Pljevlja – Prvo uklanjanje pregrada na rijekama u regiji dogodilo se na Vezišnici u Crnoj Gori u srijedu, čime su se dinarske krške priključile evropskoj kampanji tokom koje je u 2020. godini uklonjena 101 brana.
Na toj pritoci pritoka rijeke Ćehotine, srušene su tri nefunkcionalne ilegalne pregrade koje su negativno utjecale na nekoć bogati biljni i životinjski svijet, sopšteno je iz WWF Adrija.
Bila je to jedna od najvažnijih i ribom najbogatijih koja je zbog industrijskog zagađenja, neprečišćene komunalne vode i ilegalnih barijera ostala samo svoja sjena, kaže se.
Iz WWF Adrije su izrazili nadu da će se u narednom periodu i druge općine u Crnoj Gori odazvati pozivu da se sistemski pristupi uklanjanju stotina starih i nefunkcionalnih barijera iz crnogorskih rijeka.
Poboljšanje ekološkog statusa rijeke Vezišnice je dio i rada WWF Adrije, Općine Pljevlja, udruženja “Da zaživi selo”, Eko-tima i organizacije TNC (The Nature Conservancy) na zaštiti gornjeg toka rijeke Ćehotine, gdje se trenutno provode istraživanja kao preduvjet buduće zaštite ovog područja. To je prilika su za dugoročan i održiv razvoj cijelog pljevaljskog kraja, u svjetlu zelene i pravedne tranzicije, ističe se.
Tokom 2020. godine u Evropi je na rijekama uklonjena 101 brana, što je više nego u SAD, gdje je uklonjeno 69 takvih prepreka. Najveća je srušena u Francuskoj, 36 metara visoka brane Venzins. Rijeka Sèlune uskoro će biti slobodna nakon što se ukloni druga najveća brana ne njezinu toku, što je planirano za jesen, kaže se.
Inače, najviše je tokom 2020. brana uklonjeno u Švedskoj, njih 37, a slijede Španjolska, Velika Britanija i Francuska s po 15 brana. U Litvi je prva brana uklonjena sakupljanjem sredstava putem crowdfundinga.
Evropska strategija biološke raznolikosti cilja do 2030. u EU obnoviti 25.000 kilometara rijeka tako da slobodno teku. Stručnjaci se slažu da se cilj može postići samo uklanjanjem tisuća prepreka, od kojih većina više ne ispunjava svoju prvotnu svrhu ili je potpuno napuštena, kaže se.
Nedavni projekt AMBER, kojeg je financirala EU, procijenio je da je ukupan broj prepreka u Evropi mnogo veći nego što se ranije mislilo, te da nije manji od 1,2 milijuna. Od svih tih prepreka, gotovo 200 hiljada njih ili oko 15 posto, smatra se zastarjelim i nepotrebnim.
/Ivo Lučić/
