Crna Gora je u vrhu zemalja koje su tokom ove godine zabilježile najveći pad indeksa svoje povezanosti sa svijetom putem linijskih brodskih servisa. Podaci su to koje je iznijela Konferencija za trgovinu i razvoj Ujedinjenih Nacija (UNCTAD) koja je upravi objavila najznačajnije detalje iz svog izvještaja o svjetskom pomorskom transportu u 2018.
LSCI (Liner Shipping Conectivity Index) je indikator pozicije pojedine države u svjetskoj pomorskoj trgovini, mjereno kroz njenu zastupljenost u kontejnerskim brodskim servisima. LSCI indeks pojedine države određuje se prema podacima o rasporedu i korišćenju svjetske flote brodova za prevoz kontejnera: broju i veličini brodova koji uplovljavaju u luke određene države, njihovom kapacitetu u broju kontejnera (TEU), učestalosti i ukupnom broju redovnih kontejnerskih linija sa kojima je dotična država povezana, kao i broju pomorskih kompanija i veličini brodova sa kojima one održavaju te linije.
Crna Gora je po podacima UNCTAD-a, ove godine zabilježila pad od 48 odsto u svom LSCI indeksu u odnosu na 2017., što je stavlja na treću najgoru poziciju u svijetu. Lošiji učinak od Crne Gore po padu LSCI indeksa, ove su godine uimali samo Ukrajina (-61%) i Albanija (-49%). U prvih pet država svijeta po padu LSCI indeksa ove su godine još i Novi Zeland (-43%) i Sjeverna Marijanska Ostrva (-35%).
Top pet zemalja koje su ove godine imale najveći rast LSCI indeksa su Ujedinjeni Arapski Emirati 8179%), Maldivi (125%), Mauritanija (77%), Eritreja (73%) i Mikronezija (69%). Oko četiri petina svjetke trgovine po obimu, odnosno oko 70 posto po vrijednosti robe, obavi se najjeftinijim i najefikasnijim – pomorskim transportom. Pri tom kontejnerski brodovi i linije igraju najvažniju ulogu jer se tim vidom transporta koji se najlakše nastavlja na drumski i željeznički, transportuje najveći dio svjetske robe široke potrošnje. Države bez dobre povezanosti tim tzv. intermodalnim transportom, imaju velikih problema u razvoju svoje ekonomije, a Crna Gora sa kompanijom Port of Adria koja u Baru maksimalno godišnje pretovari oko 50 hiljada kontejnera, bez kilometra autoputa i sa nerazvijenom željezničkom mrežom koja nema mogućnosti da sprovede tzv.kontejnerski blok-voz, potouno je van svih regionalnih, ada ne pominjemo globalne robne tokove i gleda u leđa svih ostalih država na Jadranu, liše BiH koja nema ozbiljnu morsku luku. U Bar uplovljavaju gotovo isključivo mali kontejnerski tzv. feeder brodovi kapaciteta po par stotina TEU-a, a koji po malim lukama razvoze kontejnere što velikim megakontejnerašima pojedinačnog kapaciteta i preko 20.000 TEU-a, prethodno iz raznih krajeva svijeta, stignu u neki od glavnih habova na Mediteranu, poput italijanske luke Đoja Tauro ili španske Algeciras.
Crna Gora je sa LSCI indeksom 3 u ovogodišnjem pregkledu UNCTAD-a zauzela 12 mjesto na listi najgore povezanih država i administrativnih teritorija na svijetu. Ispred nje po slabijoj povezanosti kontejnerskim brodovima i linijama su egzotične i male ostrvske države poput ostrva Norfolk, Uskršnjeg ostrva, Tuvalua, Bermuda, Kajmanskih otoka, Naurua, Timor-Lestea… Na drugoj strani medalje su države koje se mogu pohvaliti najvećim brojem linija i najvećim obimom saobraćaja kontejnerskih brodova sa njihovim lukama: prva na svijetu po tome je Kina sa LSCI indeksom 187,8 , slijedi Singapur (133,9) a na trećem mjestu je Južna Koreja (118,8).
Ako je u DPS-u nezasitost za gomilanjem materijalnih dobara i gramženje za istima- i po cijenu brutalnog kršenja zakona- mjera patriotizma, onda je predsjednik Opštine Tivat Siniša Kusovac- čak i u tako oštroj kokurenciji kakva po tom pitanju vlada u DPS-u (i uopšte u vladajućoj koaliciji)- definitivno jedan od najvećih patriota u Tivtu i u Crnoj Gori, ocijenila je to opoziciona Tivatska Akcija u zvaničnom saopštenju.
“Najprije je 1999. godine od Opštine Tivat dobio- po cijeni nezamislivo niskoj za obične smrtnike- plac od 533 kvadratna metra da bi ga poslije nekoliko godina- zajedno sa nedovršenom kućom- protivzakonito prodao. Onda je prošle godine od iste Opštine Tivat dobio stambeni kredit od 52.000 eura-takođe protivzakonito jer mu je, kako vidimo, Opština jednom već bila riješila stambeno pitanje. U međuvremenu su aktuelnom prvom čovjeku Opštine Tivat tri stana volšebno nestala iz imovinskog kartona.
Mi u „Tivatskoj Akciji“ više ne postavljamo pitanje morala g. Kusovca i njegovih partijskih prijatelja i koalicionih partnera; u apsolutno odsustvo moralnog osjećanja kod istih uvjerili smo se bezbroj puta. Ne postavljamo ni pitanje reakcijepravosuđa koje bi ove finansijsko-stambene malverzacije g. Kusovca moralo adekvatno sankcionisati; uvjerili smo se, takođe bezbroj puta, da u Crnoj Gori pravosuđe suštinski ne postoji, tj. da postoji u mjeri u kojoj njegov rad determiniše i kanališevladajuća partija. Ono što se (još uvijek) pitamo je sljedeće: ko će od vas, građani Tivta, i po koju i kakvu cijenu na sljedećim lokalnim izborima u našem gradu- poslije svega ovoga što su nam priredili i priređuju g. Kusovac i njegovi partijski kompanjoni i koalicioni partneri- imati snage i obraza da (ponovo) glasa za DPS, SD i HGI?
Kako ćete jednog dana objasniti svojoj djeci i unucima da ste iz izbora u izbore glasali za ljude koji su nemilosrdno uništavali svoj grad, a istovremeno se- na konto poltronstva i apsolutne poslušnosti katastrofalnoj politici šefa njihove partije- enormno obogatili i napunili svoje džepove do vrha?U pamet se, Tivćani.
Nema više nikakve filozofije, pitanje je jednostavno: želite li dobro imovinskom kartonu g. Kusovca i imovinskim kartonima njegovih partijskih šefova, kompanjona i koalicionih partnera ili želite dobro svom gradu, sebi i vašim potomcima”, saopštila je Tivatska akcija.
Gradonačelnik Tivta Siniša Kusovac (DPS) bespravno je lani od Opštine dobio kredit od 52.000 eura za rješavanje stambenog pitanja, jer mu je lokalna uprava to pitanje riješila još 1999.
To pokazuje dokumentacija iz 1999. i 2003. godine iz koje se vidi da je Kusovac prije 19 godina od Opštine Tivat dobio plac po od 533 metra kvadratna na Seljanovu, po višestruko umanjenoj cijeni i na odloženo, višegodišnje plaćanje.
Gradonačelnik je tri i pod godine kasnije prodao plac po višestruko većoj cijeni, da bi 22. decembra prošle godine, sa mjesta potpredsjednika Opštine, podnio zahtjev za dodjelu stambenog kredita Komisiji za rješavanje stambenih potreba lica koja bira Skupština ili predsjednik Opštine i drugih čiji je rad od posebnog interesa.
Lider tivatskog DPS-a to je uradio uprkos članu Odluke o rješavanju stambenih potreba koji propisuje da “lice kome je Opština Tivat… riješila stambeno pitanje, u skladu sa tadašnjim propisima o rješavanju stambenih pitanja, nema pravo na rješavanje stambenih potreba…”.
Uprkos tom ograničenju, Kusovac je podnio zahtjev za “kredit za kupovinu stana ili stambene zgrade”, prećutavši da mu je Opština Tivat riješila stambeno pitanje još 1999.
Imalismo uvid u dokumenta iz 1999. koja potvrđuju da je Opština, odlukom Skupštine od 18. avgusta te godine, tadašnjem rukovodiocu tivatske ekspoziture Direkcije javnih prihoda „ustupila na trajno korišćenje uz naknadu“ parcelu od 533 kvadrata na Seljanovu, radi rješavanja stambenog pitanja izgradnjom porodične kuće.
Opštinski plac je ustupljen Kusovcu na zahtjev Vlade, odnosno Direkcije javnih prihoda, a lokalne vlasti su se pozvale na tada važeću Odluku o građevinskom zemljištu. U njoj je stajalo da se „može ustupiti na trajno korišćenje zemljište građanima koji nemaju trajno riješeno stambeno pitanje, a za koje društveno-pravno lice u kojem su građani zaposleni, podnese zahtjev Opštini Tivat“.
Dokument 1
Uvidom i u zapisnik sa postupka vođenog 21. septembra 1999. pred tivatskim odjeljenjem Direkcije za nekretnine u predmetu „utvrđivanja pravične naknade za ustupljeno građevinsko zemljište“ Kusovcu. Pored današnjeg gradonačelnika i činovnika tivatskog katastra, u postupku je u ime lokalne uprave učestovavala tadašnja sekretarka lokalnog parlamenta, a sada poslanica DPS-a u Skupštini Jovanka Laličić.
Stranke u postupku su upoznate sa stavom Komisije za procjenu koja je utvrdila da kvadrat placa kojeg Opština ustupa Kusovcu vrijedi 400 tadašnjih dinara (13,3 njemačkih maraka, odnosno 6,81 eurao po kursu kojim je kasnije mijenjana za euro). Na to je Kusovac, prema rješenju SO Tivat, dobio dodatni popust od 30 odsto, pod uslovom da polovinu ukupnog iznosa za plac uplati odmah, sa čime se složila i Laličić, tražeći da drugu polovinu Kusovac Opštini isplati u 60 mjesečnih rata tokom narednih pet godina. On je to i prihvatio, pa je na kraju Kusovac opštinsku zemlju dobio po diskontovanoj cijeni od 280 dinara za kvadrat, odnosno 9,33 marke (4,77 eura). Rješenjem katastra, bio je obavezan da Opštini odmah uplati polovinu, odnosno 74.620 dinara.
To znači da je gradonačelnik za rješavanje stambenog pitanja 1999. dobio opštinski plac od 533 kvadrata za svega 2.542 eura, od čega je pola otplaćivao narednih pet godina.
Uprkos tome što nije bio otplatio dug prema Opštini i što nije istekao rok od pet godina od dana dodjele u kojem nije smio otuđiti tu nekretninu saglasno rješenju SO Tivat od 18. avgusta 1999. godine, Kusovac je plac i nedovršenu prizemnu kuću površine 150 kvadrata već tri i po godine kasnije – 25. marta 2003. godine, prodao supružnicima iz Beograda za 40.000 eura. Kupci čije je ime poznato “Vijestima” kuću su uknjižili 5. februara 2004. godine, a i danas su vlasnici.
Kusovac protekle sedmice nije odgovorio na pitanje zašto je lani, prilikom podnošenja zahtjeva za opštinski stambeni kredit, prećutao da mu je Opština prije 19 godina riješila stambeno pitanje.
Na pitanje da li svoje ponašanje smatra primjerenim i etičnim visokoj dužnosti na kojoj se nalazi, posebno u svjetlu činjenice da je plac preprodao prije isteka roka otplate za skoro 16 puta veći iznos.
Gradonačelnik nije odgovorio da li će podnijeti ostavku jer je, prema dokumentaciji u koju smo imali na uvid, lani bespravno uzeo kredit i Opštinu na čijem je čelu oštetio za više desetina hiljada eura.
Tri stana “isparila” iz imovinskog kartona
Na Kusovca lani, prije dobijanja kredita, nije bila upisanu nijedna nekretninu, ali je prethodnih godina kao javni funkcioner u imovinskim kartonima prijavljivao da je sa suprugom Ljiljanom (su)vlasnik tri stana.
Prema kartonima, supružnici su imali stanove od 80 i 25 kvadrata u Pod Kuku, a treći od 74 metra kvadratna u lamelama u centru Tivta. Imovinu su prijavljivali od 2007. godine, zaključno sa 2015.
Nakon toga, nekretnine su „isparile“ iz imovinskih kartona Kusovca, a današnji gradonačelnik nijednom nije Agenciji za sprečavanje korupcije prijavio promjenu imovine veću od 5.000 eura, što je po zakonu bio obavezan da učini.
Kusovac nije odgovorio ni na pitanja zašto to nije uradio i da li takvo ponašanje smatra primjerenim i etičnim.
Fiktivni ugovori, kredit i kupovina vlastitog stana?
Kusovac je lani dobio kredit za kupovinu stana jer je Komisiji priložio izjavu i uvjerenje da on i supruga Ljiljana na svoje ime nemaju upisanu stambenu nekretninu u svojini ili susvojini, ali i da je dan ranije sklopio predugovor sa tivatskom firmom „Samcommerc“ o kupovini stana koji je, navodno, u gradnji. Taj stan se nalazi u nelegalnoj zgradi u Pod Kuku, napravljenoj još 2007.
U dokumentaciji koju je priložio komisiji 29. decembra, Kusovac je predao i dva ugovora koja su tog istog dana, sa razmakom od pola sata, na istom mjestu i pred istim notarom – Danilom Jovanovićem iz Tivta, sklopljeni za dva različita pravna posla. Prvi se odnosi na zajedničku izgradnju stambene zgrade između njenog vlasnika – Tivćanina Branka Zarubice i investitora – kompanije „Samcommerc“. Drugi ugovor sklopljen je u isto vrijeme između „Samcommerca“ kao prodavca i Kusovca kao kupca, o kupovini stana od 80 kvadrata, po cijeni od 52.000 eura, o čemu su „Vijesti“ ranije pisale.
U momentu sklapanja dva ugovora, na preciziranoj parceli nije se gradila nikakva zgrada, jer je na njoj „Samcommerc“ još 2007. podigao četvorospratnicu.
Mjesec i po nakon što je na temelju takve argumentacije dobio kredit od Opštine čiji je bio potpredsjednik, Kusovac učestvuje u formiranju odluke koja je i usvojena u Skupštini, kojom se stvaraju formalno-pravni preduslovi da se pokrene postupak legalizacije zgrade.
Zbog svega toga, Kusovca je tivatska opozicija žestoko kritikovala, ali je on sve optužbe odbacio kao „netačne i zlonemjerne insinuacije“, ustvrdivši da je sve oko njegovog konkurisanja i dobijanja kredita bilo po zakonu.
Most Moračica, koji se nalazi na prioritetnoj dionici autoputa Bar-Boljare, funkcionalan će biti krajem naredne godine. Jedan od razloga su i nerealno postavljeni rokovi.
To je u emisiji ABS na Radio-televiziji Crne Gore (RTCG) saopštio nadzornik izgradnje autoputa Jovan Ivanović.
“Na osnovu dinamike koju dobijamo od izvođača radovi će trajati i iduće godine. Na osnove te dinamike, a mislim da je realna dinamika s aspekta izvođenja radova, očekujemo da ovaj most bude premošćen, odnosno da rasponska konstrukcija bude završena u avgustu iduće godine”, rekao je Ivanović, prenosi portal RTCG.
On je pojasnio da nakon toga preostaje kompletiranje radova, kao što su asfalt, oprema, odbojna ograda, instalacije na mostu…
“I za to će, naravno, biti potrebno određeno vrijeme. Očekujemo da krajem iduće godine imamo most u punoj funkcionalnosti”, kazao je Ivanović.
Ugovorom je bilo predviđeno da će svi radovi na dionici autoputa biti završeni do maja 2019. godine.
Na pitanje da li će završetkom mosta na Moračici biti završeni i ostali radovi na autoputu, Ivanović kaže: “Na osnovu planova i dinamike koju dobijamo od izvođača, a koja u ovom trenutku izgleda realno, kakva će ona biti zavisi od vremenskih uslova, kompleksnosti radova koji su pred nama, možemo očekivati da sve bude završeno do kraja naredne godine”.
Jedan od razloga kašnjenja, kako je rekao, mogao bi biti nerealno postavljen rok.
“Možda očekivanja u pogledu završenosti tehničke dokumentacije ili glavnog projekta takođe potcijenjeni, nekad i vrijeme, i neke druge okolnosti, ali generalno, ako se držimo ove dinamike, i ako sve strane daju od sebe, kvalitet radova je najvažniji”, kazao je Ivanović.
Barcolana je još jednom potvrdila da je izuzetni sportski događaj na jadranskom i mediteranskom prostoru. Jubilarna 50 Barcolana oborila sve rekorde po broju registrovanih brodova koji su učestvovali na regati.
Na startnoj liniji se u nedjelju ujutro moglo vidjeti preko 2688 jedrilica i na hiljade jedriličara i ljubitelja jedrenja koji su se okupili u Trstu da podrže najveću evropsku i jednu od najprestižnijih svjetskih regata.
Na regati su učestvovale i dvije jedrilice iz Boke.
Barcolana 2018.
1 od 7
Barcolana- Tutta trieste 2
Barcolana
Barcolana
Barcolana
Barcolana
Barcolana
Tutta Trieste2 na Barcolani
TuttaTrieste 2 sa skiperom Milošom Radonjićem bila je 12. u ukupnom plasmanu i druga u klasi. Kompletan vikend je bio izuzetan, imajući u vidu da je ekipa prethodnog dana pobijedila na GoToB regati, u izuzetnoj konkurenciji slovenačkih brodova, poručili su naši jedriličari.
Skiper Niko Vuksanović sa Bokeljkom bio je 229- ti u ukupnom plasmanu a u klasi 15-ti, članovi posade su pored sina Marka bili i Tivćani Rino Tripović i Ilija Belan.
Nova mjesečna prognoza ECMWF modela u većem dijelu Evrope očekuje pozitivno odstupanje temperature vazduha od prosjeka. Drugim riječima, u narednih nekoliko sedmica naši krajevi mogu očekivati toplije vrijeme od prosjeka, dok će se niže temperature od prosjeka zadržavati na jugozapadu kontinenta i prema okeanu.
Mjesečna prognoza ECMWF-a u naredne dvije sedmice očekuje uglavnom sušno vrijeme, dok bi prema kraju mjeseca ipak veća količina vlažnog vazduha trebala doći na naše područje, donoseći kišu ponajprije na Jadranu, javlja Neverin.
Boka Kotorska – foto Boka News
U Crnoj Gori će biti u ponedjeljak sunčano i toplo, uz povremeno malu ili umjerenu oblačnost.
Na sjeveru zemlje, po kotlinama, ujutru će biti magla i sumaglica.
Vjetar promjenljivog smjera biće slab do umjeren.
Jutarnja temperatura vazduha biće u rasponu od 3 do 15, a najviša dnevna od 17 do 27 stepeni.
Kao predsjednik udrženja građana “Jugoslovenski vremeplov” koji okuplja ljude koji se zalažu za očuvanje vrijednosti bratstva i jedinstva kao i kulturnog nasleđa Jugoslavije kako u Crnoj Gori tako i u regionu apelujem na građane kao i na MOCG da moramo sačuvati jahtu “Jadranka” saopštio je predsjednik Udruženja građana “Jugoslovenski vremeplov” Vuk Vujisić.
Jahta “Jadranka” je poslednji najluksuzni brod koji je napravljen za doživotnog predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita i kao takva predstavlja kulturno nasleđe SFRJ .
“MOCG daje jahtu na tender pod izgovorom da su potrebna velika ulaganja da bi se ona stavila u funkciju. Finansije ne smiju biti izgovor za očuvanje kulturnog nasleđa jer da se vodimo tom politikom da kad god je državi bilo teško da prodaje sve što vrijedi pošto zašto, ne bi ostao ni jedan predmet niti jedno kulturno dobro u Crnoj Gori . U razgovoru sa ostalim organizacijama i pojedincima koje interesuje ova tema odlučili smo da pokrenemo incijativu za spašavanje jahte “Jadranka”, smatra Vujisić.
Ideja je da incijativa prikupi sredstva za kupovinu jahte i njenu obnovu i da jahta “Jadranka” kao plutajući muzej nastavi da postoji u Boki .
“Da napomenemo postoji sličan slučaj u kojem je vojska Hrvatske prodala brod “Galeb” gradu Rijeci koji će brod obnoviti i pretvoriti u muzej. Zato svako ko voli Crnu Goru i njeno kulturno nasleđe podržaće incijativu da se jahta obnovi, a najbolji model bi bio da je npr. grad Kotor kupi i uz donacije i pomoć građana obnovi i od nje napravi muzej od kojeg bi i grad i država, a samim tim i svaki građanin imali koristi. Sačekaćemo odluku MOCG o ponudama na tenderu pa ćemo javnost obavijestiti o daljim koracima incijative”, rekao je Vujisić.
Pobjedom hrvatskog tima, Postira i Dola i odbranom naslova svjetskih prvaka te svečanom dodjelom nagrada u subotu je navečer završeno 2. Svjetsko prvenstvo u branju maslina, koje se od 11. do 14. oktobra održalo u mjestu Postira na otoku Braču, izvijestili su u nedjelju organizatori.
Drugo mjesto osvojila je četvoročlana ekipa iz Boke Kotorske koju su činili članovi Maslinarskog društva “Boka“: Ivan Mirković i Marina Marić Benaković iz Tivta kao i Ivan Đukić i Jelena Božić iz Kotora.
Događaj kojem su glavni ciljevi širenje maslinarske kulture, razmjenjivanje iskustava, druženje između predstavnika maslinarskih, ali i zemalja koje nemaju toliko razvijenu maslinarsku tradiciju, drugu su godinu zaredom organizovali su Turistička zajednica Postira i Poljoprivredna zadruga iz toga bračkog mjesta.
„Prezadovoljni smo odazivom zemalja, ove godine ih je bilo čak jedanaest“, rekla je direktorica Turističke zajednice Postira Ivana Jelinčić. Oni se, dodala je, međusobno jako dobro druže i slažu, bez obzira što su na natjecanju jedni drugima velika konkurencija.
Iako ovim prvenstvom nastojimo promovisati turizam otoka Brača, Postira i maslinarstva, bit svega je emocija koju ovi ljudi nose sa sobom kući, to je vrjednije od ičeg drugog“, istaknula je.
Na 2. Svjetskom prvenstvu, uz hrvatski nastupili su i timovi iz Crne Gore, Francuske, Slovenije, Nizozemske, Mađarske, Velike Britanije, Švedske, Španjolske, Bosne i Hercegovine i Sjedinjenih Američkih Država.
Hrvatski tim, sastavljen od četvero berača iz Postira i Dola, u stoljetnom je Maslinskom vrtu Svetog Josipa iznad Postira u zadanom vremenu od 45 minuta uspio ubrati 67 kg maslina.
Bilo je to gotovo 11 kg više od drugoplasiranog Maslinarskog društva Boka, čija je kašeta na vaganju težila 56,6 kg. Treće mjesto na postolju osvojio je slovenski tim s 51,6 kg ubranih maslina.
2. Svjetsko prvenstvo u branju maslina
Posljednje mjesto, s tek 36,8 kg ubranih maslina, pripalo je vjerojatno najveselijem timu Prvenstva, predstavnicima Velike Britanije. „Mislili smo da nam dobro ide sve dok nismo vidjeli hrvatski tim, tada smo shvatili da naša tehnika možda nije baš na svjetskom nivou. Ali zaista smo uživali“, izjavio je Mark Fitzpatrick, zaslužan za prvi nastup engleskog tima na Svjetskom prvenstvu.
2. Svjetsko prvenstvo u branju maslina
Organizatori ističu da je i drugo izdanje Svjetskog prvenstva u branju maslina donijelo mnogo smijeha, druženja, izmjenjivanja (i stjecanja) iskustva, a sve u duhu slavljenja masline i maslinova ulja s kojim stanovništvo Postira i Brača, najmaslinarskijeg dalmatinskog otoka, žive već hiljadama godina.
Izložba “Lament nad ostrvom Sveti Nikola” budvanskog umjetnika Slobodana Boba Slovinića, otvorena je juče u konobi Feral (Trg palmi 12, Stari grad). Nakon otvaranja razgovor sa autorom vodila je Jelena Papović, akademska slikarka iz Budve.
Tokom trajanja izložbe (13.–21. oktobar) organizovan je prateći program, čija je centralna tema upravo ostrvo Sveti Nikola, među Budvanima poznatije kao Školj. Naime, u četvrtak, 18. oktobra u 17.30 časova na Trgu palmi je biti održana diskusija „Potencijalna devastacija Školja“, na kojoj će govoriti arhitekta Borislav Vukićević, prof. Dr Rade Ratković, dekan fakulteta za biznis i turizam, i Vuk Iković iz organizacije Kod. Moderatorka programa će biti Iva Bajković, voditeljka i urednica TV Budve.
Treće večeri, u nedelju, 21. oktobra, takođe u 17.30 časova na Trgu palmi, „Razgovore o Školju“ vodiće Dušica Vugdelić, a učesnici će biti građani i ribari Budve i Paštrovića.
Organizator izložbe i pratećeg programa je NVO Feral koji se bavi očuvanjem budvanskog kulturnog nasleđa.
Izložba Slobodana Boba Slovinića
Na otvaranju izložbe “Lament nad ostrvom Sveti Nikola” prisutnima obratila Itana Lalović ispred NVO Feral koja je rekla:
“Dragi Budvani i prijatelji Budve, Želim da vam se zahvalim u ime NVO Feral što ste večeras sa nama na otvaranju izložbe Slobodana Boba Slovinica. Večeras nećete prisustvovati samo otvaranju izložbe, već borbi za očuvanje mediteranskih vrijednosti i ključnog simbola Budve. Želim da napomenem da će za vrijeme trajanja izložbe, što je narednih 8 dana, tačnije do 21. oktobra, biti održan prateći program.
Želim da se zahvalim Opštini Budva i Turističkoj organizaciji opštine Budve što su podržali projekat, kao umjetnicima i prijateljima koji su pozajmili svoje štafelaje za postavku, a to su Ivana Babić, Jelena Papović, Andrijana Mitrović, Pero Pićan, Mima Mitrović, autor – Slobodan Slovinić, Danijela Božović, Dragana Ivanović, Luka Vučković i komšije iz Medžik Jarda.
Izložba Slobodana Boba Slovinića
“Prije nego što riječ dam Jeleni Papović koja će biti moderatorka ove večeri, reću ću par riječi o našem Bobu Sloviniću, koga sigurna sam, svi dobro znate: Bobo potiče iz stare budvanske porodice, i njegov prađed, Ivan Slovinić, je oko 1840. godine došao u Budvu iz Postira sa Brača, gdje se oženio Julijom Rozi, kćerkom imućnog vlastelina. Porodica Slovinić spada u red najstarijih budvaskih porodica. Slobodan Bobo Slovinic je rodjen od oca Anta Slovinića i majke Dobrile Slovinic 1943. godine u Budvi. Rano djetinjstvo proveo u Budvi i Kotoru. Srednje obrazovanje stekao na Cetinju i u Titogradu, maturirao je (1961) u gimnaziji „Slobodan Škerović“ u Podgorici. Diplomirao je (1966) na Akademiji za primijenjene umjetnosti u Beogradu, na odsjeku unutrašnje arhitekture, u klasi profesora Đorđa Krekića. Bio je na brojnim studijskim putovanjima. Prvi put se predstavio (1961) na grupnoj izložbi u Umjetničkom paviljonu u Podgorici. Za vrijeme studija izlaže sa prijateljima u kafani “?” u Beogradu. Prvu samostalnu izložbu priredio je (1965) u Modernoj galeriji u Podgorici. Do sada je imao preko 50 samostalnih i više od 350 grupnih i kolektivnih izložbi u našoj zemlji i inostranstvu. Autor je knjiga: “Pariski zapisi” (1996); “Umjetničke zbirke Centra savremene umjetnosti Crne Gore” (2010); “Ars Libris” (2013). Povodom (60) godina stvaralačkog rada, u Narodnom muzeju na Cetinju, priređena je (2017) retrospektivna izložba i objavljena monografija. U Modernoj galeriji u Podgorici, prezentiran je (2018) izbor iz retrospekcije uz monografski katalog. Ono što bih posebno istakla, i što je za ovu veče posebno bitno su Bobovi cikusi koji su vezani za ostrvo Sveti Nikola, i njegov aktivan i kontinuirani angažman za očuvanje ovog budvanskog ostrva. 1999. godine je organizovana izložba na Svetom Stefanu, pod nazivom „OMAŽ ŠKOLJU“, a u podnaslovu: „Od realnog, destrukcijom do strukturalnog“ takođe kao POBUNA i likovni APEL. Slijedi projekat „REKVIJEM ZA ŠKOLJ“, sa podnaslovom: „Vrijeme kataklizme“, realizovan 2000. godine. Prati ga živopisni, ambijentalni ciklus „ŠKOLJ – NOVE SLIKE“ iz (2012), a 2016. Nastao je ciklus slika pod nazivom „BUDVANSKE METASTAZE“. Gvaševi ostrva koje možete vidjeti na ovoj izložbi su nastale 1996. godine, tačno prije 22 godine, u oktobru mjesecu koji je takođe bio topao kao i ovaj 2018. Tada je naš umjetnik plovio oko našeg ostrva u svom brodu Galeb, kupao se i kako kaže neposredno portretisao Školj koji je imao drugačiji profil iz svakog ugla… Ostatak priče ćete čuti u razgovoru koji slijedi….”- kazala je Lalović.
Izložba Slobodana Boba Slovinića
Nakon toga je uslijedio razgovor Jelene Papović u Boba Slovinoća koji je praćen brojnim pitanjima zainteresovanih i dirnutih učesnika.
Želja društva Feral je da ovom izložbom i pratećim programom koji će biti održan za vrijeme trajanja izložbe, istakne ogromnu vrijednost koju ostrvo Sveti Nikola ima za Budvu i njene građane. Ove vrijednosti su slojevite, pa tako i sam program razmatra pitanja o Školju iz umjetničke, stručne i društvene perspektive.
Vrmac, na čijim se padinama prostire teritorija Gornjeg i Donjeg Stoliva, prekriven je raznovrsnom mediteranskom vegetacijom koja ga u tom pogledu čini potpuno različitim od okolnih planinskih masiva Lovćena i Orjena. Ova vegetacija je tokom vjekova često bila predmet istraživača – botaničara koji su pojedine biljne vrste na ovim terenima prvi put pronašli i opisali.
Među najvrjednijim biljnim vrstama ovog područja, pored masline, svakako je kostanj – kesten (Castanea sativa-Mill.), kojeg je 1768. na ovom lokalitetu opisao i čuveni italijanski botaničar Visiani.
Pored Stoliva i još nekih manjih lokaliteta na brdu Vrmac, na teritoriji Boke Kotorske poznati su nasadi kostanja u Kostanjici i Herceg-Novom (Savinska Dubrava). Nažalost, danas je ova mediteranska biljka u Boki neopravdano zapostavljena.
Poznati svjetski istraživači ukazali su na činjenicu da je stablo kestenja oboljelo, napadnuto od gljivice Cryphonectria parasitica – rak kore, te da se u prošlom vijeku bolest proširila na čitavu Evropu. Istraživanja i nalazi koji su obavljeni od nadležnih institucija države Crne Gore, potvrdili su da su stabla kestenja i u Boki oboljela, a bolest je posebno izražena na onima u Stolivu. Rak kore uzrokuje oštećenje stabala i djelimično ili potpuno sušenje, zbog čega se površine kestenovih šuma smanjuju.
Kostanjada Stoliv – foto Boka News
U regionu se već odavno poklanja velika pažnja ispitivanju zdravstvenog stanja ove značajne voćne vrste, preduzimaju se fitosanitarne i druge mjere zaštite i revitalizuju areali pod ovom kulturom. Ali, to nije slučaj i kod nas!
Prije nekoliko godina MZ “Stoliv” i NVO “Kamelija” organizovali su stručni skup, predavanje na temu „Stanje i valorizacija plantaža kestena u Crnoj Gori sa posebnim osvrtom na lokalitet Stoliva”. Stručnjaci iz Hrvatske i Makedonije su tom prilikom obišli lokalitete kestenove šume do Gornjeg Stoliva, analizirajući stepen oboljelosti stabala.
„Problem bolesti je rak kore kestena. Uzročnik je gljivica Cryphonectria parasitica, stoga je potrebna zaštita, izdvajanje stabala teško oboljelih sječom i biološka zaštita korišćenjem pesticida. S nekih plantaža, kojih nije puno u Hrvatskoj, stabla kestena, koja su jako oboljela nakon sječe izvoze se u Sloveniju i koriste se za proizvodnju tanina. Kesten se koristi u prehrambene i farmaceutske svrhe” – kazala je tada dr Sanja Novak Agbaba sa Šumarskog instituta iz Zagreba.
Photo: Boka News
Ona je tada predložila monitoring i saradnju s Crnom Gorom kroz zajedničke projekte zaštite šuma pitomog kestena. Istakla je i da bi za istraživanja valjalo iskoristiti sredstva EU.
Nažalost i pored upozorenja, organizacija iz Stoliva i Ostrosa kod Bara, nadležni državni organi koji sprovode fitosanitarne mjere, ni do danas ništa nisu uradili.
Na pomenutom skupu o stanju kestenovih šuma u regionu, govorio je i Sašo Matovski iz Makedonije.
“Nažalost, naše kestenje otkupljuju razne kompanije, koje ga kasnije preprodaju farmakološkim kompanijama. Naša organizacija “Bela Vista” – Institut za održivi regionalni i ruralni razvoj, namjerava napraviti zajedničku strategiju zaštite kestena od raka kore. Kestenove šume koje imate, trebalo bi zaštiti i proglasiti spomenikom prirode, kao i da država napravi strateške planove, tako da dio Vrmca pod kestenom bude zaštićen i očišćen. Vi biste trebali valorizirati vaše autohtone proizvode, kao što je kesten i ponuditi ga kroz gastro ponudu turistima, koji posjećuju Kotor, Boku. Mi smo u Tetovu od naših baka iskoristili recepte i u poslastičare kao brend vratili stare kolače od kestena, a vi na taj način možete dopuniti turističko – gastronomsku ponudu.
Kostanj-Gornji Stoliv foto Boka News
Sve se danas prska, tretira pesticidima, jedino kesten ne i to je pravi ekološki proizvod, dar prirode i to morate prepoznati i zaštiti” – kazao je Sašo Matovski iz Instituta za održivi regionalni i ruralni razvoj “Bela Vista” – Tetovo.
Bez sumnje, stabla domaćih, bokeljskih kostanja se moraju što prije zaštiti! Istraživanjima bi trebalo utvrditi broj i stanje stabala i predložiti mjere integralne zaštite. Stručnjaci kažu da kada se područje Vrmca zaštiti kao regionalni park, pristupiće se integralnoj zaštiti ne samo stabala kestena, nego i čitavog područja Vrmca. Ali, do tada…
Gornji Stoliv put kroz kestenovu šumu- Foto Boka News
Plantaže kestena
U Evropskoj uniji najveći je proizvođač i prerađivač plodova kestena Italija, s proizvodnjom od oko 50.000 tona godišnje. Nakon nje, najveći proizvođači su Španija i Francuska.
Kod nas se pitomi kesten praktično ne uzgaja, već je njegovo iskorištavanje svedeno na eksploataciju u šumi.
Do 2009. godine, u Republici Hrvatskoj nije bilo plantaža kestena, da bi se te godine počelo s plantažnim uzgojem na manjim površinama u Istri.
Kostanjada 2016.
Inače Boki Kotorskoj, u Stolivu se godinama održava manifestacija “Kostanjada”, a kako nezvanično saznajemo ove godine će se održati 4. novembra.
