Viši sud u Podgorici potvrdio je presudu Osnovnog suda u Kotoru koji je u septembru prošle godine odbacio tužbeni zahtjev preduzeća „Maxko“ iz Kotora protiv odbornika Demokrata u SO Kotor, pjesnika, satiričara i muzičara dr Gorana Jovanovića, da toj firmi koja je osnivač Skala radija, Jovanović isplati odštetu od 5.000 eura i javno se izvini zbog svojih izjava o tom mediju i njegovoj uređivačkoj politici.
Vijeće Višeg suda kojim je predsjedavala sutkinja Magdalena Zečević 26. maja potvrdilo je prvostepenu presudu Osnovnog suda u Kotoru i kao neosnovanu, odbilo žalbu koju je na nju podnio advokat Skala radija, Nikola Samardžić. Viši sud je potvrdio i presudu kotorskog da je „Maxko“ na čijem je čelu glavni i odgovorni urednik Skala radija Slavko Mandić, dužan da Jovanoviću nadoknadi sudske troškove u iznosu od 812,5 eura.
Jovanovič je lani u tri odvojene parnice pred Osnovnim sudom u Kotoru dobio procese koji su protiv njega zbog navodnih uvreda i narušavanja njihovig ličnog i poslovnog ugleda i časti podnijeli kompanija „Maxko“, sam Slavko Mandić i glavna i odgovorna urednica Skala radija Dubravka Jovanović, tražeći ukupno odštetu od 15.000 eura. Na to se žalio advokat Samardžić koji je interese Skale zastupao u sva tri procesa, ali je Viši sud u Podgorici do sada potvrdio dvije prvostepene presude.
Sudije kotorskog osnovnog suda Predrag Krstonijević, Mišo Jakšić i Andrijana Zečevič-Vukićević u svojim prvostepenim presudama nisu prihvatili tvrdnje Slavka Mandića i njegovih saradnika da ih je Timur Tmurni u svojim objavama na fejsbuku, You Tubeu i drugim platformama, izvrgao ruglu, vrijeđanju, oklevetao i povrijedio njihovu čast i ugled, nanio im duševne bololove i prouzrokovao materijalnu štetu. Pozivajući se na više konkretnih slučajeva iz prakse tog Evropskog suda za ljudska prava, kotorske sudije su procijenile da se Timur nije Mandiću i Jovanovićevoj narugao kao privatnim, već kao javnim ličnostima, te da je iznio vrijednosni sud o radu Skala radija i njegovog menadžmenta na što je Timur imao pravo po Ustavu Crne Gore i po članu 10. Evropske konvencije o ljudskim pravima koji garantuje slobodu izražavanja.
Nezadovoljan ovakvim presudama Mandić je i sam javno počeo prozivati kotorske sudije nazivajući ih sramnim i poručujući da se sada i on bavi satirom pa se sudijama obraćao kao „Krstoprdu“ i „Jakšosmrdu“ što je izazvalo oštru reakciju Udruženja sudija Crne Gore, ali i privatnu tužbu koju je protiv Mandića nakon toga podnio sudija Krstonijević.
U najnovijoj presudi Višeg suda u Podgorici koja potvrđuje drugu od tri prvostepene presude u korist Gorana Jovanovića, njegovo i pravo svih građana na slobodu govora, mišljenja i izražavanja je afirmisano možda i snažnije i argumentovanije nego ikada do sada.
Naime, Viši sud je potvrdio stavove sudija Osnovnog suda u Kotoru da Timur ima pravo da izražava svoje mišljenje i stavove iako je pored ostaloga, u svojim javnim nastupima posvećenim radu Mandića i Skale koji važi za medij izuzuetno blizak DPS-u i naklonjen crnogorskim vlastima, satiričar korsitio i pojmove poput „Štala smradio“, „Udbaško-depeesovski medij“, „uhljebi režima i medijski trovači“…. Uz ponavljanje ranije konstatovanog da su Mandić i Jovanovićka na novinari javne ličnosti i da su stoga dužni trpjeti i veći stepen kritike na svoj račun, kao i da Skala kao medij mora trpjeti kritike i izražavanje vrednosnih sudova gražana o načinu na koji taj medij radi, Viši sud je posebno podvukao da „sloboda izražavanja predstavlja jedan od suštinskih temelja demokratskog društva i jedan je od osnovnih preduslova za napredovanje društva i samoostvarenje svakog pojedinca“.
„Zaštita tog konvencionalnog prava nije ograničena na izražavanje istinitih faktografskih iskaza, iako istinitost iskaza ima određenu težinu i važnost prilikom procjenjivanja, već obuhvata i izražavanje kritičkih mišljenja i vrijednosnih sudova. Isto tako, nije ograničena samo na sadržaj koji se smatra neuvredljivim, ravnodušnim i nailazi na pozitivan prijem, već to pravo obuhvata i one informacije koje vrijeđaju, šokiraju ili uznemiruju.“- naveo je pored ostaloga, u svojoj presudiViši sud, pozivajuči se na nekoliko konkretnih presuda iz prakse evropskih sudova. U presudi piše i da Skala nije dokazala da je zbog navodne Timurove kampanje protiv tog medija pretpjela materijalnu i poslovnu štetu i da su joj poslovni partneri navodno, otkazivali saradnju, i naglašava da je satiričar metaforično se izražavajući, iznosio sopstvene vrednosne sudove o radu tog medija i „tužoca (Skalu) kroz metaforične iskaze povezivao sa političkim djelovanjem“.
„Ovaj sud nalazi da tuženi (Jovanović) u svojim objavama nije povrijedio lična prava tužioca (Skale), bez obzira da li se radi o istinitim ili neistinitim informacijama. Ovo i iz razloga što informacije o političkim pitanjima doprinose debati od javnog interesa, javnost svakako ima pravo da zna takvu informaciju i bilo kakva ograničenja takve slobode izrađavanja ne bi bila opravdana“- stoji u presudi Višeg suda.
MOŽE SE NEKOME REĆI I DA JE FAŠISTA JER JE TO VREDNOSNI SUD
U presudi Višeg suda piše i da je Osnovni sud u Kotoru pravilo procijenio da je korištenje termina „fašista“ u Timurovim objavama o Mandiću i Skali te njihovo poređenje sa UDBA-om i Gebelsom „u konkretnom slučaju predstavja vrednosni sud“. Pozivajući se na konkretne presude Evropskog suda, Viši sud je konstatovao da se korišćenje takvih termina „ne opravdava automatski osudu za klevetu“ i da se „generalno uvredljivi izrazi poput „idiot“ ili „fašista“ mogu smatrati prihvatjivom kritikom u određenim okolnostima“.
Viši sud je potvrdio i nalaz prvostepenog da je tužilac (Skala) kao klasični medij imao mogućnost da u svakom trenutku reaguje i preko soprvenog medijskog prostora argumentovano opovrgne tvrdnje koje je Jovanović iznosi na svom fejsnuk profilu, ako su smatrali da su one neistinite ili netačne, te da u tome nema prostora za miješanje države koje bi nastalo eventualnom osuđujučom presudom za Timura.
„Nesporno je da se tuženi izražavao kroz satiru a upotreba vulgarnih izraza sama po sebim nije presudna u procjeni uvredljivog izražavanja, jer može da posluži samo u stilske svrh, a po ocjeni Evropskog suda za ljudska prava, stil predstavlja dio komunikacije kao oblika izražavanja i kao takav je zaštičen zajedno sa sadržajem izražavanja“- piše u presudi.
