australijsko-srpski biznismen posjekao skoro svo rastinje na svom placu, pokrenulo se klizište koje je desetinama tona zemlje zatrpalo lokalni put Tivat-Kotor preko Prčanja i uništilo dvadesetak metara dužine starog obalnog kamenog zida-parapeta koji je zaštićeno graditeljsko nasljeđe u Boki. Zbog toga Samardžija nikada nije snosio posljedice, a Opština je u 2007. usvojila novi DUP Lepetana i njegov plac ponovno „pretvorila“ iz građevinske u parcelu namijenjenu za zelenu površinu jer se pokazalo da je teren podložan klizanju i nepovoljan za gradnju.

Samardžija je potom presavio tabak i na sudu tražio da mu Opština Tivat namiri navodnu štetu koju je navodno pretrpio, iako je kupio zelenu povrpšinu, a kada je ona bila porenamijenjena, nikada nije podnio zahtjev za izdavanje građevinske dozvole za objekte što ih je tu namjeravao graditi. Zahtijevao je obeštećenje u iznosu od čak 12,5 miliona eura.

Boka Place – novi kvart raste planiranom dinamikom

Boka News
-
0
Boka Place – novi kvart raste planiranom dinamikom
Boka Place krilo Porto Montenegra

Razvoj novog kvarta Boka Place u sklopu Porto Montenegra koji bi trebao biti dovršen 2023. godine, nastavljen je planiranom dinamikom.

“Mi smo oduševljeni što smo prodali i rezervisali više od 100 jedinica koje su trenutno na tržištu. S obzirom da interes za Boka Place i dalje raste, uveli smo i novi prodajni centar na licu mjesta, gdje klijenti mogu saznati više o Boka Placeu“ – kazao nam je David Margason generalni direktor Porto Montenegra.

Za one koji sada žele Porto Montenegro nazvati domom, postoji niz stanova koji su dostupni za kupnju u South Villageu. Novi kupci ovih nekretnina mogu iskoristiti dodatne poticaje za plaćanje i pogodnosti do 31. decembra 2021.

“Očekuje se da će Program crnogorskog državljanstva putem ulaganja (CBI) završiti krajem 2021., sada je idealno vrijeme za kupovinu rezidenciju kojom upravlja hotel i iskoristite ovaj program”, poručio je David Margason generalni direktor, Porto Montenegra.

Evropa, ponovno žarište pandemije koronavirusa

Boka News
-
0
Evropa, ponovno žarište pandemije koronavirusa
Covid propusnica – foto EPA

Britanski naučnici otkrili su gen koji udvostručuje rizik od smrtnog ishoda u oboljelih od COVID-a. Uz nove uvide o razlozima zbog kojih su neki ljudi podložniji ovoj bolesti od ostalih – ovo bi saznanje moglo omogućiti personalizirani pristup liječenju. Antivirusni lijekovi čine dodatak cjepivima. Pfizerovi prvi rezultati kliničkih istraživanja pokazuju da je njihov eksperimentalni lijek djelotvoran 89 posto u prevenciji rizika od hospitalizacije i smrtnog ishoda. Evropa je pak ponovno žarište pandemije.

Širom Evrope broj slučajeva zaraze koronavirusom neumoljivo raste, cijepljenje posljednjih mjeseci usporava.

– U Evropi, u kojoj je u posljednja četiri tjedna broj slučajeva porastao za 55 posto, cjepiva ima dovoljno, rekla je epidemiologinja Svjetske zdravstvene organizacije Maria Van Kerkhove.

Razlike u procijepljenosti između Istočne i Zapadne Europe su velike. Iako u objema raste broj novih slučajeva, na Zapadu su potreba za hospitalizacijom i učestalost smrtnih slučajeva manje u odnosu na zemlje Istoka. U Sloveniji je epidemiološka situacija sve teža.

– Imamo dovoljno cjepiva, ali za primanje prve doze malo je zainteresiranih. U regionalnim bolnicama u listopadu je prvom dozom cijepljeno samo između 200 i 280 ljudi, poručio je regionalni zapovjednik civilne zaštite Slovenije Sandi Curk.

U Slovačkoj koja ima jednu od najnižih stopa procijepljenosti u Europskoj uniji dosad najviše novih slučajeva u jednom danu. U Njemačkoj drugi dan zaredom najveći porast broja zaraženih od početka pandemije.

– Primjena booster doze nakon šest mjeseci treba postati pravilo, a ne iznimka, posebno za starije, zdravstveno ugrožene i medicinsko osoblje, kazao je njemački ministar zdravstva Jens Spahn.

Austrija se prema broju novozaraženih danas približila prošlogodišnjem rekordu. U Beču nove mjere – u restorane i frizerske salone mogu samo cijepljeni i oni koji su nedavno preboljeli Covid. Negativan test više nije dovoljan.

– Glupost. Ako su političari prevelike kukavice da uvedu obvezno cijepljenje, ne trebaju problem prebacivati na ugostitelje, istaknuo je ugostitelj iz Beča Franz Buchecker.

Nove mjere u Češkoj i Srbiji. U Bosni i Hercegovini liječnici se pripremaju za novi val epidemije.

– Posljednjih dana primjećujemo pogoršanje epidemiološke situacije. Povećava se broj hospitalizacija, naglasio je voditelj COVID odjela Sveučilišnog kliničkog centra Republike Srpske Danijel Đokić.

U protekloj sedmici u Mađarskoj se broj dnevnih infekcija udvostručio, najveći porast broja smrtnih slučajeva imaju Rusija i Ukrajina.

Razmatra se mogućnost letova od Podgorice do Pize

Boka News
-
0
Razmatra se mogućnost letova od Podgorice do Pize
Aerodrom Podgorica – foto Boka News

O uspostavljanju direktne avio linije na relaciji Podgorica – Piza razgovarano je tokom zvanične posjete institucionalno-privredne delegacije Crne Gore regiji Toskana. Dogovoren je i zajednički nastup na budućim međunarodnim sajmovima i kongresima, saopšteno je iz Aerodroma Crne Gore.

Član crnogorske delegacije, predstavnik Odbora direktora Aerodroma Crne Gore Eldin Dobardžić, nakon trodnevne posjete poručio je da vjeruje da je to početak uspješne saradnje.

-Sa Vladom i turističkom organizacijom regije Toskana dogovoreno je zajedničko nastupanje na svim budućim međunarodnim sajmovima i kongresima. Razgovarano je i o ponovnom uspostavljanju direktne avio linije sa Italijom. Vjerujem da je ovo samo početak buduće uspješne saradnje na zadovoljstvo građana i privrednika obje zemlje-, rekao je Dobardžić.

Posjetu, tokom koje je dogovorena strateška saradnja u oblasti turizma, organizovali su Unija poslodavaca Crne Gore (UPCG) i počasni Konzulat Crne Gore u Toskani, uz pokroviteljstvo Regije Toskana.

Crnogorsku delegaciju predvodio je predsjednik UPCG Predrag Mitrović, a činili su je predstavnici Ministarstva ekonomskog razvoja (MER) i kompanija iz avio, turističke i hotelske industrije, agrobiznisa, ICT-a, arhitekture i građevinarstva.

Aktivističke prakse ANIME u Crnoj Gori – legitimitet i legat

Boka News
-
0
Aktivističke prakse ANIME u Crnoj Gori – legitimitet i legat
Ervina Dabižinović – ANIMAa

Praveći mapu antiratnog, mirovnog i feminističkog otpora u Crnoj Gori, od 90-ih godina do danas, ne smije se zaobići ANIMA – Centar za žensko i mirovno obrazovanje Kotor.

Djelujući kroz raziličite aktivističke forme građanskog otpora ratu, kriminalnoj tranziciji, nepravdi, korupciji, patrijarhatu, paralelnim centrima moći, političkoj zloupotrebi privatnog i javnog, ANIMA komunicira sa javnošću u namjeri da konstituiše „treću“ opciju u skučenom izboru političkih elita koje nude politiku ili/ili. Aktivističkim pojmovnikom ta „Treća“ opcija, predstavlja mogući građanski potencijal i sadržaj za mogući društveni pokret koji svoje djelovanje zasniva na antifašizmu i feminizmu kao odgovoru na retrogradnost patrijarhata, ratnih politika, nacionalizma i vjerskog fundametalizma.

Među prvim otporašicama i aktivistkinjama davnih 90ih, pokrenute su brojne aktivnosti: okupljanje onih koji su bili protiv rata, podrška ženama koje su se na svim prostorima bivše države suprostavljale ratu, performansi otpora politici nasilja, prikupljanje potpisa protiv prisilnih mobilizacija, podrška majkama čiji su sinovi mobilisani u toku rata na Kosovu, rad sa izbjeglicama i raseljenim licima… Iskustvo politike antiratnog otpora i pobuna protiv patrijarhata predstavljaju integrativni faktor, uprkos procesu dezintegracije zajedničke države. To je, za sada, i jedini primjer takvog tipa u regiji, koja je, po svim parametrima, podijeljena i čije politike nemaju za cilj proces suočavanja sa bliskom prošlošću, a o kojoj žene i ženske grupe svjedoče kao primarnom procesu u budućem razvoju regionalnih odnosa.

Drugarice po aktivizmu, povezane prijateljstvom, ostale su u direktnoj vezi jedna sa drugom, mimo svih granica, ratnih politika koje su imale cilj da pucaju u međusobne odnose prijatelja, bliskost, godine dugog zajedničkog razvoja i učenja. Govorom i akcijama protiv rata, u kontinuitetu se zalažu za prihvatanje odgovornosti za učinjeno ili ono što je propušteno da se učini, prikupljanjem informacija i svjedočenja, proizvodnjom znanja o zločinima, drugačijim formama tranzicione pravde (npr. Ženski sud-feministički pristup pravdi Sarajevo[1])… To su principijelne i vredonosne poveznice pojedinki i organizacija koje u svojim vizijama i aktivnostima imaju slobodu, odgovornost, kritičko mišljenje, solidarnost, toleranciju empatiju, antifašizam, antimilitarizam kao svoj program djelovanja spram sistema vlasti, a za dobrobit zajednice u svojim državama i šire u regionu.

Ervina-Dabizinovic

Danas, nakon trideset godina od prvih spontanih akcija protiv rata, koje su kasnije dobile svoj strukturirani organizovani scenario, to predstavlja i svjedočanstvo o kreativnim formama artikulisanja političkih zahtjeva aktivistkinja u Crnoj Gori. Te intervencije su  bile i ostale sredstvo da se javno saopšti politički stav ili zahtjev, uprkos patrijarhalnoj organizaciji društva, u uzavrelom kapitalizmu, razarajućim efektima saradnje između političara i kriminala u korumpiranom sistemu, kojeg je ostavila tridesetogodišnja vlast, od rathohuškačke do kriminalizovane političke platforme za razaranje svakog otpora, te svega što je moglo da bude potencijal za promjenom.

Aktivističkom zalaganju za mir i aktivnom učešću žena u procesima koji su važni za kvalitet mira i promjenu pozicije žena, pridružene su teme iz feminizma i afirmisanja ženskih ljudskih prava nakon 2000.godine. Doslijedno i kontinuirano aktivno učešće u procesima demokratizacije društva, jasna načela i principe djelovanja, aktivistkinje ANIME realizuju kroz performans, komunicirajući tako sa javnošću i kreirajući iznova načine izražavanja svog političkog stava. One zastupaju vrijednosti koje ne konveniraju sa formalnim načinom shvatanja politika rodne ravnopravnosti, npr. kao određeni broj žena u vojsci ili par žena na pozicijama moći u Skupštini koje ta ista moć kontroliše.

Performans je kritika postojećih praksi, direktnom akcijom na ulici. Cilj je da se performansom preispitaju sve konvencionalne podjele. Tri su njegova ključna elementa ili mjesta dekonstrukcije – tijelo, prostor i javnost.

Žensko tijelo raskida sa patrijarhalnom praksom posjedovanja izlaženjem iz zone privatnog komfora. Privatno tijelo postaje političko, drugačije političko, izloženo u prostoru i ranjivo, vraćeno onoj čije je zapravo, simbolično vraćanje odgovornosti i preuzimanje inicijative. Prostor sa kojeg se šalje politička poruka ili zahtijev je javan, otvoren, oslobođen. Mijenja otetu teritoriju, autentičnim pritiskom, nezadovoljstvom i obezbjeđuje sigurno mjesto javnog govora žena. Žensko tijelo i glas u sigurnom krugu koji odvaja/spaja akterke sa publikom, predstavlja neizbježno osvojeno polje djelovanja, iako postoje pokušaji publike da se izbjegne, ne vidi, odćuti. U krugu je moguć jezik koji napušta nečujnost, prodire van društvene i formalne kontrole, skida sa sebe oznaku privatnosti. Glas kojim se transformiše nečujnost u čujnost je sredstvo da se obustavi proces falsifikovanja stvarnosti u korist realnih potreba žena. Uspjeva da raskrinka stege i nevidljivost patrijarhata te nasilja od fizičkog do institucionalnog. Izloženost u javnom prostoru je ujedno ranjivost i svijest da se povredom/prodorom u javnost svjedoči o traumi, podčinjenosti u društvenom smislu, koja se transformiše iz tajne u javnu informaciju, u korist javnom interesu otpora, pobune, izlaskom iz nevidljivosti, dokidanja ćutanja i potrage za drugačijom političkom praksom, drugačijim govorom. Javnost je oslobođena za drugačije teme, za spontani govor. Osvojena teritorija u kojoj odjekuje glas, poruka, traži svog slušatelja/ljku, formira publiku, ma koliko ona bila opasna po postojeće politike. Feministička intervencija proizvodnje inicijativa i praksi uspjeva da koristi tradicionalne prakse za komunikaciju sa drugima/drugošću, sklapajući prijateljstva sa društveno nepodobnim. Transformacijom značenja crnine (najčešći rekvizit performansa), kao elementa korote u porodici, nesreće, zatvorenosti, smrti, u snagu komemorativne solidarnosti za „palim neprijateljima“ kojem smo učinili zločin u ratu/miru izlazimo iz rodne, nacionalne i vjerske dominacije. Crnina pokazuje težinu realnosti, ali i iskorak u pravcu solidarnih akcija sa žrtvama kojima se ovjerava ideja da nemamo neprijatelja, da žalimo za učinjenim i da ukazujemo na to, da tražimo oprost i zaliječenje zajednice. Tako se žalost, koja se iskazuje crninom, opoziva i postaje druga dimenzija uvažavanja žrtve u kojoj se akcijom redefiniše značenje uobičajeno za patrijarhalno nasljeđe i otvara mogućnost da se čuje druga strana.

Zaključno, aktivističkim praksama pokušava se preispitati moguća promjena konteksta, konvencionalnih podjela na rodno, nacionalno, privatno, političko. Djelovanje u takvom ključu traži se u „procesima dugog trajanja“, ne ide sa rezultatima koji su konkretno mjerljivi, jer je i osnaživanje ili mijenjanje svijesti dug i rizičan poduhvat. Međutim, količina direktnog uticaja kao krajnji cilj, u moru rizičnih pseudo politika, ostavlja, ipak, neki prostor za nadu. Postoje pojedinke/ci do kojih dopire poruka bilo da se radi o aktivno uključenim koji uključuju druge, bilo da se radi o svjedočanstvu, arhiviranju praksi kao sigurnog mjesta odakle polazi promjena za neke buduće aktivističke prakse.

Jačanje civilnog društva u regiji, prostoru odakle dolaze odgovornost i preuzimanje inicijative, i onda i sada, mukotrpni je posao često osuđen na gubitak na dnevnom i dugoročnom nivou. Međutim, u ovim je uslovima to još uvijek glas koji svjedoči da postoje zainteresovani za promjene, zainteresovani za znanje i produkciju znanja.

Iskustvo dosadašnjeg aktivističkog otpora svemu što je naslijeđe balkanskih politika, ili politike na način naših nacionalista, autoritarnih politika, vjerskog fanatizma, gušenja potencijala za nekom drugom političkom realnošću, ima svoj legitimitet. Taj legitimitet se pokazuje u upornom broju onih koji te i takve politike vide kao umjerenije i razvojno-perspektivnije politike. Za sada su one koliko svakodnevna praksa, toliko i legat za buduće generacije onih koji vide svoje životne planove u evropskim dimenzijama.

/Ervina Dabižinović, psihološkinja, feministička teoretičarka i aktivistkinja/

Napomena: Kolumnu slobodno mogu preuzimati svi mediji uz navođenje autora, kao i da se kolumna objavljuje kroz projekat „Različiti putevi – zajedničke vrijednosti“, koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje (CGO), u saradnji sa fondacijom Heinrich Böll iz  Berlina, Inicijativom mladih za ljudska prava iz Zagreba, Udruženjem za modernu istoriju iz Sarajeva i Forumom ZfD – kancelarijom iz Beograda. Projekat je podržan od strane EU, kroz program Evropa za građane. Kolumna je originalno objavljena na platformi Evropski forum https://sharedvalues.me/aktivisticke-prakse-anime-u-crnoj-gori-legitimitet-i-legat/

Naša akcija istraživala potrebe mladih – Šta kažu mladi

Boka News
-
0
Naša akcija

NVO Naša akcija je od jula do septembra mjeseca istraživala potrebe i želje mladih kroz anketiranje omladine od 15-30 godina u cijelokupnoj opštini Kotor. Anketa se fokusirala na zapošljivost mladih, na rad omladinskog kluba, interesovanja mladih i znanje o omladinskoj politici, a rezultati mogu služiti kao jasne smjernice za dalji razvoj i unapređenje omladinske politike u našem gradu.

Nakon ankete takođe je izrađeno mapiranje postojećih servisa i programa za mlade, a održan je i set radionica na temu digitalizacije.

Odrađena istraživanja i sakupljene informacije veoma su bitne za izradu narednog akcionog plana, a predate su Sekretarijatu za kulturu, sport i društvene djelatnosti, preko kojeg je ova aktivnost i podržana.

Novi broj časopisa Komun@ posvećen olimpizmu u Crnoj Gori

Boka News
-
0
Naslovna-strana-Komun@-br-39

Novi 39. broj časopisa “Komun@” je odštampan je i već se nalazi na prodajnim mjestima širom Crne Gore, koji je u cjelosti posvećen olimpizmu u Crnoj Gori, a donosi veliki broj interesantnih tekstova.

Časopis započinje uvodnikom “Tragom Angelovih liža“ koji potpisuje Dušan Simonović, prvi čovjek Crnogorskog Olimpijskog komiteta koji ističe “da je COK utemeljen u bogatoj tradiciji crnogorskog sporta, ponosan na 27 olimpijaca iz Crne Gore koji su pod zastavom FNR, SFR i SR Jugoslavije osvajali olimpijska odličja, a da se COK 21.maja 2006.godine, po obnavljanju državne samostalnosti, našao na početku novog poduhvata, koji je zahtijevao i posvećenost i stručnost, obiman i kompleksan radni angažman.“

Pošto je novi broj Komue posvećen u cjelosti olimpizmu u Crnoj Gori, prve stranice časopisa posvećene su istorijatu Olimpijskih igara, pa tako se mogu pročitati tekstovi o Antičkim olimpijskim igrama, zatim prvim olimpijskim igrama modernog doba koje su održane u Atini 1896. godine, kao i tekst posvećen Crnoj Gori i Olimpijskim igrama održanim u Atini 1896.godine i Londonu 1908.godine.

U tekstu pod naslovom „Od Vemblija do zemlje izlazećeg sunca“ Branko Krivokapić podsjeća da je prije 73 godine, tačnije 1948. godine u Londonu započela crnogorska olimpijska priča i to pod zastavom FNR Jugoslavije.

Husein Ceno Tuzović, u tekstu pod naslovom „Koplje odletelo u istoriju“ piše o prvim olimpijcima sa prostora naše države –braći Dušanu i Mirku Vujačiću iz Zete koji su se takmičili na igrama u Londonu 1948. godine, naglašavajući da je rezultat Mirka Vujačića u bacanju koplja kada je zauzeo 7. mjesto u finalu bacivši koplje u dužini od 64,89 metara, ostao je do danas najbolji rezultat nekog našeg takmičara u individualnim sportovima.

Stojan Stamenić piše o Nikoli Radoviću, prvom crnogorskom fudbaleru sa olimpijskom medaljom u tekstu pod naslovom „Srebrni Niđo-podgoričko dijete“.

Branko Krivokapić u intervju sa Đorđem Perišićem, najstarijim živim osvajačem olimpijske medalje iz Crne Gore i jedinim sportistom koji je nastupaao u dva sporta piše o njegovoj sjajnoj karijeri kao sportiste, a onda i kao generalnom sekretaru i predsjedniku Vaterpolo saveza SFRJ, ministru sporta SR Jugoslavije, generalnom sekretaru Jugoslovenskog Olimpijskog komiteta i na kraju publiciste koji je napisao četiri knjige posvećene Olimpijskim igrama, među kojima je i ona o olimpijskom pokretu u Crnoj Gori.

U tekstu pod naslovom „Tihi Gorštak iz Nikšića“Dražen Drašković piše o Rajku Žižiću, prvom Crnogorcu sa tri uzastopna učešća i tri osvojene medalje na Olimpijskim igrama u kojem napominje „da nema mnogo onih ni na planeti da izbroje osam Rajkovih medalja sa Olimpijskih igara, Svjetskih i Evropskih prvenstava u tako prestižnom sportu kao što je košarka.

Nenad Stevović u tekstu pod naslovom „Bronzani zvuci Moskve“ piše o Sofiji Pekić, jednoj od najboljih jugoslovenskih košarkašica koja je potomak crnogorskih iseljenika iz Lovćenca.

Kosta Bošković u tekstu pod naslovom „Mađioničar sa Cetinja“ piše o Veselinu Vujoviću, rukometnoj legendi i zlatnom rukometašu sa Olimpijskih igara u Los Anđelesu koji ističe da u „U ovom trenutku svaki plasman na Olimpijske igre i velika takmičenja može da se smatra velikim uspjehom”.

O Ljubomiru Radanoviću, kršnom cetinjskom fudbaleru koji je ispisao istoriju jugoslovenskog fudbala pogotkom protiv Bugara 21.decembra 1983. na splitskom Poljudu kada je reprezentacija Jugoslavija izborila učešće na Evropskom prvenstvu u Francuskoj, a čuveni reporter Mladen Delić u direktnom tv prenosu uzviknuo „Ljudi pa je li to moguće“ piše Branko Krivokapić, ali i Radanovićevim fudbalskim imprresijama i osvajanju brozane medalje na OI u Los Anđelesu 1984.godine.

Aleksandar Radović u tekstu pod naslovom „Poslednje olimpijsko crnogorsko zlato“ piše o Igoru Vušuroviću, članu jugoslovenske odbojkaške generacije iz Sidneja 2000. koja se popela na pobjedničko postolje koji u izjavi za Komunu kaže: „Imam sreću da sam osvojio dosta medalja sa svjetskih i evropskih prvesntava, ali kada postavite te medalje pored olimpijske-i da se nikada niste bavili sportom, niti gledali bilo koji sport, jasno bi vam bilo da je to nešto najljepše, najbogatije, najznačajnije”.

Ana Marković u tekstu pod naslovom „Karakter, prkos, kvalitet-uspjeh“, piše o crnogorskim lavicama zbog kojih je Crna Gora bila ponosna, jer su crnogorske rukometašice osvojile srebro na OI u kojem ističe: “Prva, za sada i jedina olimpijska medalja za Crnu Goru nakon obnove državnosti, stigla je 2012. u Londonu nakon nezaboravnog finala protiv Norveške“.

U tekstu pod naslovom „Barjaktar svoje države „Amer Ramusović piše o džudisti Srđanu Mrvaljeviću, trostrukom učesniku Olimpijskih igara u Pekingu, Londonu i Rio de Žaneiru u kojem kaže da „Čovjek pripada tamo odakle su mu korijeni i da nije imao nikavu dilemu iako je rođen u Beogradu da obuče kimono sa državnim grbom nakon osamostaljivanja Crne Gore“.

O Vladimiru Gojkoviću, vaterpolisti, koji je do sada pet puta učestvovao na OI, tri puta kao sportista, a dva puta kao selektor reprezentacije Crne Gore piše Ana Marković u tekstu pod naslovom „Tako blizu, a tako daleko“ u kojem Gojković podsjeća „Radim ono što volim, vodim reprezentaciju svoje zemlje, za koju sam igrao, rastao i koja je konkurentna u svjetskom vaterpolu“.

U tekstu pod naslovom „ Kraljica sportova u usponu “ Milan Madžgal piše o crnogorskoj atletici na OI, a Alekdsandar Radović o Mariji Vuković, nekadašnjoj juniorskoj šampionki svijeta i crnogorskoj junakinji na OI u Tokiju kada je sa preskočenih 196 centimatara u skoku uvis osvojila 9.mjesto u tekstu sa naslovom „Marijine suze i let u istoriju“.

Rijalda Ramusović u tekstu “Povreda spriječila odlazak u Tokio“ piše o Danki Kovinić, najboljoj crnogorskoj teniserki i učesnici OI u Rio de Žanairu 2016. godine, a Aleksandar Radović o Milivoju Dukiću, trostrukom olimpijcu sa samo 28 godina.

U rubrici o učešću crnogorskih olimpijaca na zimskim olimpijskim igrama pišu Ratko Perošević o Bojanu Kosiću, najboljem skijašu sa prostora Crne Gore u istoriji i prvom Crnogorcu učesniku ZOI u Vankuveru 2010. godine koji kaže za Komunu „da vrhunski rezultati iziskuju velika odricanja, maksimalnu motivisanost i podršku kompletnog društva“ ističući da je oduvijek imao veliku podršku COK-a.

Dražen Drašković piše o smučarki Ivani Bulatović koja je 2014. godine u Sočiju bila prva Crnogorka koja se takmičila na ZOI i Mladenu Miniću, treneru skijaške reprezentacije Crne Gore na ZOI u Pjongjangu 2018. godine, a Svetlana Zečević o Eldaru Salihoviću, pljevaljskom smučaru u tekstu pod naslovom „San svakog sportiste“ koji je bio takođe učesnik ZOI održanim u Južnoj Koreji prije tri godine i koji se nada ušeću na ZOI u Pekingu 2022. godine.

U dijelu posvećenom Paraolimpijskom komitetu Crne Gore i crnogorskim paraoplimpijcima koji su učestvovali na brojnim takmičenjima i postigli izvanredne rezulate u tekstu pod naslovom „Od Zabjela do Tokija“ piše Emil Ličina koji u intervjuu sa Igorom Tomićem, predsjednikom POK-a ikoji kaže: „Da je važan korak u širenju paraolimpijskog pokreta u Crnoj Gori napravljen od Pekinga do Londona i da paraolimpijci Crne Gore bivaju sve konkurentniji na velikim takmičenjima“.

On potpisuje i tekst o Marijani Goranović, paraatletičarki, dvostrukoj šampionki Evrope i trostrukoj učesnici paraolimpiskih igara, kao i tekst o Filipu Radoviću, ponosu Cetinja i Crne Gore koji je osvojio bronzanu medalju na POI u Tokiju u tekstu pod naslovom „Osvajač prve praolimpijske medalje”.

1...1.9331.9341.935...4.652Stranica 1.934 od ukupno 4.652